Turan KARADENİZ, E.tarık AKDEMİR, İlker YILMAZ, Habib AYDIN

Piraziz elmasında klon seleksiyonu

Bu çalışma Piraziz (Giresun) yöresinde yetiştirilen ve Piraziz elması olarak tanınan mahalli bir elma çeşidinde yürütülmüştür. Çiçeklenme öncesinde, üreticiler tarafından iyi özellikli olduğu ifade edilen ağaçlar arasından 100 ağaç işaretlenerek, bunların fenolojik özellikleri ile meyvelerinin pomolojik özellikleri belirlenmiş, seleksiyon kriterlerine göre değerlendirilerek ikinci yıl yeniden incelenmek üzere 7 klon seçilmiştir. Piraziz elmasında 2011 yılında çiçeklenme başlangıcı 25-30 Mayıs, tam çiçeklenme 6 Haziran, hasat 15 Kasım’da; 2012 yılında çiçeklenme başlangıcı 25-30 Nisan, tam çiçeklenme Mayıs, hasat Ekim’de gerçekleşirken, tam çiçeklenmeden hasada kadar 160 gün geçmektedir. Halk arasında diyabetik özelliğinin olduğu ve adi depolarda 5.5-6 ay süreyle saklandığı bilinen Piraziz elmasının depolama ve diyabetik özelliklerinin de belirlenmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

This study has been carried out on a local apple cultivar known as Piraziz apple and grown in Piraziz (Giresun). Before the flowering, by marking 100 trees which are selected among the trees expressed by the producers as well featured, the phenological features and the pomological features of the fruits of them have been identified; and 7 types (clons) have been selected to be reviewed again in the second year by being evaluated according to the selection criteria. According to the data from the two year, beginning of the flowering of Piraziz apple is between the dates of May 25-30; full flowering is on 6th June; and while harvest takes place on 15th November in 2011 year; between the dates of April 25-30; full flowering is on 6th May; and while harvest takes place on 15th October in 2012 year; 160 days pass from the full flowering to the harvest. The studies are being maintained for identifying the storage and diabetic features of Piraziz apple known among the public as having a diabetic feature and available for keeping in a period of 5.5-6 months in low warehouses.

Keywords:

Piraziz, clone selection, Piraziz apple, pomology,

PDF

___

Anonim, 2013. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü.

Balta, M.F., ve Kaya, T., 2007. Cebegirmez ve Bey Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Karakterleri. "V.Ulusal Bahçe Bitk. Kong., 4-7 Eylül 2007, Erzurum". 687-691.

Bolat, S., 1991.Konya İlinde Kaliteli Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. A.Ü.Fen Bilim.Enst. (Basılmamış Doktora Tezi),138 s, Erzurum.

Brown, A.G., 1975.Advances in Fruit Breeding (Edited by J.Janick and J.N. Moore).3-37 p. Purdue Univ.Press, 637 p. West Lafayette, Indiana.

Cripps, S.E.L., Richards, L.A., Mairata, A.M., 1993. “Pink Lady” Apple. HortScience, 28(10): 1057.

Çorumlu, M. S., 2010. Çorum İli İskilip İlçesinde yetiştirilen bazı yerel elma (Malus Communis L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Ünv. Fen Bil. Enstitüsü, Ordu, 92 s.

Denardi, F., Hough, L. and A.P.Camilo, 1988. Primicia Apple. Hortscience, 23 (3):632.

Doğru, B., 2012. Çorum İli İskilip İlçesinde Yetiştirilen Mahalli Misket Elmalarının Fenolojik, Morfolojik, Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Ve Moleküler Olarak Tanımlanması. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Ünv. Fen Bil. Enstitüsü, Ordu, 122 s.

Düzgüneş, O., 1963. Bilimsel Araştırmalarda İstatistik Prensipleri ve Metodları, E.Ü. Matbaası, İzmir.

Eltez, M., 1983. Niğde Yöresinde Üstün Özellikli Ve Özellikle Meyve Peryodisitesi Göstermeyen Amasya Elma Tiplerinin Seleksiyonu. Ç.Ü.Fen Bil.Enst.(Basılmamış Doktora Tezi), Adana.

Fischer, M., Fischer, C., 2002. Pinova Apple Cultivar. The Compact Fruit Tree, 35 (1): 19-20.

Goffreda, J.C., Voordeckers, A., Mehlenbacker, S.A., 1995. “NJ55” Apple. HortScience, 32 (2): 387-388.

Güleryüz, M.,1972. Erzincan'da Yetiştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri ile Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. A.Ü.Ziraat Fakültesi (Basılmamış Doktoro Tezi), 216 s., Erzurum.

Karadeniz, T., G.Gökalp ve T.Kabay, 1996. Ulus Ve Maden Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşit Ve Tipleri Üzerinde Pomolojik Ve Morfolojik Çalışmalar. Yüzüncü Yıl Üniv.Ziraat Fak.Dergisi,6(2):115-125.

Karlıdağ, H., Eşitken, A., 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde Yetişen Elma ve Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 16 (2): 93-96.

Kaşka, N., 1997. Türkiye’ de Elma Yetiştiriciliğinin Önemi, Sorunları ve Çözüm Yolları. Yumşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu. 2-5 Eylül 1997, Yalova 1

Lei, Z.Y., Xu, Q.H., Ming, Z.X., 1996. The New Early Apple Selection 135-1. South China Fruits, 25 (3): 46-47.

Oğuz, H.İ. ve Aşkın, M.A., 1993. Erciş'te Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Y.Y.Ü.Fen Bil.Enst.(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), 88 s, Van. Osmanoğlu., A., 2008. Posof (Ardahan) Yöresi genetik kaynaklarının enolojik, morfolojik, pomolojik ve moleküler tanımlanması. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Ünv. Fen Bil. Enstitüsü, Van, 179 s.

Özbek, S., 1947. Türkiye'de Armut Yetiştiriciliği ve Önemli Armut Çeşitlerimiz. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi, 8(4):54-143

Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik, Ç.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları:128, Ders Kitabı; 11, 486 s, Adana.

Özkan, Y., Celep, C., 1995. Tokat ilinde Yetiştirilen Yerel Elma Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12/1, s:8-14, Tokat.

Serdar, Ü., Ersoy, B., Öztürk, A., Demirsoy, H., 2007. Saklı Cennet Camili’de Yetiştirilen Yerel Elma Çeşitleri. "V.Ulusal Bahçe Bitk. Kong., 4-7 Eylül 2007, Erzurum". Kongre Kitabı s:575-579.

Şen, S.M., Bostan, S.Z., Cangi, R., Kazankaya, A. ve Oğuz, H.İ., 19 Ahlat'ta Yetiştirilen Önemli Mahalli Elma Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Y.Y.Ü.Z.F.Derg., 2(2):53-65. Ülkümen, L., 1937.Malatyanın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerine Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü. Sayı 65, 256 s, Ankara.

Warmund, M. R., 2004. Vegetative Growth and Fruiting of “Red Fuji” Apple on M9 Clones and Other Dwarfing Rootstocks. Journal of the American Pomological Society, 58 (3): 152-156.

Way, R.D., Livermore, K.G. and Aldwinckle, H.S. 1982. Early Contland Apple.Hortscience,17(6):990.

Yılmaz, E., 2010. Yomra ve Arsin ilçelerinde (Trabzon) yetiştirilmekte olan “Yomra ve Demir elma tiplerinin (M.communis L.) seleksiyon yoluyla ıslahı. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). (a) (b) (c) (d)

Şekil 1. Piraziz elmasının çiçeği (a), meyvesi (b), pazarda satışı (c) ve doğadaki çiçeklenmiş ağaçlarının görünüşü (d)