Emine KOÇAK, H. Ali EKİNCİ, İnci DELEMEN

Burdur yakınında Melli / Kocaaliler den iki bronz baş

Two Bronze Heads from Melli / Kocaaliler near Burdur

Burdurun73km.güneydoğusundakonumlananveçeşitliaraştırmalarakarşınantikadıbelir -lenemeyenMellidekiörenyerindedefinecilertarafındankazılmışikibronzeser2004yılındazoralımyoluylaBurdurMüzesinekazandırılmıştır.İncelemelersonucunda,eserlerinnekropolisalanındayüzeyeyakınbirçukurdaneldeedildiğiöğrenilmiştir.Herikieserintemizlikvekonservasyonu2006yılındaE.Koçaktarafındangerçekleştirilmiştir.İlkbuluntu,idealbirgençerkekbaşınaaitbirparçadır.M.Ö.5.yy.heykeltıraşlarındanPolykleitosunDoryphorosadlıbaşyapıtıileilişkilendirilebilenparçadaüslupkritiğiilesaptananbazıözellikler(organlararasındakioranlarvepathetikifade),orijinalanahtaröğeler(çatal kıskaçşemasıiçerensaçmodeli,alın burunhattı,keskinvetaşkıngözkapakları,düzyanaklarvb.)korunarakGeçHellenistikDönemdebiçimlendirilmişbirrepliğeişaretetmektedir.PolykleitosunDoryphorosugibibronzdanüretilmişMellibuluntusununGeçHellenistikrepliğedayalı,Hadrianuszamanınatarihlenebilen(yenigözfakatgelenekselkaşişçiliği,sertişçilik)birkopyaolduğubelirlenmiştir.Tarihlemekadarönemtaşıyanbirkonu,boyundakiyamalıbirleştirmeyardımıylaMellibuluntusununNapoliörneğigibibirhermeyeyadabirbüstedeğil,birheykeleaitolduğununanlaşılabilmesidir.İkincibuluntu,ilerigelenbiraileyemensupolanfakatkimliğibelirlenemeyen,olgunyaş -tabirkadınınportrebaşıdır.Birheykeleveyabüsteiliştirildiğianlaşılanbaşfizyonomivesaçmodelinin(LucillaveCrispinaportreleriileçağdaşları)yanısırastilistikvetekniközellikleri(malzeme,gözvekaşişçiliği,yamalamatekniğivb.)açısındanirdelenerek,OrtaAntoninuslarzamanına,M.S.170-190dolaylarınatarihlenmiştir.AyrıntılıincelemeMellideaçığaçıkarılmışikieserarasındaortaknoktalarınminimaldüzeydekaldığınıgösterir.Aralarındayaklaşık50yılbulunanikibronz,tekniközellikleriaçısından,MelliyegöreceyakınBoubondadahilolmaküzereherhangibirmerkezveyaişlikilebağdaştırılamamaktadır.Yinedebuluntudurumuileilgilibazınoktalarınvurgulanmasıgerekir.Bunlardanbiri,M.S.2.yy.dansonrakibirdönemdeherhangibirnedenlebuluntularınMellidekiorijinalkonumlarındanalınıpnekropolisegömülmeleridir.Buluntularınaitolduğueserlerin(heykelvebüst/heykel)orijinalkontekstleriise,bilgimizdışındakalmaktadır;ancak,seçeneklerarasındagymnasionvekonutöncelikkazanabilir.EserlerinMellidekivarlığıözellikleönemlidir.ÇünkübiryandanDoryphorosgibibireserinrepliği,KlasikDönembaşyapıtlarıileaşinalıkyansıtırken,diğeryandanilerigelenbirkadınaaitbronzportre,kadınlarıntoplumsalkonumunaışıktutar.BurdurMüzesinekazandırılanikibronzbuluntukontekstlerindenkoparılmışolmalarınakarşın,kültürelaçıdanMellidekiadıbelirsizküçükyerleşmeninM.S.2.yy.daAnadoludakibellibaşlımerkezlerdenpekaşağıkalmadığınıortayakoymaktadır.

PDF

___

Aphrodisias 2008 R. R. R. Smith J. L. Lenaghan (eds.), Aphrodisiastan Roma Portreleri / Roman Portraits from Aphrodisias (2008).
Berger 1990 E. Berger, Zum Kanon des Polyklets, in: Polyklet 1990, 156-184.
Bierwagen et al. 2003 G. Bierwagen T. J. Shedlosky K. Stanek, Developing and Testing a New Generation of Protective Coatings for Outdoor Bronze Sculpture, Progress in Organic Coatings 48, 2003, 289-296.
Bol 1985 P. C. Bol, Antike Bronzetechnik (1985).
Bol 1990 P. C. Bol, Polyklet, der Bildhauer der griechischen Klassik, Antike Welt 21, 1990, 159-176.
Braemer 1988 F. Braemer, Portraits en métaux de grandeur naturelle. Techniques, typologie, datation, fonction, in: K. Gschwantler A. Bernhard-Walcher (eds.), Griechische und römische Statuetten und Großbronzen. Akten der 9. Internationalen Tagung über antike Bronzen, Wien 21-25 April 1986 (1988) 102-115.
Carpenter 1941 R. Carpenter, Familiar Statuary in Rome. MemAmAc 18 (1941).
Ekinci et al. 2007 H. A. Ekinci M. O. Erbay A. Çankaya G. Gülseven, Burdur Müzeleri ve Ören Yerleri / Burdur Museums and Sites (2007).
Fejfer 2008 J. Fejfer, Roman Portraits in Context (2008).
Fire 1997 C. C. Mattusch (ed.), The Fire of Hephaistos. Large Classical Bronzes from North American Collections. Tampa, Florida, 2 February-23 April 1997 (1997).
Fittschen 1982 K. Fittschen, Die Bildnistypen der Faustina Minor und die Fecunditas Augustae (1982).
Fittschen Zanker 1983 K. Fittschen P. Zanker, Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom 3. Kaiserinne und Prinzessinenbildnisse, Frauenporträts (1983).
Gschwantler 1986 K. Gschwantler, Guß und Form. Kunsthistorisches Museum Wien, Bronzen aus der Antikensammlung (1986).
Haynes 1970 D. Haynes, Ancient Bronze-Casting Methods, AA 1970, 450-452.
Haynes 1992 D. Haynes, The Technique of Greek Bronze Statuary (1992).
Hill 1970 D. K. Hill, Polykleitos: Diadoumenos, Doryphoros and Hermes, AJA 74, 1970, 21-24.
İnan 1993 J. İnan, Der Bronzetorso im Typ des Discophoros vom Polyklet im Burdur Museum, in: H. Beck P. C. Bol (eds.), Polykletforschungen (1993) 43-45.
İnan 1994 J. İnan, Boubon Sebasteionu ve Heykelleri üzerine Son Araştırmalar (1994).
İnan Jones 1977/1978 J. İnan C. P. Jones, Der Bronzetorso im Burdur-Museum aus Bubon und der Bronzekopf im J.-Paul Getty-Museum, IstMitt 27/28, 1977/1978, 267-296.
İnan Rosenbaum 1966 J. İnan E. Rosenbaum, Roman and Early Byzantine Portrait Sculpture in Asia Minor (1966).
İnan Alföldi-Rosenbaum 1979 J. İnan E. Alföldi-Rosenbaum, Römische und frühbyzantinische Porträtplastik aus der Türkei (1979).
Kleiner 1992 D. E. E. Kleiner, Roman Sculpture (1992).
Kreikenbom 1990 D. Kreikenbom, Bildwerke nach Polyklet. Kopienkritische Untersuchungen zu den männlichen statuarischen Typen nach polykletischen Vorbildern, Diskophoros, Hermes, Doryphoros, Herakles, Diadumenos (1990).
Lahusen Formigli 2001 G. Lahusen E. Formigli, Römische Bildnisse aus Bronze (2001).
Lie Mattusch 1997 H. Lie C. C. Mattusch, Introduction to the Catalogue Entries and Technical Observations, in: Fire 1997, 162-178.
Lorenz 1972 T. Lorenz, Polyklet (1972).
Maderna-Lauter 1990 C. Maderna-Lauter, Polyklet in hellenistischer und römischer Zeit, in: Polyklet 1990, 298-327.
Madsen 1967 H. Madsen, A Preliminary Note on the Use of Benzotriazole for Stabilizing Bronze Objects, Studies in Conservation 12.4, 1967, 163-167.
Mattusch 2006 C. C. Mattusch, Archaic and Classical Bronzes, in: O. Palagia (ed.), Greek Sculpture. Function, Materials, and Techniques in the Archaic and Classical Periods (2006) 208-242.
Meyers 1990 P. Meyers, The Use of Scientific Techniques in Provenance Studies, Small Bronze Sculpture from the Ancient World. Papers Delivered at a Symposium Organized by the Departments of Antiquities and Antiquities Conservation and Held at the J. Paul Getty Museum, Malibu, California (1990) 237-252.
Oliver 1997 A. Oliver, Honors to Romans: Bronze Portraits, in: Fire 1997, 138-160.
Opper 2008 T. Opper, Hadrian. Empire and Conflict (2008).
Özsait 1985 M. Özsait, Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi (1985).
Polyklet 1990 H. Beck P. C. Bol H. Bückling (eds.), Polyklet. Der Bildhauer der griechis - chen Klassik, Ausstellung im Liebighaus Museum alter Plastik, Frankfurt am Main 17 October 1990-20 January 1991 (1990).
Ridgway 1981 B. S. Ridgway, Fifth Century Styles in Greek Sculpture (1981).
Ridgway 1984 B. S. Ridgway, Roman Copies of Greek Originals. The Problem of the Originals (1984).
Ridgway 1997 B. S. Ridgway, Roman Bronze Statuary - Beyond Technology, in: Fire 1997, 122-137.
Stewart 1978 A. Stewart, The Canon of Polykleitos: A Question of Evidence, JHS 98, 1978, 122-131.
Stewart 1990 A. Stewart, Greek Sculpture (1990).
Sturgeon 2004 M. C. Sturgeon, Sculpture, The Assemblage from the Theater. Corinth 9.3 (2004)
von Steuben 1973 H. von Steuben, Der Kanon des Polyklet. Doryphoros und Amazone (1973).
von Steuben 1990 H. von Steuben, Der Doryphoros (Kat. 41-58), in: Polyklet 1990 185-198.
Tobin 1975 R. Tobin, The Canon of Polykleitos, AJA 79, 1975, 307-321.
Toynbee 1934 J. M. C. Toynbee, The Hadrianic School. A Chapter in the History of Greek Art (1934).
Vandeput Köse Aydal 2000 L. Vandeput V. Köse S. Aydal, 1998 Yılı Pisidya Yüzey Araştırması Projesi: Mellideki Çalışmalara Dair Ön Rapor / The 1998 Pisidia Survey Project: A Preliminary Report of Work at Melli, 17.2 AST, 24-28 Mayıs 1999 (2000) 249- 262.
Vandeput Köse Aydal Erb 2001 L. Vandeput V. Köse S. Aydal E. Erb, Pisidia Survey Project: Melli, 1999, 18.1 AST, 22-26 Mayıs 2000 (2001) 257-270.
Vandeput Köse 2002 L. Vandeput V. Köse, Pisidia Survey Project: The Third Survey Campaign at Melli, 19.2 AST, 28 Mayıs-1 Haziran 2001 (2002) 15-28.
Vermeule 1980 C. C. Vermeule, The Late Antonine and Early Severan Bronze Portraits from Southwest Asia Minor, Eikones. Festschrift für H. Jucker, AntK 12. Beiheft (1980) 185-190.
Wegner 1939 M. Wegner, Der Herrscherbildnisse in antoninischer Zeit (1939).
Wegner 1956 M. Wegner, Hadrian, Plotina, Marciana, Matidia, Sabina (1956).
Zanker 1974 P. Zanker, Klassizistische Statuen (1974).

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)