Nurgül KINA

20. Yüzyıl Çağdaş İran Şairi Fereydûn-i Muşîrî

Fereydûn-i Muşîrî, (1305-1379 hş./1926-2000) 20. yüzyıl Çağdaş İran Edebiyatı’nın öncü şairlerinden birisidir. Edebiyatla iç içe bir ailede büyüyen Fereydûn-i Muşîrî, okuma yazmayı öğrendikten sonra Hâfız-i Şîrâzî, Sa’dî-yi Şîrâzî, Firdevsî ve Nizamî-yi Gencevî gibi şairlerin eserlerini okumaya başlamıştır. Şiir yazmaya lise yıllarında başlayan şair, üniversitenin ilk yıllarından itibaren gazellerini ve mesnevîlerini kaleme almıştır. Fereydûn-i Muşîrî yeni şiir de denilen Nîmâ tarzı şiir ile Şi’r-i Sepîd (serbest şiir) arasındaki geçişte, geleneğe yakın durmayı seçmiş bir şairdir. Yaklaşık altmış dört yıl süren edebî hayatı boyunca yirmi bir şiir mecmuası ve iki derleme kitap yayımlayan Fereydûn-i Muşîrî, “Kûçe” (Sokak) adlı en meşhur şiiriyle şöhrete kavuşmuştur. Bu şiir, şairin adıyla çağrışım yaptıran bir eser olma özelliği de taşımaktadır. Bu makalede öncelikle meşrutiyet sonrası İran edebiyatının seyri, yeni şiirin doğuşu ve yeni şiir kalıplarından kısaca bahsedilmiş ardından Fereydûn-i Muşirî’nin hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızda Fereydûn-i Muşîrî’nin duygu ve düşünce âleminde bir nebze olsun gezinmek ve bu şekilde onun kişiliğini tanımak ve tanıtmak amacı güdülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Fereydûn-i Muşîrî, XX. Yüzyıl, İran Edebiyatı

20th Century Contemporary Iranian Poet Fereydoon Moshiri

Fereydoon Moshiri (Fereydûn-i Muşîrî in Turkish, 1305–1379 AH/1926–2000) was one of the pioneering poets of the 20th century Contemporary Iranian Literature. After learning literacy, Fereydoon Moshiri, who grew up in a family communing with literature, began to read the works of poets such as Hafez (Hâfız-i Şîrâzî in Turkish), Saadi Shirazi (Sa’dî-yi Şîrâzî in Turkish), Ferdowsi (Firdevsî in Turkish) and Nizami Ganjavi (Nizamî-yi Gencevî). The poet, who began writing poems in his high school years, wrote his Gazel and his Mesnevi beginning with his first years of the university. Fereydoon Moshiri was a poet who had chosen to stay close to tradition in the transition between the poetry of Nima style, also called the new poetry, and the Şi’r-i Sepîd (free style poetry). Fereydoon Moshiri, who published twenty-one poetry magazines and two compilation books during his literary life for nearly sixty-four years, has become famous with the most famous poem called “Kooche” (Street). This poem also has the characteristic of being a work that has a connotation with the name of the poet.In this article, the course of the Iranian literature after the constitutionalism, the emergence of the new poetry, and the new poetry patterns were briefly mentioned first, and then information was given about the life and literary personality of Fereydoon Moshiri. In our study, we aimed to navigate a little bit in the realm of emotions and thoughts of Fereydoon Moshiri and to recognize and introduce his personality in this way.

Keywords:

Fereydoon Moshiri, 20th Century, Iranian Literature,

PDF

___

ABDULLÂHÎ, R., “Yeni İran Şiiri (Çağdaş Şiire İlişkin Yeni Bir İrdeleme) Basılmak Üzere Olan Kitaptan Bir Özet ve Kesit”, http://www. İrankulturevi.com (12.11.2013).
AHMEDÎ, C. ve ZEMANÎ, S., “Berresî-yi Ârmânşehr der Eş’âr-i Fereydûn-i Muşîrî”, Feslnâme-i Tehkîkât-i Ta’lîmî ve Genâyî-yi Zebân ve Edeb-i Farsi, Dâneşgâh-i Âzâd-i Eslâmî- Vâhed-i Bûşehr, Şomâre-i Peyâpey: Nohom-i Pâyîz, (1390): 29-59.
ÂJEND, Y., Edebiyât-i Novîn-i İrân Ez Engelâb-i Meşrûtiyyet tâ Engelâb-i Eslâmî, Tahran: İntişârât-i Emîr Kebîr, 1363.
DEĞİRMENÇAY, V., Fünûn-i Belâgat ve Sınât-ı Edebî, Ankara: Aktif Yayınları, 2014. EFŞÂR, M., Gozerî ve Nezerî ber Ehvâl-i Fereydûn-i Muşîrî: Şâir-i Mu’âsır-i İrân, Tahran: İntişârât-i Şehr-i Ketâb, 1377.
HÂKİMÎ, İ., Edebiyât-i Mu‘âsır-i Îrân, Tahran: İntişârât-i Esâtîr, 1376. HUKÛKÎ, M., Edebiyât-i İmrûz-i Îrân, 2, Tahran: Neşr-i Katre, 1377.
KANAR, M., Çağdaş İran Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
KASIMÎ, Â., ÎYZÂNLÛ, A. ve ELYÂSÎ, M., “Berresî-yi Tarhvâre-i Hacmî Vaje-i Gam der Eş’âr-i Fereydûn-i Muşîrî”, Mecmû’e-i Makâlehâ-yi Dehomîn Hemâyeş-i Beynelmilelî-yi Tervîc-i Zebân u Edebiyât-i Fârsî Dâneşgâh-i Muhakkik-i Erdebîlî, 4-6 Şehrîver Mâh, Erdebîl, (1394): 12-20.
KINA, N., Fereydûn-i Muşîrî ve Çağdaş İran Şiiri, Ankara: İraniyat Yayınları, 2018.
…………, “Feridûn-i Muşirî’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Eserleri”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
KIRLANGIÇ, H.,“İran Şiiri İçin Bir Sınıflandırma Denemesi”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, sy. 1 (2001): 96-108.
LENGERÛDÎ, Ş., Tarîh-i Tahlîlî-yi Şi’r-i Nov, 1, Tahran: Neşr-i Merkez, 1370.
MOMTEHİN, M., ve HOŞKÂM, L., “Berresî-yi Mezâmîn-i Eş’âr-i Âşıkâne-i Fereydûn-i Muşîrî u Nezâr Kabbânî”, Motâle’ât-i Edebiyât-i Tetbîkî, 7, sy.27, (1392): 53-71.
MUŞÎRÎ, F., Bahâr râ Bâver Kon, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390. ……………, Bâztâb-i Nefes-i Sobhdemân:Kullîyât-i Eş’âr, 2, Tahran: İntişârât-i Çeşme, 1388. ……………, Ebr u Kûçe, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390.
……………, Gonâh-i Deryâ, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1391.
……………, Gozîde-yi Eş’âr, Tahran: İntişârât-i Nigâh, 1391.
……………, http://www.fereydoonmoshiri.org, (06.01.2013).
……………, Rîşe der Hâk Gozîne-yi Eş’âr, Tahran: İntişârât-i Morvârîd, 1391.
……………, Se Defter (Ebr u Kûçe, Gonâh-i Deryâ, Bahâr râ Bâver Kon adlı şiir kitapları bir arada), Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390.
……………, Teşne-yi Tûfân, Tahran: İntişârât-i Sohen, 1385.
ÖRS, D., “Çağdaş İran Şiirinin Öncülerinden Fereydûn-i Muşîrî”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, sy. 1, (2001): 86-95.
TERAKKÎ, M., Yâdgâr-i Mândegâr Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî (Şi’r u Nesr), Senendec: Dâneşgâh-i Âzâd-i Eslâmî, 1384.
YÂHAKKÎ, M., Çûn Sebû-yi Teşne (Târîh-i Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî), Tahran: İntişârât-i Câmî, 1376.
………………., Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî, Tahran: İntişarat-i Nemâd, 1388.
YILDIRIM, N., “Ferîdûn-i Muşîrî ve Şiiri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy.10 (1998): 47-63.
YÛSUFÎ, G., Çeşme-yi Rûşen, Tahran: İntişarat-i Meharet, 1373.
ZEMANÎ, S., “Kitâbşinâsî-yi Tahlîl-i Fereydûn-i Muşîrî”, Pâyânnâme-i Kârşinasî-i Erşed, Dânişgâh-i Azâd, 1390.