Anadolu ve Rumeli Gümüş Madenleri (1453-1789)

Osmanlı İmparatorluğu, gümüş madenlerinin işletimini, denetimini ve yurtdışına giriş çıkışlarını sıkı sıkıya denetlemiştir. Osmanlılarda, büyük bir harp sanayini ve yoğun savaşları finanse etmek için bir mübadele aracı olarak gümüş sikkeler, siyasî ve iktisadî açıdan çok önemlidir. Yani bir bakıma Osmanlı Devleti’nde altın ve gümüş madenlerinin tarihi aynı zamanda Osmanlı parasının tarihi; bakır, demir ve kurşun gibi madenlerin tarihi de bir bakıma harp sanayi tarihidir.  Osmanlı Devleti, Rumeli’deki gümüş madeni çıkarılan bölgeleri hızlı bir şekilde temellük edinmiştir. Osmanlılar, Gümüş madenlerinin ele geçirilmesiyle önemli bir gelir kalemi elde etmiştir. Anadolu ve Rumeli madenlerinin düzenli bir şekilde işletilmesini ve üretimin devamlılığını esas almıştır. Bu çalışmada başta mühimme defterleri olmak üzere kronikler, seyahatnâmeler ve araştırma-inceleme eserlerden yararlanarak Osmanlı sosyal ve ekonomik hayatında gümüşün kullanım alanlarını inceledik. Ayrıca, Gümüşhane, Amasya, Sidrekapısı ve Novo Brdo gibi gümüş madeni tedarik edilen en önemli maden bölgelerini kısaca incelenmiştir.

Silver Mines The Anatolia and Rumeli (1453-1789)

The Ottoman Empire strictly controlled the operation, control and entry and exit of silver mines. The silver coins, as a means of exchange for financing a large war industry and intensive wars, are very important politically and economically. In other words, the history of gold and silver mines in the Ottoman Empire is also the history of Ottoman money; The history of metals such as copper, iron and lead is in a way the history of warfare. The Ottoman Empire quickly conquered the regions where the silver mine was extracted in Rumelia. The Ottomans, obtained an important income item with the seizure of these mines. It is based on the regular operation of the mines in Anatolia and Rumelia, and the continuity of production. In this study, we examined the usage areas of silver in Ottoman social and economic life by making use of chronicles, travel books and research-examination works, especially in the mühimme register. In addition, we briefly examined the most important mining regions where silver mines were supplied such as Gümüşhane, Amasya, Sidrekapısı and Novo Brdo.

___

  • THEVENOT, J., 1655-1656’da Türkiye, çev. Nuray Yıldız, İstanbul: Kervan Yayıncılık, 1978. TIZLAK, F., Osmanlı Döneminde Keban-Ergani Yöresinde Madencilik (1775-1850), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1997. TURAN, M., “Madenciliğimizin Tarihsel Gelişimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 47-63, İstanbul İletişim Yayınları, 2013. ÜÇÜNCÜOĞLU, A. G. ve -KÖMÜRLÜ, E., “Osmanlı Dönemi Gümüşhane İli Madencilik Tarihine Genel Bir Bakış”, Yer Altı Kaynakları Dergisi, sy. 9, (2016): 97-104. YILMAZER, Z., Abdulkâdir (Kadrî) Efendi Tarihi, c. II, Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.