Sevinç Çokum’un “Ağustos Başağı” Adlı Romanında Deyimler, Atasözleri ve Aforizmalar
İnsanoğlunu,
diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği düşünme ve dili kullanma yeteneğidir.
Toplumsal bir varlık olmasını sağlayan bu özellikleri, insanın çevreyle ve
toplumla olan uyum sürecini hızlandırmış, sürekli etkileşim halinde olmasına da
olanak sağlamıştır. Bireyin iletişimini sağlam temellere oturtabilmesi için ait
olduğu ulusun dil özelliklerinden yararlanması gerekir. Anlatımına etkileyicilik,
yoğunluk ve anlam zenginliği katabilmesi için ilk olarak ihtiyaç duyacağı dil
unsurları; deneyimle yoğrulan, halkın keskin zekâsı ve pratik kavrama gücünü
yansıtan, anlam derinliğine sahip olan atasözleri, deyimler ve aforizmalardır. Başta
şair ve yazar olmak üzere hemen herkes anlatımını zenginleştirmek, meramının
anlaşılmasını kolaylaştırmak için atasözleri, deyimler ve aforizmalardan
faydalanma yoluna gider. Kimi zaman bu kalıplaşmış ifadeler kendi anlam ve
yapıları içerisinde kimi zaman da yazar ve şairin metin içerisinde yüklediği
yeni anlamlarla kullanılır. Sevinç Çokum’ un “Ağustos Başağı” adlı romanında
geçen deyim, atasözü ve aforizmalar incelenerek; eserlerinde anlatımı zenginleştirmek
ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için deyim, atasözü ve aforizmalardan ne kadar
yararlandığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla “Ağustos Başağı” adlı romanında
kullandığı deyim, atasözü ve aforizmalar tespit edilerek, anlamlandırılmış, yer
aldığı cümle ile örneklendirilmiştir.
Idioms, proverbs and aphorisms in then ovel called “Ağustos Başağı” by Sevinç Çokum
The most important features
making different human beings from other
living are the ability of thinking and using language. These features that enable the process of harmony with the
environment and society in which the person lives havede made it possible for them to be in permanent interaction.The person attempts to make use of the characteristics of the nation
to which he or she belongs in order to place individual communication on sailed
bases. First elements people need to insert power, effectiveness, depth and richness of meaning into expression are proverbs, idioms and reflecting the intelligence of community
with experience are practical understanding.Almost everyone, especially poet
and writers attempt to make use of proverbs, idioms and aphorisms so as to
enrich his narrative, make easier to understand their intent. Sometimes these
stereotyped expressions are used in their meanings and constructions, sometimes
with new meanings that the author or poet put in the text. Examining idioms,
proverbs and aphorisms in the novel called “Ağustos Başağı” by Sevinç Çokum, it
has been tried to determine how much the writer has made use of idioms,
proverbs and made easier understanding.For this purpose, Finding out idioms,
proverbs and aphorisms in the novel called “Ağustos Başağı”, the use of them
has been marked with the sentences in the novel.
___
- AKSOY, Ö. A., Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, (1-2 cilt.), İstanbul: İnkılap kitapevi, 2007.
- BULAK, Ş., Van Küresin Ağzında Deyimler, Atatürk Üniversitesi . Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sy. 56, Erzurum:(2016): 837-857.
- ÇOKUM, S., Ağustos Başağı, İstanbul: Kapı yayınları, 2014.
- ERGİN, M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım,2004.
- Türkçe Sözlük, haz.: H.Ş Akalın ve başk. Ankara: TDK Yayınları, 11.baskı, 2011.
KARAAĞAÇ, G., Dil Bilimi Terimleri sözlüğü, Ankara: TDK, 2013.
- KARAAĞAÇ, G., Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ Yayınları, 2.baskı, 2013.
- KORKMAZ, Z., Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları, 4.baskı, 2010.
- http://tdk.org.tr/index.php?option=com_tarama&view=tarama, (31.05.2017).