Van İli Buğday Tarımının Türkiye ve Bölgedeki Yeri, Sorunları ve Çözüm Önerileri

Van İl’inde 787 314 da alanda buğday ekilişi yapılmakta, karşılığında 104 44 bin ton üretim ve 132 6 kg/da verim alınmaktadır. Bu verim Türkiye’de alınan verimin (280 kg/da) yarısına denk gelmektedir. İl’de verimin Türkiye ortalaması seviyesine çıkarılabilmesi halinde buğday tarımı için ayrılan alanın yarısı kadar bir alanda aynı miktarda üretim yapmak mümkün olacaktır. Verim düşüklüğünün başlıca sebebi İl’de buğday tarımında yüksek verimli ve kaliteli tescilli çeşitlerin yerine genel olarak yöresel çeşitlerin kullanılmasıdır. Yöresel çeşitler un sanayiinde de tercih edilmediği için sektör ihtiyaç duyduğu hammaddenin % 80’ini il dışından temin etmektedir. Bununla birlikte çok parçalı ve küçük ölçekli işletme yapısı, traktör ve ekipman mevcudunun Türkiye ortalamasından düşük olması, nadas alanlarının çokluğu, yetiştiricilikte teknik bilgi ve materyal eksikliği gibi bir takım sorunlar da İl’de buğday yetiştiriciliğinin önündeki engeller olarak görülmektedir. Bu engellerin bertaraf edilerek verim ve kalitenin arttırılabilmesi için uygulanacak bazı tedbirler, buğday üretiminde ilgili her kesimin tatmin olabileceği sonuçlar ortaya çıkaracaktır.

Anahtar Kelimeler:

Van, Buğday tarımı, Sorunlar, Çözüm önerileri

Place in Turkey and Region of Wheat Agriculture İn Van Province, Problems and Solutions

In the province of Van, wheat cultivation has made in the 787 314 da area, and in return has produced 104 44 thousand tons of production and has obtained 132 6 kg/da yield. This corresponds to half of the yield in Turkey (280 kg/da). İf the yield in te province can be increased to average of Turkey,the same production would be possible to produce in half amount of area. The main reason for the decrease in productivity in province is the use of local varieties instead of high-efficiency and high quality registered varieties in wheat agriculture. Since the local varieties has not preferred in the flour industry, the sector supplies 80% of the raw material needed from outside the province. However, very fragmented and small-scale agricultural business structure, tractors and equipment is lower than Turkey's average current, the plurality of fallow fields, such as technical information and material deficiency in production of some problems, is seen as the obstacles of wheat cultivation in the province. Some measures to be taken in order to eliminate these obstacles and increase the yield and quality will result that every relevant sector can be satisfied in wheat production.

Keywords:

Wheat cultivation, Solutions, Problems, Van,

PDF

___

Kaynaklar
Anonim (2011a). 2023 Dünya Şehri Van Tarım ve Gıda Çalışma Grubu Ön Çalışma Raporu, Van İl Tarım Müdürlüğü Yayınları, Van. 137.
Anonim (2011b). Arama Konferansı Sonuç Raporu. Van İl Tarım Müdürlüğü, 2023 Dünya Şehri Van Vizyonu Tarım ve Gıda Çalışma Grubu Arama Konferansı, 23-24 Mart 2011, Van. 46.
Anonim. (2014a). Food and Agriculture Organization of the United States (FAO). World Total Cereal Production. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. (Erişim tarihi: 10 Eylül, 2017).
Anonim (2014b). Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı TRB2 Bölgesi Tarım Mevcut Durum Analizi,http://www.daka.org.tr/panel/files/files/TRB2BölgesiMevcutDurumAnalizi.pdf. (Erişim tarihi: 23 Kasım, 2018).
Anonim (2014c). Van Vizyon 2023 Ortak Akıl Stratejik Eylem Planı. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı.http://www.daka.org.tr/panel/files/files/yayinlar/vizyon_2023_van_eylem.pdf. (Erişim tarihi: 23. Kasım, 2018)
Anonim (2015). Van İli Tarım Sektörü Yatırım Klavuzu. Van GTHM, DAKA http://www.daka.org.tr/panel/files/files/yayinlar/VanİliTarımSektörüYatırımKlavuzu.pdf. (Erişim tarihi: 23 Kasım, 2018)
Anonim (2016). 2015 Yılı Faaliyet Raporu. Van İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Yayınları, Van. 1: 217.
Anonim (2017). 2016 Yılı Faaliyet Raporu, Van Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Yayınları, Van. 540.
Anonim. (2018a). Van İli Uzun Yıllar İklim Verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=VAN (Erişim tarihi: 27 Kasım, 2018).
Anonim (2018b). Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO). 2017 Faaliyet Raporu. http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/maliisler/2017faaliyetraporu.pdf. (Erişim tarihi: 20 Kasım, 2018).
Anonim (2018c). Tarım Kredi Kooperatifleri Van İli Tohumluk Tedarikleri. Tarım Kredi Kooperatifi Genel Müdürlüğü, (Yazılı görüşme: 19 Ekim, 2018)
Anonim (2018d). Tohumluk Kullanımı Verim Sonuçları. Tohumluk Kullanan 34 Çiftçinin Sonuç Bilgileri (Sözlü görüşme: 01 Kasım, 2018)
Anonim (2018e). TMO Van İli Buğday Alım Bilgileri Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (Yazılı görüşme: 31 Ekim, 2018).
Anonim (2018f). Van Un Sanayii Buğday Kullanım ve Tercih Durumları. Van Un Fabrikaları Verileri (Sözlü görüşme:21 Kasım, 2018).
Anonim (2018g). Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Kullanıcılarına Kiraya Verilmesi İşlemleri El Rehberi. https://www.milliemlak.gov.tr/Documents/Kira/tarim-arazilerinin-kiraya-verilmesi-brosur.pdf. (Erişim tarihi: 01 Aralık, 2018)
Briggle L, Ciba-Geigy A, Schmidt J, Laloux R, Falisse A, Poelaert J (1980). "Wheat; documenta Ciba-Geigy."
Briggle, L, Curtis B (1987). Wheat worldwide. Wheat and wheat improvement(wheatandwheatim): 1-32.
Çimrin KM, Boysan S, (2006). Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 16(2): 105-111.
Doğan O, Çöke K, Cimili B (1980). Van gölü bölgesinin Tir tarım yönteminin uygulandığı yörelerde koşullara en uygun buğday çeşidi, tohum miktarı, gübre isteği, toprak hazırlama şekilleri ile Tir mibzerinin geliştirilmesi ve uygun sıra aralığının saptanması. M. T. Araştırma and Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Ankara, Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı. Genel Yayın No:73: 77.
İpekçioğlu Ş, Bayraktaş MS, Büyükhatipoğlu Ş, Monis T (2014). Şanlıurfa ve Mardin illerinde buğday yetiştiriciliği yapan çiftçilerin çeşit seçimindeki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Samsun: 737-742.
Kaya B, Nadaroğlu Y, Şimşek O, (2015). "Türkiye’de toprak sıcaklığı yönünden serin iklim tahıllarının ekim zamanının belirlenmesi."
Kaydan D, Tepe I, Yağmur M, Yergin R (2011). Ekim yöntemi ve sıklığının buğdayda tane verimi, bazı verim öğeleri ve yabancı otlar üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi. 1(17): 310-323.
Kaydan D, Yağmur M (2007). Van ekolojik koşullarında bazı iki sıralı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L. conv. distichon) verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi 13(3): 269-278.
Kaydan, D. and M. Yağmur (2008). Van ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi 14(4): 350-358.
Kün E, Avcı M, Uzunlu V, Zencirci N (1995). Serin iklim tahılları tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi: 9-13.
Leonard W, Martin J (1963). Wheat: Importance, history and adaptation. Cereal crops. Macmillian Co., New York: 227-287.
Nuttonson M Y (1955). Wheat-climate relationships and the use of phenology in ascertaining the thermal and photo-thermal requirements of wheat, American Institute Of Crop Ecology; Washington.
Olgun M, Partigöç F, Yıldırım T, Taçoğlu M, Kumlay A (1998). Doğu Anadolu Bölgesinde buğdayın verim potansiyeli. Doğu Anadolu Tarım Kongresi: 14-18.
Olgun M, Yıldırım T, Partigöç F (1999). Doğu Anadolu Bölgesi'nde bazı buğday çeşitlerine ait çeşitli özelliklerin belirlenmesi. Orta Anadolu'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu: 612-615.
Özberk İ, Atay AS, Cabi EE, Özkan H, Atlı AA (2016). Türkiye’nin Buğday Atlası. İstanbul, WWF-Türkiye.
Özgüven MM, Türker U, Beyaz A (2010). Türkiye’nin tarımsal yapısı ve mekanizasyon durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 2010(2).
Saral A, Vatandaş M, Güner M, Ceylan M, Yenice T. (2000). Türkiye tarımının makinalaşma durumu. Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi: 17-21.
Sönmez F, Ülker M, Yılmaz N, Ege H, Bürün B, Apak R (1999). Tir buğdayında tane verimi ile bazı verim öğeleri arasındaki ilişkiler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 45-52.
Şehirali S, Gençtan T, Avcı Birsin M, Zencirci N, Uçkesen B (2000). Türkiye Tahıl ve Yemeklik Tane Baklagil Üretiminin Bugünkü ve Gelecekteki Boyutları.
Yağmur M, Kaydan D (2009). The effects of different sowing depth on grain yield and some grain yield components in wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under dryland conditions. African Journal of Biotechnology 8(2).
Yılmaz, N. (1989). Van yöresi için uygun buğday çeşidi, ekim zamanı, ekim yöntemi ve bitki sıklığının tesbiti üzerine araştırmalar (Doktora tezi), Ege Üniv.
Yılmaz N, Akyürek A (1991). The 'Tir' seeding method and its application in the Van region. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 1(3): 170-181.
Yılmaz N, Ege H, Ülker M, Sönmez F (1994). Bazı kşslık buğday çşsitlerinin Van kşsullarına adaptasyonu üzerine bir arastırma. III. Uluslararası Nükleer Tarım ve Hayvancılık Kongresi. Bildiri Özetleri. Ankara: 57.