Ahmet Mithat Efendi ve Kafkas’lar

İbrahim Şinasi ile başlayan Yeni Türk edebiyatının önde gelen ismi Ahmet Mithat Efendi’dir. O, okuma yazma bilen ya da çevresinde okuyan birinden dinleyen hemen her insana seslenir. Edebiyat anlayışının temelinde çok az okuma yazma bilen bir toplumun, kitap okuma alışkanlığı kazanması ve eğitilmesi yatar. Bu nedenle olabildiğince sade bir dil ve basit konulu hikâye ve romanlar yazar. Tanzimat edebiyatı döneminde şiir dışındaki bütün edebî türlerin yanında tarih, coğrafya, tıp, felsefe gibi alanlarda da eserler ortaya koyar. Yaratılışına bağlı olarak dur durak bilmeyen çalışma gayreti ona ün ve servet kazandırır. Ahmet Mithat Efendi, Kafkaslara her zaman duyarlı olur. Bunda atalarının oradan İstanbul’a gelmiş olmasının etkisi büyüktür. Kafkas adlı romanında bölgenin insanlarını ve bağımsızlık mücadelelerini kurgular. Eser yarım kalsa dahi kendisinin duyarlığını göstermesi bakımından önemlidir. Mithat Efendi, tek başına çıkardığı Tercüman-ı Hakikat Kafkasların yanı sıra Orta Asya’da birçok ülkesinde okunur, bu durum oralarda tanınmasını sağlar. Ata yurduyla kurduğu edebî ve millî bağ önemlidir. 16 Aralık 1912’de ölen yazarın vefat haberi Orta Asya’da üzüntüyle karşılanır.

Ahmet Mithat Efendi and Caucasus

Starting with İbrahim Şinasi, Ahmet Mithat Efendi is the leading name in New Turkish Literature. He speaks to almost every human being who listens to someone who can read or read. The basis of the concept of literature lies in the fact that a society with little literacy can gain the habit of reading and is educated. For this reason, he writes stories and novels that are as simple and simple as possible. In addition to all the literary genres except poetry in the period of Tanzimat literature, history, geography, medicine, philosophy, such as works in the fields. Ahmet Mithat Efendi is always sensitive to the Caucasus. The fact that his ancestors came to Istanbul from there had a great effect. In his novel Kafkas, he builds the people of the region and their struggle for independence. The interpreter he alone published is read in many countries in Central Asia as well as in the Caucasus, which makes it known there. The news of the deceased author's death on December 16, 1912 is regretted in Central Asia.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi. (1876). Paris’te bir Türk. İstanbul: Kırkanbar Matbaası.
Ahmet Mithat Efendi- Wiesenthal. (1879). Konak yahut Şeyh Şamil’in Kafkasya Muhaberatında Bir Hikâye-İ Garibe, İstanbul: Kırkanbar Matbaası.
Ahmet Mithat Efendi. (1884). Çerkes Özdenleri. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.
Ahmet Mithat Efendi. (1892). Ahmet Metin ve Şirzâd. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.
Ahmet Mithat Efendi. (1975). Denizci Hasan I. Akyüz, K. (Sad.), İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ahmet Mithat Efendi. (2000). Çengi,Kafkas, Süleyman Musli. Ülgen, E. ve Andı, F. (Hzl.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ahmet Mithat Efendi. (2000). Dünyaya ikinci geliş yahut İstanbul’da neler olmuş, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Hüseyin Fellah. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Bargan, H. (2000). Ahmet Mithat Efendi ve İdil-Ural Türkleri. Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı- 324.
Bargan, H. (2006). Türk dünyasının batısı: İstanbul. Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı- 398. Çonoğlu, S. (2015). Hikâye ve romanlarında Ahmet Mithat Efendi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Dayanç, M. (2007). Ahmet Mithat Efendi’nin Türklüğe dair isimli önemli bir konferansı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1).
Durgun, H. H. (2015). Ahmet Mithat Efendi ve edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Esen, N. (1999). Ahmet Mithat Efendi karı koca masalı Ahmet Mithat Efendi Bibliyografyası, İstanbul: Kaf Yayınları.
Gökçek, F. (2012). Küllerinden doğan anka Ahmet Mithat Efendi üzerine yazılar, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Okay, O. (1991). Batı medeniyeti karşısında Ahmet Mithat Efendi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Yalçın, H. C. (1975). Edebiyat anıları, Mutluay R. (Düzenleyen), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Yeşilyurt, Ş. (2014). Ahmet Mithat Efendi’nin romancılığı. Ankara: Akçağ Yayınları.