Ahilik ve İletişim: Nitel Bir Çalışma

Binlerce yıl içinde insanoğlu, kendini ifade edebilme dürtüsüyle çeşitli yöntemlerden yararlanmıştır. Bu yöntemler, iletişim kanalları aracılığıyla anlam bulmuştur. İletişim; insanların duygu, düşünce ve bilgilerini paylaşarak birbirlerini anlamasını sağlayan bir süreçtir. 21. yüzyılda bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelerin etkisiyle dünyada yüksek tempolu bir toplumsal dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Bu dönüşüm, bireylerin birbiriyle olan iletişimlerinin gittikçe karmaşıklaşmasını da beraberinde getirmektedir. Böylesi bir durumun etkisinde kalan bireyler; kişisel, toplumsal ve örgütsel iletişim sürecinde çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalarak bunlara çözüm üretme noktasında sıkıntılar yaşamaktadır. Türk tarihi mirasında yer alan ve sosyokültürel yaşamda etkin bir iletişim modeli ortaya koyduğu düşünülen Ahilik sisteminin hem bireysel sorunları aşma hem de toplumsal sorunları çözme bağlamında nasıl bir iletişim anlayışı benimsediğine ilişkin tespitlerin yapılmasının amaçlandığı bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden “doküman analizi” tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda, yapılan araştırmada şu sonuçların öne çıktığı söylenebilir: Ahilik; yaşlı kişileri usta kabul ederek onların hayata dair birikimlerini, insan yetiştirme sürecinin merkezine koyarak toplumsal hafızanın aktarılmasını sağlayan daha geleneksel bir iletişim anlayışı uygulamaktadır. Gündüz iş yerlerinde, akşam zaviyelerde sürekli birbirleriyle iletişim içerisinde olan Ahilerin dikkate değer bir örgüt içi iletişim örneği gösterdiği belirtilebilir. Sosyal kuralları bireylerin toplumsal yaşantısının tamamını kapsayan özgün yöntemlerle aktaran, birleştirici ve dayanışmacı bir kültürün ürünü olan Ahiliğin, toplum ile bütünleşmesi ve ondan destek almasını uyguladığı iletişim anlayışıyla sağladığı ileri sürülebilir. Bununla birlikte, Ahilerin iş yerlerine astıkları levhalarda ve yapmış oldukları sanat eserlerinde topluma mesaj vererek iletişimi farklı bir boyuta taşıdıkları da söylenebilir. Ayrıca, internet teknolojilerinin bireyleri yüz yüze iletişimden alıkoyan ve yalnızlaştıran bir etkisinin olduğu bilinmektedir. Ahilik sisteminde ise yâren, helva, oda, selamlık, kış ve barana sohbetleri gibi sosyalleşmenin ve karşılıklı iletişimin ilke olarak benimsendiği bir süreç görülmektedir. Yapılan bu tespitler doğrultusunda, günümüz iletişim çalışmalarına dair önerilerde bulunulmuştur.

Akhism and Communication: A Qualitative Study

Human beings have benefited from a variety of methods with the impulse to express themselves for thousands of years. These methods have found meaning through communication channels. Communication is a process involving people’s understanding of each other by sharing their feelings, thoughts and knowledge. In 21st century there is a process of social transformation through developments emerged in the field of science and technology. This transformation brings about the increasingly complexity of communication among individuals. They have diffucilties in finding solutions faced with various problems in the process of personal, social and organizational communication. In this study, one of the qualitative methods is used named “The Document Analysis” technique. It is aimed to make determinations about how a communication concept adopts in terms of overcoming individual problems and solving social problems of Akhism, in Turkish historical heritage and considered to be an effective model of comminication in socioculturel life. In this context, it can be said that the following results stand out: Akhism performs more traditional understanding of communication by accepting older people as a master since it put their experience and knowledge of life in the center to provide transferring social memory. It can be stated that the interorganizational communication with each other is remarkable both at their works and in Zawiyah. It involves all of the social life of the individuals and convey the rules that exist in that society through its own methods. It provides the integration of the Akhism, the product of a unifying and solidarity culture, with the communication. It can be said that Ahis make communication different by giving message to the society with the signboards hangs on workplaces and artcrafts. In addition, it is known that internet technologies have an effect that prevents and disqualifies individuals from face to face communication. In Akhism, there is the process of socialization and mutual communication such as Yaren, Helva, Oda, Selamlık, Kış and Barana conversations. In accordance with these determinations, it is given suggestions about the current communication activities.

PDF

___

Acat, M. (2013). Aile içi uyumlu etkileşim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Aktan, C. C. ve Tunç, M. (1998). Bilgi toplumu ve Türkiye. Yeni Türkiye Dergisi, 4(19), 118-134.
Bayraktar, F. (2006). “Ahiliğe felsefi bir bakış”, II. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (13 Ekim 2006) içinde. (ss. 83-88). Kırşehir: AEÜ Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi.
Bayram, A., Göker, S. D., Sarıkaya, H. S. ve Kumandaş Öztürk, H. (2018). Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi verilen eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarının sınıf içi iletişim becerilerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 77- 94.
Bolat, S. (1996). Eğitim örgütlerinde iletişim: H.Ü. Eğitim Fakültesi uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 75-80.
Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayınları. Cantoni, l. ve Tardini, S. (2006). Internet. New York, NY: Routledge.
Çağatay, N. (1989). Bir Türk Kurumu olan Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Çağatay, N. (1990). Ahilik nedir? Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları.
Çalışkan, N. ve Aslanderen, M. (2014). Aile içi iletişim ve siber yaşam: Teorik bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 263-277.
Çalışkan, N. ve Ayık, A. (2015). Okul aile birliği ve velilerle iletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 69-82.
Çalışkan, N. ve Kılıç, E. (2018). Eğitsel süreç ve beden dili. Ankara: Anı Yayıncılık.
Demir, G. (1998). Türk kültürü Ahilik. İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları. Dökmen, Ü. (2008). İletişim çatışmaları ve empati (38. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Durdağ, B. (2017). Toplumsal değişim sürecinde iletişim ve teknoloji: Erken dönem iletişim kuramlarının eleştirel bir değerlendirmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(1), 269-287.
Ekinci, Y. (2008). Ahilik (10. Baskı). Ankara: Özgün Matbaacılık.
Ekşi, F. ve Ümmet, D. (2013). Bir kişilerarası iletişim problemi olarak internet bağımlılığı ve siber zorbalık: psikolojik danışma açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi,11(25), 91- 115.
Erken, V. (2008). Bir sivil örgütlenme modeli: Ahilik (4. Baskı). Ankara: Berikan Yayınevi. Fidan, M. (2011). İletişim kurmak istiyorum. Konya: Tablet Kitabevi.
Gezer, A. ve Koçer, S. (2008). Uzaktan eğitimde sesli ve görüntülü yayınların İnternet üzerinden aktarılması. Gazi Üniversitesi Bilişim Teknolojileri Dergisi, 1(2), 87-92.
Göksu, S. (2011). Kırkambar Ahilik tarihöncesinde başlar Sonsuzdan Gelir, Sonsuza Gider. İstanbul: Uranus Yayınevi.
Güney, S. (2012). Örgütsel davranış (2. Baskı). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
Gürel, A. (Haziran, 2018). İletişim nedir? İletişim neden önemlidir? iletişim türleri nelerdir?. https://www.brandingturkiye.com/iletisim-nedir-iletisim-neden-onemlidir-iletisim-turleri- nelerdir/ adresinden 27.11.2018 tarihinde erişilmiştir.
İnel, B. (2000). Bilgi çağında 2000’li yıllarda, resim sanatı ve teknolojinin yeni sentezi, Bilgi Çağı ve Sanat VI. Ulusal Sanat Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
Karadere, Y. (2014). Kişilerararası iletişim sürecinde İzafiyet Teorisi’nin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Konya.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kart, M. (2017). Değerler eğitiminde bir model olarak Ahilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Kırşehir.
Kayadibi, F. (2000). Anadolu Selçuklular döneminde Ahi Teşkilatında eğitim. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 26(26), 177-188.
Keyton, J. (2011). Communication and organizational culture: A key to understanding work experience (2nd. Edition). California: SAGE Publications.
Kozlu, D. (2009). Teknolojik gelişmelerin toplum ve sanat yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 3(1), 14-21.
Köchler, H. (2013). Yeni sosyal medya ve 21. yüzyılda iletişim: Diyalog mümkün mü?. Dîvân: Journal of Interdisciplinary Studies/Dîvân: Disiplinlerarasi Calismalar Dergisi, 35(2), 223- 242.
Köksal, M. (2007). Ahilik kültürünün dünü ve bugünü (3. Baskı). Ankara: Kırşehir Belediyesi Eğitim Kültür Daire Başkanlığı Yayınları.
Köksal, M. F. (2008). Ahi Evran ve Ahilik (2. Baskı). Kırşehir: Kırşehir Valiliği Kültür Hizmeti.
Miller, C. R. (1996). Communication in the 21st century: The original liberal art in an age of science and technology. Raleigh: Center for Communication in Science, Technology, and Management Publications North Carolina State University.
Peters, J. D. (1999). Speaking into the Air: A History of the Idea of Communication. Chicago: University of Chicago Press.
Sayar, K. (2018). “Yavaşla” (2. Baskı). İstanbul: Kapı Yayınları.
Şeker, M. (2011). Türk İslam Medeniyetinde Ahilik ve Fütüvvet-nâmelerin Yeri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Şimşek, M. (2002). Ahilik: Tky ve tarihteki bir uygulaması. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
Tekin, M. (2006). Bir sosyal kontrol aracı olarak Ahilik ve toplumsal dinamikleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(21), 219-235.
Tekinalp, Ş. ve Uzun, R. (2006). İletişim araştırma ve kuramları. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Tokgöz, Z. (2012). Geçmişten gelen ışık Ahi Evran ve Ahilik sistemi (1. Baskı). Ankara: Pelin Ofset Matbaacılık.
Tuna, Y., Birsen, Ö., Erzurum, F., Küçük, M., Ünal Çolak, F. ve Özkoçak, L. (2012). İletişim. İçinde Vural, İ. (Ed.), İletişim kavramı ve iletişim süreci (ss. 2-23). Ankara: Pegem Akademi.
Tunç, R. (2015). Okul yöneticilerinin iletişim yeterliliklerinin öğretmenlerin stres düzeyleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Trabzon Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Avrasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Uçma, İ. (2011). Bir sosyal siyaset kurumu olarak Ahilik (1. Baskı). İstanbul: İşaret Yayınları. Ünal, Y. (2009). Bilgi toplumunun tarihçesi. Tarih Okulu Dergisi, V, 123-144.
Üstün, B. (2005). Çünkü iletişim çokşeyi değiştirir! Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 88-94.
Vural, Z. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 5(20), 3348-3382.
Yeşil, R. ve Kart, M. (2018). Değer eğitimi modeli olarak Ahilik. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 161-177.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, A. (1995). Ahilikte din ve ahlak eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
Zıllıoğlu, M. (2007). İletişim nedir? İstanbul: Cem Yayınevi.