Ayıntab Kazası Eğitim Kurumları (1839-1876)

İlkçağlardan itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Ayıntab, bu tarihi süreçte çeşitli devletlerin mücadele sahası olmuş, 1516 tarihinde Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 1830 tarihinde ise Halep Eyaleti'ne bağlı bir kaza haline getirilmiştir. Ayıntab, bu statüsünü XIX. yüzyıl boyunca devam ettirmiştir. Bu yüzyılda Osmanlı devletinin içinde bulunduğu durum çağdaş gelişmelere uyma zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir. Bu anlamda batılılaşmanın hız kazandığı Tanzimat döneminin her alanda kendisini gösteren yenileşme çabası eğitim alanında da uygulamaya koyulmuştur. Osmanlı klasik eğitim sisteminin yanı sıra batı modeli yeni bir eğitim sistemine geçilmiştir. Eğitim alanında meydana gelen bu gelişmeler merkeze paralel olarak taşrada da uygulamaya koyulmuştur. Ayıntab kazasında eğitim alanında bir yandan klasik eğitim kurumları olan medreseler ve sıbyan mektepleri devam ederken diğer yandan da yeni ve modern okullar açılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda azınlık ve yabancı devletler tarafından okullar açılmıştır. Tanzimat dönemi, Osmanlı Devleti'nde her alanda yeni düzenlemelerin yapıldığı bir reformlar dönemidir. Merkezde masa başında alınan reform kararlarının başarı ölçütü, bu kararların taşrada da uygulanabilirliği ile doğru orantılıdır. Bu amaçla bu çalışmada başta Şer’iyye sicilleri olmak üzere, Halep Vilayet Salnameleri, çeşitli arşiv belgeleri ve tetkik eserler çerçevesinde Halep eyaletine bağlı Ayıntab kazasında yer alan eğitim kurumları ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Tanzimat, Ayıntab, Eğitim, Mektep

Educational Institutions of Ayıntab Township (1839-1876)

Ayintab, which has hosted a lot of civilizations since the early ages, has become struggle arena of various states during this historical process and fell under Ottoman domination in 1516. It was turned into a township connected to Aleppo Province. Ayintab has continued this statue throughout 19th century. In this century, the situation which the Ottoman state is within brought it with the obligation to comply with contemporary developments. In this sense, the effort of modernization?renovation?, which showed itself in every field of the Tanzimat period when westernization accelerated, was also put into practice in the field of education. In addition to the Ottoman classical education system, a new educational system of the western model was moved to. These developments, which took place in the field of education, were also put into practice in the provinces in parallel with the center. On the one hand classical educational institutions such as madrasahs and infants’ schools contined, new and modern schools began to be opened in Ayintab township on the other hand. At the same time, schools were opened by minorities and foreign states. Tanzimat period is a period of reforms when new regulations were made in all areas in Ottoman State. The success criterion of the reform decisions taken at the desk in the center is directly proportionate to the applicability of these decisions in the provinces, as well. For this purpose, educational institutions located in Ayıntab township of Aleppo province were addressed within the scope of Aleppo City Annuals, various archive documents and examinations works, including sharia courts records.

___

  • ÖZTÜRK, C., (2007). “Osmanlılar”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C 33, İstanbul, ss.565-568.
  • …………..,(2008). “Rüşdiye”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C 35, İstanbul, ss.300-303.
  • SOLMAZ, M.-YETKİN H.,(1969). Gaziantep Çevre İncelemesi, Yeni Matbaa, Gaziantep.
  • ÜREKLİ, F., Tanzimat Dönemi Osmanlı Eğitim Sistemive kurumları, http://journals.manas.edu.kg/mjsr/oldarchives/Vol02_Issue03_2002/251.pdf,Erişim: 23 Mayıs 2018.