İrfan Yalçın'ın Romanlarına Marksist İdeoloji Ekseninde Bir Bakış

Marx ve Engels’in kuramsal alt yapısını hazırladıkları Marksist ideoloji, temelde insanın temas ettiği her alanı tarihî maddecilikle açıklayan bir fikir hareketidir. İşçi haklarından hareket ederek sınıfsız bir toplum ideali benimsemesi dolayısıyla dünya üzerinde oldukça taraftar toplamış, bilhassa antikapitalist tavrı ile Türkiye’de de öncesi olmakla birlikte asıl olarak 1960’lı yıllarda bilinçli kabullerle karşılık bulmuştur. Her ideoloji gibi yeni bir insan ve dünya oluşturmak idealine sahip olan Marksizm, bu doğrultuda sanat ve edebiyatı da söyleminin ifadesi olarak kullanma amacını taşır. Marksist estetik, bu gaye doğrultusunda oluşur ve nihayetinde sanat, Marksist ideoloji lehinde iş gören bir vasıta olarak görülür. Marksist ideolojinin Türk edebiyatı ile asıl teması, 1940-1970 yılları arası yazılan köy romanları ile mümkün olmuştur. 1970 sonrası ise 12 Mart dönemi romanları adı altında, 1971 muhtırasının sol güruhtaki etkileri dolayısıyla söz konusudur. Roman türünde 1970 sonrasında eser veren İrfan Yalçın, söz konusu etkiden bağımsız olarak evrensel roman temalarını Marksist ideoloji ekseninde yorumlayan, üretken bir yazardır. Başarılı bir surette oluşturduğu şiirsel üslubu, okurda fazlalık hissi uyandırmayan yoğun anlatımı gibi etkenler, onun insan ve gerçeğine temas etmesini mümkün kılmıştır. Başarısını teşkil eden söz konusu ideal tavrı, belirgin ideolojik söylemine rağmen hemen bütün romanlarında büyük ölçüde bu minvaldedir.

Anahtar Kelimeler:

İrfan Yalçın, 1970 sonrası Türk romanı, Marksist estetik, ideoloji, insan gerçekliği

A Perspective on İrfan Yalçın's Novels in the Axis of Marxist Ideology

Marxist ideology, which Marx and Engels prepared the theoretical background, is basically an intellectual movement that explains every area that human contact comes into contact with with historical materialism. Due to her adoption of the ideal of a classless society based on workers' rights, it found a lot of support in the World. In addition, with its anti-capitalist attitude, it found its response in the 1960s, although it was before in Turkey. Having the ideal of creating a new human and world like every ideology, Marxism aims to use art and literature as the expression of its discourse in this direction. Marxist aesthetics is formed in line with this goal and, ultimately, art is seen as a vehicle that works in favor of Marxist ideology. The main contact of Marxist ideology with Turkish literature was made possible by village novels written between 1940-1970. The post-1970 period is in question under the name of the novels of the 12 March period, due to the effects of the 1971 memorandum on the left-wing group. İrfan Yalçın, who worked in the novel genre after 1970, is a prolific writer who interprets the themes of the universal novel in the axis of Marxist ideology, regardless of the influence in question. Factors such as his poetic style and intense expression that he successfully created made it possible for him to touch human and reality. This ideal attitude, which establishes his success in the novel genre, is largely in this direction in his other Works.

Keywords:

İrfan Yalçın, Turkish novel after 1970, Marxist aesthetic, ideology, human reality.,

PDF

___

Akdemir, Gamze (2019). İrfan Yalçın ile Yapıtları Üzerine. Cumhuriyet Kitap, S. 1552, s. 8-10.
Belge, Murat (2007). Türkiye’de Sosyalizm Tarihinin Ana Çizgileri. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Sol, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 19-48.
Cumhuriyet Gazetesi (2009). S. 30695, s. 16.
Duman, Faruk (2009). Cevdet Kudret Roman Ödülü’ne Değer Görülen İrfan Yalçın’la Yorgun Sevda Üstüne. Cumhuriyet, S. 30707, s. 17.
Kacıroğlu, Murat (2011). Türk Öykücülüğünde 1940 Kuşağı ve Toplumcu-Gerçekçi Yönelişler. Sivas: Asitan Yayıncılık.
Kacıroğlu, Murat (2016). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında (1923-1940) Toplumcu-Gerçekçi Edebiyat Tartışmaları. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), s. 27-71.
Moran, Berna (1994). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış III. İstanbul: İletişim Yayınları.
Moran, Berna (2004). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Naci, Fethi (1990). Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Necatigil, Behçet (1980). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.
Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. (2003). “Yalçın İrfan”. 2/1070. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Türkeş, A. Ömer (2007). Sol’un Romanı. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Sol, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 1052-1073.
Yalçın, Alemdar (2011). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Romanı 1946-2000. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yalçın İrfan (2011). İlkyaz Ölümleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Yalçın, İrfan (1997). Büyük Soytarı. İstanbul: Milliyet Yayınları.
Yalçın, İrfan (2014). Son Bahçeler. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Yalçın, İrfan (2017). Aşkın Yedi Rengi. İstanbul: Kaynak Yayınları.
Yalçın, İrfan (2017). Fareyi Öldürmek. İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (2017). Uzun Bir Yalnızlığın Tarihçesi. İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (2018). Pansiyon Huzur, İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (2018). Yorgun Sevda. İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (2019). Annem, Babam ve Ben. İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (2019). Genelevde Yas. İstanbul: H₂O Yayıncılık.
Yalçın, İrfan (t.y.). Ölümün Ağzı. İstanbul: Ze Yayınları.