Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Bilim İnsanı İmajlarının İncelenmesi

Bu çalışmada okul öncesi dönem çocuklarının bilim insanı imajlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma temel nitel araştırma deseninde oluşturulmuştur. Çalışma Kütahya İlinde Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 2018-2019 eğitim öğretim yılında eğitim gören 5 bağımsız anaokulunda 60-66 ay grubundaki 259 okul öncesi dönem çocuğu ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler 2 aşamada toplanmıştır. Birinci aşamada kolay ulaşılabilir durum örneklemesine göre seçilen 259 çocuğa bilim insanı resmi çizdirilmiştir. İkinci aşamada ise resim çizen çocuklar arasından maksimum çeşitliliğe göre seçilen 33 çocuk ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Analizlerin sonucunda kız ve erkek çocukların imajlarının benzerlikler taşıdığı görülmüştür. Araştırmanın diğer dikkat çekici sonucunda ise geçmiş yıllarda yapılan çalışmalara benzer olarak, çocukların kalıplaşmış bilim insanı imajına sahip oldukları ancak, özellikle teknoloji ve izledikleri çizgi filmlerin etkisiyle çocukların kalıplaşmış bilim insanı imajından farklı imajlara da sahip oldukları görülmüştür.

Examining The İmages of Scientists in Pre-School Children

The aim of this study is to reveal the scientist images of preschool children. In the research, the basic qualitative research design, which is one of the qualitative research approaches, was used. The participants of the study consist of 259 preschool children in the 60-66 month group in 5 independent kindergartens in the 2018-2019 academic year affiliated to the Directorate of National Education in Kütahya. The data collection process of the study was carried out in 2 stages. In the first stage, 259 preschool children, who were selected according to the easily accessible situation sampling, had the picture of a scientist drawn. In the second stage, semi-structured interviews were conducted with 33 children who were selected according to the maximum variety among the children who drew pictures. Content analysis was used in the analysis of the data. As a result of the analysis, it was seen that the scientist images of girls and boys were close to each other. It has been determined that the images of scientists of children studying in the same class are similar to each other. Another remarkable result of the research is that, similar to the studies carried out in previous years, children have a stereotypical scientist image, but they also have different images from the stereotypical scientist image, especially with the effect of technology and the cartoons they watch.

PDF

___

Ağgül Yalçın, F. (2012). Öğretmen adaylarının bilim insanı imajlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 611-628.
Afacan, Ö. ve Nuhoğlu, H. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 279-298.
Akgün, A. (2016). Investigation of the secondary school students’ ımages of scientists. International Journal of Progressive Education, 12(1), 64-72.
Altun, E. ve Yıldız Demirtaş, V. (2013). 6 yaş çocukları için hazırlanan bilim ve bilim insanı öğretim programı'nın etkililiği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(27), 67-97.
Aral, N., Kandır, A veYaşar, M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık.
Arı, M. ve Çelebi Öncü, E. (2007). Okulöncesi dönemde fen-doğa ve matematik uygulamaları. Ankara: Kök Yayıncılık.
Aslan, O. ve Şenel, T. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
Bağ, H. (2013). 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajları. Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Barman, C. (1997). Students’ views of scientist and science: results from a national study. Science and Children, 35, 18-23.
Bayrı, N., Köksal, M. S. ve Ertekin, P. (2016). Investigating gifted middle school students’ımages about scientists: a cultural similarity perspective. Science Education International, 27(1), 136-150.
Beardslee, D. C. and O’Dowd D. D. (1961). The college-student image of the scientists. Science, 133, 997-10.
Bilen, K. (2015). Bilim nedir, ne değildir. N. Yenice (Ed.), Bilimin doğası gelişimi ve öğretimi içinde (ss.1-42). Ankara: Anı Yayıncılık.
Buldu, M. (2006). Young children’s perceptions of scientists: A preliminary study. Educational Research, 48(1), 121-132.
Burton, G.M. and Huber, R.A. (1995). What do children think scientist look like? School Science and Mathematiccs, 95(7), 371-376.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Camcı Erdoğan, S. (2013). Üstün zekâlı kızların bilime yönelik tutumları ve bilim insanı imajları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 125-142.
Chambers, D.W. (1983). Stereotypic images of the scientist: the draw- a scientisttest. Science Education, 67(2), 255-265.
Çakıcı, E. (2018). Farklı öğretim kademelerindeki öğrencilerde bilim insanı algısının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Çepni, S. (2012). Bilim, fen, teknoloji kavramlarının eğitim programlarına yansımaları. S. Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının zihinlerinde canlanan resimdeki bilim insanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 139-153.
Demir, M. (2015). Third grade elementary students’perception of science. International Electronic Journal of Elementary Education, 7(2), 157-168.
Doğan Bora, N., Arslan, O. ve Çakıroğlu, J. (2006). Lise öğrencilerinin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 32-44.
Erkorkmaz, Z. (2009). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin bilim insanına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Finson, K., Beaver, J. and Cramond, B. (1995). Development and field test of a checklist for thedraw- a-scientist test. School Science and Mathematics, 95 (4), 195–205.
Finson, K., D. (2002). Drawing a scientists: What we do and do not know after fifty years of drawing. Science and Mathematics, 102(7), 335-345.
Güler, T.ve Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 55-56.
Gültekin Akduman (2015).Okul öncesi eğitime giriş. G. Uyanık Balat (Ed.), Okul Öncesi Eğitimin Tanımı ve Önemi içinde (ss.1-15). Ankara: Nobel Yayınevi.
Kara, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Kaya, V. H., Afacan, Ö., Polat, D. ve Urtekin, A. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanı ve bilimsel bilgi hakkındaki görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 305-325
Kemaneci, G. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin bilim insanı hakkındaki imajlarının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Kılıç, Ş. (2010). Çocukların bilime ve bilim insanına yönelik tutumları ve kalıplaşmış yargıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 439-455.
Kibar-Kavak, G. (2008). Öğrencilerin bilime ve bilim insanına yönelik tutumlarını ve imajlarını etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Korkmaz, H. ve Kavak, G. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. İlköğretim Online, 9(3), 1055-1079.
Kuru, T. (2008). Okul öncesi eğitime giriş. G. Haktanır (Ed.), Okul öncesi eğitimin tanımı, kapsamı ve önemi içinde (ss. 1-24). Ankara: Anı Yayınevi.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Muşlu, G. ve Akgül, M. E. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilim ve bilimsel süreç kavramlarına ilişkin algıları: Nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(1), 203-229.
Newton, D. P. and Newton, L. D. (1992). Young children’s perceptions of science and the scientist. International Journal of Science Education, 14(3), 331-348.
Oğuz, Ü. A. (2010). Bilim insanlarını algılama: İlköğretim 5. sınıf öğrencileri ile son sınıf öğretmen adaylarının karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1), 11-28.
Ortaş, İ. (2002). Bilim, bilim insanı ve bilimsel etik. Üniversite ve Toplum Dergisi, 2(2), 12-14.
Öcal, E. (2007). İlköğretim 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin bilim insanı hakkındaki imaj ve görüşlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Önder, M. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının aile eğitimi. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 377-386.
Özdaş A (Ed.) (2009). Okul öncesinde fen ve matematik öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Özsoy, S. ve Ahi, B. (2014). Çocukların gözüyle “bilim insanı”. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1), 204-230.
Poyraz H.ve Dere, H. (2003). Okul öncesi eğitim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayınevi.
Rampal, A. (1992). Images of science and scientists:a study of school teachers’ views. I.characteristics of scientists. Science Education, 76(4), 415-436.
Ruiz-Mallén, I and Escalas, M.T. (2012). Scientists seen by children: a case study in Catalonia, Spain. Science Commutation, 34(4), 520-545.
Şahin, F. (2000). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
Taş, I. (2010). Etnografik bakış açısıyla okul öncesi fen eğitimine yönelik bir durum çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Toğrol, A. Y. (2000). Öğrencilerin bilim insanı ile ilgili imgeleri. Eğitim ve Bilim, 25(118), 49-56.
Turgut, H., Öztürk, N. ve Eş, H. (2017). Üstün zekâlı öğrencilerin bilim ve bilim insanı algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 423-440.
Yaşar, M. C. (2011). Türkiye'de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90.
Yetim, N. (1996). Farklı toplumsal kümelerde bilim ve bilim adamı imgesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara : Seçkin yayıncılık.
Yıldırım, C. (1991). Bilimin öncüleri (13.Basım). Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 6 28-30 Eylül, Denizli.
Yvonne, Y. H. F. (2002). A comparative study of primary and secondary school students images of scientists. Research In Science And Technological Education, 20(2), 199–207.