HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’IN HAKKA SIĞINDIK ROMANI ÜZERİNE BİR TAHLİL DENEMESİ

Pandemi diğer adıyla salgın hastalık, tarih boyunca karşılaşılan kavramlardan biridir. Türk edebiyatında salgının işlendiği romanlara bakıldığında, hastalığın yetersiz beslenme, fiziksel olarak uygun olmayan koşullarda yaşanması gibi nedenlerle açıklanması gerçekçi yaklaşımı gösterir. Yaşam öykülerinden hareketle kaleme alınan salgınla ilgili eserlerde halkın inancı ve çözüm önerileri birlikte sunulur. Türk Edebiyatında salgın hastalıkları ele alan edebi eserler çok değildir. Bu bağlamda Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Hakka Sığındık romanı dikkate değer bir ederdir. Daha çok romanlarıyla tanınan Gürpınar’ın diğer eserlerinde olduğu gibi romanlarında da toplumsal eleştirinin ön plana çıktığı görülmektedir. Toplumdaki aksaklıkları, bilgisizliği ve yanlış inancı eserlerinde sanata has bir şekilde betimleyen yazar, eleştirilerini hem doğrudan dile getirmekte hem de olay örgüsünün dramatik anlatımı içinde dolaylı ifadelerle sunmaktadır. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Hakka Sığındık (1919) adlı romanında İspanyol gribinin toplumun yaşamına etkisi anlatılmaktadır. Bu çalışmamızda amacımız, edebiyat derslerinde önemli konulardan olan tahlil yöntemine bir örnek sunmaktır. Ele aldığığımız metin Prof. Dr. Şerif Aktaş’ın metin inceleme yöntemine göre tahlil edilip, zihniyet, yapı, tema, dil ve anlatım alt başlıkları altında incelenmiştir. Bununla birlikte romandaki kişi, mekân ve zaman unsurlarının arasındaki ilişkiler dikkatlere sunularak, romandaki olay örgüsünün gerçek yaşamla ilgisi gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türk romanı, metin inceleme yöntemi, halk inancı, salgın hastalıklar, sağlık.

Analysis of Hussein Rahmi Gurpinar’s novel “Hakka Sygyndyk”

A pandemic, also known as an epidemic disease, is one of the most common concepts in history. Novels about epidemics in Turkish literature show that the disease is exacerbated by malnutrition and poor physical condition. Apparently, the works on the epidemic are based on real events together with the beliefs of people and solutions to problems. There are not many literary works about the epidemic in Turkish literature. In this context, Hüseyin Rahmi Gürpinar’s novel «Hakka Sığındık» occupies a special place. In the field of literature, Gürpınar is known for his novels. His literary works are written on the topic of social criticism. In his works, the author is able to depict the scandals of society, ignorance and false beliefs, and expresses his criticism in combination with real events. In some of his works, he indirectly shows the dramatic image of the plot. Hussein Rahmi Gürpınara’s novel «Hakka Sığındık» (1919) describes the impact of the Spanish flu on public life. The purpose of our study is to show the example of the method of literary analysis, which is one of the most important topics in the disciplines related to literature. This novel, which is analyzed in our study, is analyzed by the “method of analysis of artistic text” prof. Şerif Aktaş. The analysis focused on the topics of mentality, structure, themes, language and style. There are also interactions between the main character, the elements of space and time in the novel, the connection of the plot of the novel with real life.

Keywords:

Turkish novel, method of text analysis, folk beliefs, epidemics, health,

PDF

___

1. Aktaş, Şerif. Anlatma Esasına Bağlı Metinlerin Tahlili. Teori ve Uygulama [Analysis of Texts Based on Narration. Theory and Practice]. – Ankara: Kurgan Edebiyat yayınları, 2013. – 220 s. [in Turkish]
2. Moran, Berna. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Yüksek Felsefesi ve Şıpsevdi [Hüseyin Rahmi Gürpınar's High Philosophy and Mission] / Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. – İstanbul: İletişim Yayınları, 2008. – 336 s. [in Turkish]
3. Uraldı, Cem. Edebiyat ve Sağlık [Literature and Health] // Hece (Edebiyat ve Hastalık Dosyası). 225 (2015): 101–102. [in Turkish]
4. Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi [The Novel Analysis Method]. – Ankara: Öncü Kitap, 2009. – 304 s. [in Turkish]
5. Hüseyin Rahmi Gürpınar, Hakka Sığındık. 2. Baskı [We have taken refuge in the God. 2. Pressing]. – İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1950. – 141 s. [in Turkish]
6. Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş [Introduction to Novel Art and Novel Review]. – Ankara: Akçağ yayınları, 1991. – 161 s. [in Turkish]
7. Kaplan, Melike. Covid-19: Küresel Salgın Sürecinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi Uygulamaları [Covid-19: Traditional and Complementary Treatment Practices in the Global Epidemic Process] // Millî Folklor. 127 (Güz 2020): 35-45. [in Turkish]
8. Aktaş, Şerif. Edebiyatta Üslûp ve Problemleri [Style and Its Problems in Literature]. – Ankara: Akçağ yayınları, 1998. –162 s. [in Turkish]
9. Gelir, Yakup. Pandemi Döneminde İnsan ve Hastalık İlişkisine Dair İki Roman: Hakka Sığındık ve Veba [Two Novels about the Relationship between Man and Disease During the Pandemic Period: We Took Refuge in the Truth and the Plague] // Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: Salgın Hastalıklar Özel Sayısı. – 2020. – S. 209–232. [in Turkish]
10. Veyis, Fatih ve Alkir, Sebile. Çocuk Edebiyatında Ölüm ve Yas Sürecine Anlatıbilimsel Bir Bakış: “Hayalet Postacı” Örneği [A Narrative Look at the Process of Death and Mourning in Children's Literature: An Example of a «Ghost Postman»] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2021. – №3 (121). – B. 80–91. [in Turkish]