1980’lerin Bulgar Sosyalizmiyle İlişkili Olarak Türk Azınlığın Ürettiği İmgeler

Sosyalist ve sosyalizm sonrası dönemde, Bulgaristan’ın yerli ulusal Türk azınlığı mensupları sosyalist rejimle ilgili çeşitli imgeler ürettiler. Bunların çoğu 1980’lerin travmatik dönemiyle ilgilidir. 1980’lerde, en yoğun olarak da 1984-89 yılları arasında, Bulgar sosyalist rejimi tarafından çağdaş Avrupa tarihinin en geniş kapsamlı ve hızlandırılmış etnik soykırım uygulamalarından biri gerçekleştirildi. Bunun en önemli ve şiddetli boyutu, adkırımı uygulamasıydı. Bu makalede, Bulgaristan’ın ulusal Türk azınlığı mensupları tarafından üretilen anı, otobiyografi, şiir, gündelik yaşam sohbetleri, mezar taşları, park, aile albümleri vs. boyunca 1980’lerin Bulgar sosyalizmiyle ilgili ortak imge kalıpları keşfedilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışma, otuz yıllık bir süre boyunca biriken grup-içi gözlemler ve son birkaç yılda gerçekleşen sözlü tarih görüşmelerine dayanmaktadır. Sosyalizm hakkındaki imge kalıplarını keşfetmek, ulusal Türk azınlığın rejimi nasıl algılayıp tepki gösterdiğini ve hayatta kalabilmek için hangi stratejileri kullandığını da gösterebilir.

Anahtar Kelimeler:

Bulgar sosyalizmi, yerli ulusal Türk azınlığı, etnik soykırım, adkırımı, imge

Imagery Produced by Turkish Minority Related Bulgarian Socialism of 1980s*

In socialist and post-socialist period, members of the autochthonous national Turkish minority of Bulgaria created various images about the socialist regime. Most of them related with 1980s’ traumatic period. During the 1980s, accurately 1984-89, under the Bulgarian socialist regime was implemented one of the largest and most accelerated episodes of ethnic genocide in Europe’s contemporary history. The most prominent and violent application of it was namecide. This article explores patterns of the imagery, related with the 1980s, which are from memories, autobiographies, poems, everyday life, the cemetery, the park and albums created by the national Turkish minority of Bulgaria. This study is based upon oral history and observations over a thirty year period. Exploring the patterns of imagery about socialism can demonstrate how the national Turkish minority perceived and reacted to the regime and developed strategies to survive.

Keywords:

Bulgarian socialism, autochthonous national Turkish minority, ethnic genocide, namecide, imagery,

PDF

___

ADALI, N.T., Hapishaneden Sesler, Bursa: Balkanlarda Türk Kültürü Yayınları, 1994.
ÇAVUŞ, E., Yaşadıklarımız Bir Daha Yaşanmasın / Let What We Live Not To Be Repeated, Second edition, İzmir: Tunaser Yayınları, 2006.
DINÇ, V. & DINÇ, A., ‘‘Imagery of Bulgarian Socialism in Memory of National Turkish Minority: From Inaguration Until 1970s”, In Recent Advances in Sciences: An Interdisciplinary Approach, Chapter 2, Cambridge Scholars Publishing, (2018): 13-29.
ERENDORUK, Ö.O., S.O.S. veya Üçüncü Mezar, İstanbul: Erenler Matbaası, 1989.
ERSÖZ, A., “İsimler Evi / House of Names”, https://vimeo.com/8591642 (10.12.2015), (2008).
GÜLER, Ş.R., Bizim İçin Geçerli Değildir, Konya: Dizgi Ofset, 2010.
KITAPÇI, A., Göktepe Diyarından Belene Cehennem Adasına, (Individual edition), 2013.
MALLOY, T., National Minority Rights in Europe, Oxford University Press, 2005.
ÖZGÜR, H.P., Ezerçe’den Çıktım Yola, İstanbul: Akademi Yayınları, 2011.
ÖZKAN (ALIEVA), V., ‘‘Effects and appearances of the namecide process from socialist to post-socialist Bulgaria”, Visnyk Ntuu «KPI». Seriya Politolohiya. Sotsiolohiya. Pravo. Vol. 16, No. 4, pp. (2012): 32-36.
ÖZKAN, V., ‘‘Bulgaristan’da Siyasi Otoritenin Ulusal Türk Azınlığı Üzerindeki Politikaları: Belene Toplama Kampı Örneği (1985-86)”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Vol. 20, Spring, (2014): 117-162.
TOPALOĞLU, İ., Topal Yusuf, İzmir: Berke Ofset Matbaacılık, 2011.
TÜRKER, M., Belene Adası, Third edition, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2004.