Gelibolulu Mustafa ‘Âlî’nin Mirâtü’l Avâlim İsimli Eseri

Osmanlı Tarihçiliği’nin en önemli isimlerinden birisi olan Gelibolulu Mustafa ‘Âlî birçok eserin müellifidir. Yapmış olduğu önemli memuriyetler sayesinde olayların bizzat içerisinde olan Mustafa ‘Âlî’nin tarih alanındaki eserleri gerek kendi yaşadığı dönemde ve gerekse sonrasında tarih ilmiyle uğraşanların en önemli kaynakları arasında yer almıştır. Mirâtü’l Avâlim Gelibolulu Mustafa ‘Âlî tarafından yazılmış, Hazret-i Âdem’den önce var olan varlıkların ve gerçekleşen olayların anlatıldığı küçük bir risaledir. Esere ait yurtiçinde ve yurtdışında birçok nüsha bulunmaktadır. Bu çalışmada Mirâtü’l Avâlim’in telif sebebi, konusu ve kaynakları incelendikten sonra, eserin matbu nüshasıyla, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda bulunan 06 Mil Yz B 389 arşiv numaralı ve Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Hacımahmutefendi 4396 arşiv numarasıyla kayıtlı el yazması nüshaları karşılaştırılarak üç nüsha arasındaki farklılıklar, dipnotlarda gösterilmek suretiyle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî, Mirâtü’l Avâlim, Hazret-i Âdem

Mirâtü’l Avâlim Written by Gelibolulu Mustafa ‘Âlî

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî, who is one of the most eminent figures of the Ottoman history writing, has written many books. The history works of Mustafa ‘Âlî’s works in the field of history, have become one of most important sources of researches who interested in the science of history due to his closely witnessed the events of his age in person thanks to his important missions in the government. Mirâtü’l Avâlim written by Gelibolulu Mustafa ‘Âlî is a short work in which the beings and events before Adam are described. The reason why Mirâtü’l Avâlim is dealt with in this study although there are many copies of the work in the libraries both in Turkey and other countries was justified by comparing it with the handwritten manuscript with the archive number 06 Mil Yz B 389 in the National Library and archive number Hacımahmutefendi 4396 in the Süleymaniye Manuscripts Library revealing the differences between the three copies in the footnotes.

Keywords:

Gelibolulu Mustafa ‘Âlî (Mustafa ‘Âlî from Gallipoli), Mirâtü’l Avâlim (Mirror of the World), Adam,

PDF

___

AFYONCU, E., (2000). “Osmanlı Müverrihlerine Dair Tevcihat Kayıtları I”, Belgeler, S. 24, 77-155. AKYÜZOĞLU, H., (2016). “Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Tefsirde İsrâiliyât Rivayetlerine Yaklaşımı”, Ekev Akademi Dergisi, S. 65, s.295-311. ATSIZ. N., (1968) ʻÂlî Bibliyografyası, İstanbul. AYDIN. A., (1993). Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Künhü'l Ahbârının IV. Rüknünün Kaynakları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. DEMİROĞLU. A., (1992). “Behcetü’t-Tevârîh”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.5, s.349-350. FAYDA. M., (2011). “Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 40, s.92-94. GELİBOLULU M. A., Mirâtü’l Avâlim, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz B 389. HATİPOĞLU. İ., (2004). “Mesâbîhu’s-Sünne”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.29, s.258-260. KANDEMİR M. Y., (2001). “Kâ‘bü’l Ahbâr”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.24, s.1-3. KILIÇ M. E., (1999). “El-Fütûhâtü’l Mekiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 13, s.251-258. KÜTÜKOĞLU. B., (1989), “Âlî Mustafa Efendi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.2, s.414-416.