Ayfer AÇIKGÖZ, Merve EZEN, Semra SÖNGÜT, Ahsen ULUKUŞ, Büşra EMİR

Çocuğu Hastanede Yatan Annelerde Anksiyete ve Depresif Belirtilerin Değerlendirilmesi

Giriş: Hastanede yatan çocuklarda birinci derecede bakım veren ve çocuğun hastalığından en fazla etkilenen kişi genellikle annedir. Annenin yaşadığı korku, huzursuzluk gibi olumsuz duyguların çocuğu etkilemesi ise kaçınılmazdır.Gereç-Yöntem: Bu çalışma, Eskişehir Devlet Hastanesi’nde akut veya kronik hastalık nedeniyle yatmakta olan 7-12 yaş arası çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete kaygı düzeylerini belirlemek amacıyla, 28 Ekim 2014 ile 16 Ocak 2015 tarihleri arasında yapıldı. Bu tarihlerde hastaneye yatışının 3. günü olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden ilk 100 akut hastalık tanılı ve ilk 100 kronik hastalık tanılı çocukların anneleri çalışmaya dâhil edildi. Çalışma yapılmadan önce Hastane Etik Kurulu’ndan gerekli izin alındı. Tanımlayıcı özellikler, araştırmacılar tarafından oluşturulan “Tanımlayıcı Bilgi Formu” kullanılarak toplandı. Tüm annelere “Beck Depresyon Ölçeği” ve “Durumluk ve Süreklik Kaygı Ölçeği” uygulandı. Araştırma analizi IBM SPSS 21 paket programı ile yapıldı. Bulgular ve Sonuç: Çalışma sonucunda annelerin depresyon puan ortalaması 21.58, durumluk anksiyete puan ortalaması 49.66, süreklik anksiyete puan ortalaması ise 47.30 bulundu. Beck Depresyon Ölçeği puanları minimal-hafif-orta-şiddetli depresif belirtiler olmak üzere 4 kategoriye ayrıldığında, akut ve kronik hastalığı olan çocukların annelerinin puan dağılımları arasında istatistiksel olarak önemli derecede farklılık bulundu p=0.03* . Benzer şekilde Durumluk Kaygı Ölçeği puanları ve Süreklik Kaygı Ölçeği puanları az-orta-yüksek düzeyde kaygı olmak üzere kategorilere ayrıldığında akut ve kronik hastalığı olan çocukların annelerinin puan dağılımları arasında istatistiksel olarak önemli derecede farklılık bulundu p=0.038*, p=0.004** . Önerimiz hemşireler ve diğer sağlık çalışanlarının, çocuğu hasta olan anneleri depresyon yönünden riskli grup olarak kabul etmeleri ve kaygılarını azaltmaya yönelik destek ve girişimde bulunmalarıdır

Evaluation of Anxiety and Depressive Symptoms In Mothers Who Have a Hospitalised Child

Introduction: The person who is giving the first-hand care to hospitalised children and mostly is being affected by the child’s disease is generally the mother. It is inevitable for the children not to be affected by the fear and anxiety of their mothers. Materials and Methods: This study has been carried out with the purpose of identifying the level of depression and anxiety of the mothers whose 7-12 years of age children hospitalised due to an acute or a chronic disease between 28 October 2014 and 16 January 2015 in the State Hospital of Eskisehir. The first 100 voluntary mothers whose children were diagnosed with an acute disease and the first 100 voluntary mothers whose children were diagnosed with a chronic disease and who were on the third day of hospitalization were all included in the study. The necessary approval from the Ethics Committee of the Hospital has been received before beginning the study. Descriptive features have been collected through the “Descriptive Information Form” which was developed by the researchers. All the mothers have been applied to “Beck’s Depression Inventory BDI ” and “StateTrait Anxiety Inventory STAI ”. The data have been analysed through IBM SPSS Version 21. Results and Conclusions: At the end of the study, the mean depression score of mothers has been identified as 21.58, mean score of state anxiety has been 49.66, and mean score of trait anxiety has been identified as 47.30. When the scores of Beck’s Depression Inventory have been grouped into 3 categories as mild, moderate, and severe, a considerable statistical significance has been found between the score distributions of mothers who have an acute and chronic disease p=0.03* . Similarly, when the scores of State-Trait Anxiety Inventory have been grouped into 3 categories as lower, intermediate, and higher, a considerable statistical significance has been found between the score distributions of mothers who have an acute and chronic disease p=0.038*, p=0.004** . It is recommended that nurses and other healthcare personnel should accept the mothers whose children have been hospitalised as risky groups and should carry out appropriate practices in order to alleviate the anxiety of mothers

Keywords:

Anxiety, mother, depression, sick child, nurse,

PDF

___

1. Erdil F, Özhan Elbaş N. Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği. Ankara, Tasarım Ofset Ltd Şti, 2001, 98-136.

2. Özusta H. Ş, Çocuklar İçin Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 1995; 10: 32-44.

3. Baykara A, Güvenir T, Miral S. Hastalık Ve Hastaneye Yatışın Çocuk Üzerinde Etkisi. Ekşi A, Ed. (Genişletilmiş 2. Baskı), İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 2011;398-402.

4. Gökalp P. G, Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Anksiyete Bozuklukları. Tükel R, (Ed), Ankara, Çizgi Tıp Yayınevi, 2000;137-56.

5. Upton D, Tabak R. S. (Çev. Ed.), Hemşireler Ve Sağlık Profesyonelleri İçin Psikolojiye Giriş. Palme Yayıncılık, 2017, Ankara, 272.

6. Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. (Yenilenmiş 2. Baskı), Mattek Matbaacılık Bas. Yay. Tic. Ltd. Şti., 2010, Ankara, 195.

7. Bozkurt N. Bir Grup Üniversite Öğrencisinin Depresyon ve Kaygı Düzeyleri ile Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Eğitim ve Bilim, 2004;29:52-9.

8. Deniz M E, Yorgancı Z, Özyeşil Z. Öğrenme Güçlüğü Görülen Çocukların Sürekli Kaygı Ve Depresyon Düzeylerinin “İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. İlköğretim Online, 2009; 8: 694-708.

9. Zeytin A M. Kronik Hastalığı Olan Çocukların Ailelerinin Anksiyete Ve Depresyon Düzeylerinin Belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, 2012.

10. Yardakçı R, Akyolcu N. Ameliyat Öncesi Dönemde Yapılan Hasta Ziyaretlerinin Hastanın Anksiyete Düzeyine Etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2004; 1:7-14.

11. Başbakkal Z, Sönmez S, Celasin N Ş, Esenay F. 3-6 Yaş Grubu Çocuğun Akut Bir Hastalık Nedeniyle Hastaneye Yatışa Karşı Davranışsal Tepkilerinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2010;7:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com.

12. Thompson RH, Venon DT, Research on Children’s Behavior After Hospitalization: a review and synthesis. J Dev Behav Pediatr, 1993;14:28–35.

13. Er DM. Çocuk, Hastalık, Anne-Babalar Ve Kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2006;49:155-68.

14. Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Test Manual for the StateTrait Anxiety Inventory, Palo Alto, CA: Consulting Psychologists, 1970.

15. Öner L, Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2. Baskı, 1998, İstanbul.

16. Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An İnventory for Measuring Depression, Arch Gen Psychiatry, 1961;4:561-71.

17. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin Üniversite Öğrencileri için Geçerliği, Güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 1989;6:3-13.

18. Bilgin Ş. Ağır Ve Orta Düzeyde Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Anne - Babalarının Algıladıkları Sosyal Destek Kaygı Ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tıp- Psikiyatri (Klinik Psikoloji-Erişkin) Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2012.

19. Öztürk S. Zihinsel Engelli Ve Yaygın Gelişimsel Bozukluk Tanılı Çocuk Ve Ergenlerin Ebeveynlerinde Stresle Başa Çıkma Tutumları Ve Evlilik Uyumuna Etkisi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2017.

20. Azeem MW, Dogar IA, Shah S, Cheema MA, Asmat A, Akbar M, Kousar S, Haider II. Anxiety and Depression Among Parents of Children With İntellectual Disability in Pakistan. J Can Acad Child Adolese Psychiatry, 2013;22: 290-5.

21. Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik Hastalığı Olan Çocuklar, Anne Ve Babalarındaki Depresyon Ve Anksiyete Düzeyleri. Klinik Psikiyatri, 2002; 5:240-7.

22. Doğru SS, Arslan E. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyi İle Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2008;19:543-53.

23. Keskin G, Bilge A, Engin E, Dülgerler Ş. The Evaluation of Anxiety, Parental Attitude and Coping Strategy in Parents of Children with Mental Retardation. Anatolian Journal of Psychiatry, 2010;11:30-7.

24. Yıldırım Sarı H, Başbakkal Z. Depression Among Mothers of Children and Adults with an İntellectual Disability in Turkey. International Journal Of Nursing Practice, 2010;16:248-53. [CrossRef]

25. Coşkun Y, Akkaş G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009;10: 213- 27.

26. Bahar A, Bahar G, Savaş Ha, Parlar S. Engelli Çocukların Annelerinin Depresyon Ve Anksiyete Düzeyleri İle Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2009;4: 97-112.

27. Çalbayram N Ç, Altundağ S, Aydin B. The Anxiety States of Fathers of Hospitalized Children and its Causes. Health Science Journal, 2016;10:1-6. [CrossRef]

28. Çakan P, Sezer Ö. Süreğen Hastalığı Olan Çocuklara Sahip Annelerin Tutumları, Kaygı Düzeyleri ve Diğer Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010;20:161-80.

29. Karakavak G, Çırak Y. Kronik Hastalıklı Çocuğu Olan Annelerin Yaşadığı Duygular. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 7: 95-112.

30. Güney R. Kronik Hastalıklı Kardeşe Sahip Çocukların Sosyal Yeterlilikleri Ve Problem Davranışları. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.

31. Gül E, Bayat M, Diyabetli Çocukların Kardeşlerinin Yaşadıkları Güçlüklerin Belirlenmesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 2005, 14(Hemşirelik Özel Sayısı), 7-12.

32. Goudie A, Havercamp S, Jamieson B, Sahr T. Assessing Functional Impairment in Siblings Living With Children With Disability. Pediatrics, 2013; 132: 476-83. [CrossRef]

33. McHale SM, Gamble WC. Sibling Relationships of Children with Disabled and Non-Disabled Brothers and Sisters. Dev Psychol; 1989;25: 421-9. [CrossRef]

34. Olsson MB, Hwang CP. Depression in Mothers and Fathers of Children with Intellectual Disability. J Intellect Disabil Res, 2001;45: 535-43.

35. Powers SW, Byars KC, Mitchell MJ, Patton SR et al. Parent Report of Mealtime Behavior and Parenting Stress in Young Children with Type 1 Diabetes and in Healthy Control Subjects. Diabetes Care; Alexandria, 2002;25:313-8. [CrossRef]

36. Pekcanlar Akay A, Hiz Kurul S, Ozek H, Cengizhan S, Emiroglu N, Ellidokuz H. Maternal Reactions to a Child With Epilepsy: Depression, Anxiety, Parental Attitudes And Family Functions. Epilepsy Research, 2011;3:213-20. [CrossRef]

37. Yıldız S. Acile Başvuran Çocuk Ve Aileye Psikososyal Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006;9:69-77.

38. Kesgin T C. Akut Hastalıklı Çocuklarda Ebeveynlerin Sorunları Ve Etkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2012.

39. Commodari E. Children staying in hospital: a research on psychological stress of caregivers. Ital J Pediatr, 2010;36:40. [CrossRef]

40. Taşdelen M. Hastaneye Yatan Çocukların Ebeveynlerinin İhtiyaçlarını Karşılama Düzeyinin Belirlenmesi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, 2006.

41. Burke SO, Harrison MB, Kauffmann E, Wong C. Effects of stres-point intervention with families of repeatedly hospitalized children. J Fam Nurs, 2001;7:128-58.

42. Kauffmann E, Harrison M B, Sharon O B, Wong C. Stress-Point Intervention For Parents Of Children Hospitalized With Chronic Conditions. Pediatric Nursing; Pitman, 1998;24:362-6.

43. Tomlinson P S, Harbaugh B L, Kotchevar J, Swanson L. Caregiver Mental Health Outcome Following Critical Hospitalization Of A Child. Issues Ment Health Nurs, 1995;16:533-45.

44. Yeh CH, Lee TT, Chen ML. Adaptational Process Of Parents Of Pediatric Oncology Patients. Pediatr Hematol Oncol, 2000;17:119-31. [CrossRef]

45. Van Dongen-Melman JE. Developing Psychosocial After Care For Children Surviving Cancer And Their Families. Acta Oncol, 2000;39:23-31.

46. Brown RT, Kaslow NJ, Madan-Swain A et al. Parental Psychopathology And Children’s Adjustment To Leukemia. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 1993;32:554-61. [CrossRef]

47. Duhamel KN, William HR, Vickberg MJ. Behavioral Interventions In The Diagnosis, Treatment And Rehabilitation Of Children With Cancer. Acta Oncol, 1999;38:719-34.

48. Gortmaker SL, Walker DK, Weitzman M et al. Chronic Conditions, Socioeconomic Risks, And Behavioral Problems In Children And Adolescents. Pediatrics, 1990; 85: 267-76.

49. Ersoy Ö, Çürük N. Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Annelerde Sosyal Desteğin Önemi. Aile Ve Toplum Eğitim-Kültür Ve Araştırma Dergisi, 2009; 17:104-10.

50. Coşkun Y, Akkaş G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009;10:213- 27.

51. Segre LS, Chuffo-Siewert R, Brock RL, O’Hara MW. Emotional distress in mothers of preterm hospitalized infants: a feasibility trial of nursedelivered treatment. J Perinatol. 2013;33:924–8. [CrossRef]

52. Manne S, Mee L, Bartell A, Sands S, Kashy DA. A randomized clinical trial of a parent-focused social-cognitive processing intervention for caregivers of children undergoing hematopoetic stem cell transplantation. J Consult Clin Psychol. 2016;84:389–401. [CrossRef]

53. Curley MAQ, Meyer EC. Caring Practices: The Impact Of The Critical Care Experience On The Family. Critical Care Nursing Of Infants And Children Martha AQC, Patricia A, Moloney-Harmon, Saunders, 2nd Eds, Philladelpia, 2001; 47-67.