Saib-i Tebrizî ve XVII. Yüzyıl Azerbaycan Lirik Şiirinde Hind Üslubu

XVII. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının en kayda değer şairlerinden olan Saib-i Tebrizî, Hint, İran ve Osmanlı ülkelerinde büyük ün kazanmıştır. Farsça yüz yirmi bin beyit tutarında şiirleri olan şairin Türkçe on sekiz şiiri bulunmuştur. Farsça şiirlerinde olduğu gibi, Türkçe şiirlerinde de Saib XVII. yüzyılda yeni Hint üslubunun temsilcisi olmuştur. Şairin Türkçe şiirlerinin etkisi ile ana dilinde şiirler yazan Vahid-i Kazvinî, Vaiz-i Kazvinî, Murtaza Kulu Sultan Şamlu gibi Azerbaycan şairleri de Hint üslubunun Azerbaycan’daki temsilcileri olmuşlar. Çalışmamızda XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Saib-i Tebrizi ve onun takipçilerinin şimdiye kadar araştırılmamış, hind üslubunda Türkce yazdıkları şiirlerinde bu uslubun özüllikleri hakkında örneklerle bilgiler verilmişdir. Araştırmada  karşılaştırmalı tarihi metotla birlikte, karşılaştırmalı tahlil ve genellemelere yöntemleride kullanılmıştır. 

Saib-i Tebrizi and XVII. Century Indian Style in Azerbaijan Lyric Poetry

Saib-i Tebrizî, one of the most valuable poerts of  Azerbaijan in XVII century was very famous in India, Iran and whole Ottaman empire.  Known poetry of  Saib-i Tebrizî include 120 000  couplet  verses in Persian and only 18 verses in Turkish. The poet is the representative of a new  Indian style in poetry. Many Azerbaijan poets as Vehid-i Kazvinî, Vaiz-i Kazvinî, Murtazakulu Sultan Şamlu under influence of  Saib-i Tebrizî became Indian style poets writing in native Turkish. In this article, on the basis of the still unexplored Turkic poems of the 17th century Azerbaijani poet Saiba Tabrizi and his followers, which were written in “Indian style”, the information on the specific features of this style is given. The study was conducted comparative historical method. A method of comparative analysis and generalization was introduced.

___

  • MUALLIM NACI (1890). Esami, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.
  • MEHEMMED FUZULI (1957). Eserleri, I. Cilt. Azerbaycan SSR Elm Neşriyyatı, İstanbul.
  • MEHEMMEDI, M., (1984). Saib-i Tebrizi ve Farsdilli Poeziyada Hint Üslubu. Elm Neşriyyatı, Bakı.
  • XVII. ESR AZERBAYCAN LİRİKASI (ANTOLOJİ) (2008). Nurlan Yayınları, Bakı.
  • TARBİYAT, M., (1987). Danişmendan-i Azerbaycan. Çev: İsmayıl Şems, Gafar Kendli, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı, Bakı.