Kerbelâ Vak‘ası’nda Farklı Bir Üslup veMuhteva: Mehmed Nâzım Paşa’nın“Kerbelâ” Risalesi

Kerbelâ hadisesi, edebî eserlerde izhar-ı matem ve susuzluk remzi etrafında muteber bir şekilde tahayyül ettirilen sahneler, resmedilen ağıt tablosu içerisinde savaş ve kahramanlık manzaralarıyla yer almıştır. Hz. Hüseyin’in soyunun yüceliği, şahsi özellikleri, Ehl-i beyt’e reva görülen zulüm ve bu zulme ortak olanların telini merkezinde tahrir kılınan konu, Hz. Hüseyin’i sürekli yâd etmeye vesile olacak şekilde ifade bulmuştur. Pek çok yazınsal faaliyetin merkezinde temas edilen hususlar, ayrı bir muhteva ve üslup temelinde Mehmed Nâzım Paşa tarafından kaleme alınmıştır.Nâzım Paşa tarafından mensur olarak kaleme alınan “Kerbelâ” adlı risalede, olayın tesiri ile yazılmış metinlerden farklı olarak her iki tarafın gözünden maksat ve fikirler tahlil edilmiştir. Sanatlı ve secili bir dille yazılan eserde, risalenin yazılış sebebi ve muhteviyata dair verilen bilgiler eserin bakış açısını vesikalandırmıştır. Hadisedeki hikmetlerin yansıtıldığı bu vesika üzerinde Mehmed Nâzım Paşa’nın hayatı ve çalışmaları ilk olarak ele alınmış, akabinde “Kerbelâ” adlı risale üzerinde durulmuştur. Eser biçim ve muhteva yönünden değerlendirilmiş ardından transkripsiyonlu metni verilmiştir.

A Different Style and Content in Karbala İncident: Karbala Treatise by Mehmed Nazim Pasha

Scenes that are envisioned in a credible way around the incident of Karbala, therhetoric of mourning and thirst in literary works, scenes of war and heroism were includedin the painting of lamentation. The glory and personal characteristics of Hussein's lineage,the persecution of Ahl al-Bayt, and the curse of those who share this cruelty foundexpression to be a means to constantly remember of Hussein. These issues, which are at thecenter of many literary activities, were written by Mehmed Nazim Pasha on the basis of aseparate content and style.In the treatise named Karbala, written by Nazim Pasha as prose, purposes and ideaswere analyzed through the views of both sides, unlike the texts written with the influence ofthe event. In a work written in an artistic and assonance language, the reason for writingthe treatise and the information given about the content gave the point of view of the work.In the treatise on this document, in which the wisdom in the incident is reflected, the lifeand work of Mehmed Nazim Pasha was first discussed, and then his work named Karbalawas focused on. The work was evaluated in terms of form and content, and then thetranscribed text was given

___

  • Avcı, İsmail (2015). Abdülkâdir-i Belhî’nin Esrâr-ı Tevhîd ’i ve Nâzım Paşa’nın Türkçe tercümesi. Sûfî Araştırmaları, 6 (12), 37-66.
  • Aydemir, Aydın (1970). Nâzım. Ankara: Griajans.
  • Cunbur, Müjgan (2006). Nâzım Paşa. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. 6, 553. Ankara: AKM Yayınları.
  • Güllüce, Fatih (2018). Mehmed Nâzım Paşa’nın İbn Fâriz Tercümesi ve Şerhi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İnal, İbnülemin Mahmud Kemal (1969). Son asır Türk şairleri. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Mehmed Nâzım Paşa (1329/1911). Kerbelâ. İstanbul: Şems Matbaası.
  • Sülker, Kemal (1987). Nâzım Hikmet’in gerçek yaşamı. İstanbul: Yalçın Yayınları.
  • Tansel, Fevziye Abdullah (1966). Bir Mevlevî nâsir ve şâiri Mehmed Nâzım Paşa basılı eserleri ve yazma şiir mecmuası. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14 (1), 155-174.
  • Uzun, Mustafa İsmet (2002). Türk Edebiyatında Kerbelâ. TDV İslâm Ansiklopedisi, 25, 274-75. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.