Sevinç Çokum’un “Ağustos Başağı” Adlı Romanında Deyimler, Atasözleri ve Aforizmalar

İnsanoğlunu, diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği düşünme ve dili kullanma yeteneğidir. Toplumsal bir varlık olmasını sağlayan bu özellikleri, insanın çevreyle ve toplumla olan uyum sürecini hızlandırmış, sürekli etkileşim halinde olmasına da olanak sağlamıştır. Bireyin iletişimini sağlam temellere oturtabilmesi için ait olduğu ulusun dil özelliklerinden yararlanması gerekir. Anlatımına etkileyicilik, yoğunluk ve anlam zenginliği katabilmesi için ilk olarak ihtiyaç duyacağı dil unsurları; deneyimle yoğrulan, halkın keskin zekâsı ve pratik kavrama gücünü yansıtan, anlam derinliğine sahip olan atasözleri, deyimler ve aforizmalardır. Başta şair ve yazar olmak üzere hemen herkes anlatımını zenginleştirmek, meramının anlaşılmasını kolaylaştırmak için atasözleri, deyimler ve aforizmalardan faydalanma yoluna gider. Kimi zaman bu kalıplaşmış ifadeler kendi anlam ve yapıları içerisinde kimi zaman da yazar ve şairin metin içerisinde yüklediği yeni anlamlarla kullanılır. Sevinç Çokum’ un “Ağustos Başağı” adlı romanında geçen deyim, atasözü ve aforizmalar incelenerek; eserlerinde anlatımı zenginleştirmek ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için deyim, atasözü ve aforizmalardan ne kadar yararlandığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla “Ağustos Başağı” adlı romanında kullandığı deyim, atasözü ve aforizmalar tespit edilerek, anlamlandırılmış, yer aldığı  cümle ile  örneklendirilmiştir.

Idioms, proverbs and aphorisms in then ovel called “Ağustos Başağı” by Sevinç Çokum

The most important features making different  human beings from other living are the ability of thinking and using language. These features  that enable the process of harmony with the environment and society in which the person lives havede  made it possible for  them to be in permanent interaction.The person attempts to make use of the characteristics of the nation to which he or she belongs in order to place individual communication on sailed bases. First elements people need to insert power, effectiveness, depth  and richness of meaning  into expression  are proverbs, idioms  and reflecting the intelligence of community with experience are practical understanding.Almost everyone, especially poet and writers attempt to make use of proverbs, idioms and aphorisms so as to enrich his narrative, make easier to understand their intent. Sometimes these stereotyped expressions are used in their meanings and constructions, sometimes with new meanings that the author or poet put in the text. Examining idioms, proverbs and aphorisms in the novel called “Ağustos Başağı” by Sevinç Çokum, it has been tried to determine how much the writer has made use of idioms, proverbs and made easier understanding.For this purpose, Finding out idioms, proverbs and aphorisms in the novel called “Ağustos Başağı”, the use of them has been marked with the sentences in the novel.  

___

  • AKSOY, Ö. A., Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, (1-2 cilt.), İstanbul: İnkılap kitapevi, 2007.
  • BULAK, Ş., Van Küresin Ağzında Deyimler, Atatürk Üniversitesi . Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sy. 56, Erzurum:(2016): 837-857.
  • ÇOKUM, S., Ağustos Başağı, İstanbul: Kapı yayınları, 2014.
  • ERGİN, M., Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım,2004.
  • Türkçe Sözlük, haz.: H.Ş Akalın ve başk. Ankara: TDK Yayınları, 11.baskı, 2011. KARAAĞAÇ, G., Dil Bilimi Terimleri sözlüğü, Ankara: TDK, 2013.
  • KARAAĞAÇ, G., Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ Yayınları, 2.baskı, 2013.
  • KORKMAZ, Z., Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları, 4.baskı, 2010.
  • http://tdk.org.tr/index.php?option=com_tarama&view=tarama, (31.05.2017).