Pamuk Bitkisinin F1 Döl Kuşağında İlk El Kütlü Pamuk Oranı Özelliğinin Genetik Analizi

Bu araştırma, 6 pamuk genotipi ve bunların yarım diallel melezlerinden oluşan popülasyonun ilk el kütlü pamuk oranı özelliğinin genetik yapısını araştırmak amacı ile yürütülmüştür. Çalışmada, Paum-15, Stoneville-453, Fantom, Nazilli-84S, Delcerro ve Giza-45 genotipleri ebeveyn olarak kullanılmıştır. Araştırma GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü deneme alanlarında 2010 ve 2011 yıllarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada verilerin analizi, Jinks-Hayman tipi diallel analiz yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Jinks-Hayman diallel analiz yöntemi ile incelenen ilk el kütlü pamuk oranı özelliği üzerine hem eklemeli hem de dominant genlerin etkili olduğu; dominantlığın, eksik dominantlık düzeyinde olduğu; özelliği artırıcı allellerin, dominant olduğu; genlerin genellikle aynı yönde etkili; incelenen ilk el kütlü pamuk oranı özelliğinin yönetiminde resesif allel gen frekansının, dominant allel gen frekansından daha fazla ve eklemeli gen varyansının, dominant gen varyansından daha etkin olduğu; dar ve geniş anlamda kalıtım derecesinin yüksek olduğu (h²d=0.514, h²g=0.915); özelliğin geliştirilebilmesi için erken döl kuşaklarında yapılacak seleksiyonun başarı şansının yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, Birinci el kütlü pamuk oranı, Diallel, Jinks-Hayman, Genetik yapı

Genetic Analysis of the Percentage of the First Hand Harvested Cotton Yield in F1 Hybrids of Diallel Crosses

This research was conducted in order to investigate the genetical structure of a population of six cotton genotypes and their half diallel crosses. In this study, Paum-15, Stoneville-453, Fantom, Nazilli-84S, Delcerro and Giza-45 cotton genotypes were used as parents. This study was carried out at GAP International Agricultural Research and Training Center’s experiment area in 2010-2011. The experimental set up was randomized complete block design with three replications. Data were examined by Jinks-Hayman diallel analysis method. According to the results of Jinks-Hayman diallel analysis additive and dominant gene variance were found significant for the percentage of the first hand harvest trait. Presence of partial dominance in the percentage of the first harvest was occurred. Alleles enhancing the trait are dominant. Dominant genes are usually effective in the same direction. The percentage of the first harvest trait management, the frequency of recessive gene alleles is greater than the dominant allele gene frequency and variance of additive gene is more effective than variance of the dominant gene. The highest heritability for both heritability types was recorded for the percentage of the first harvest (h²n=0.514, h²b =0.915). In improving the trait selection in early generations will be more successful. vered greenhouse of Agrobest Group, in Gaziler Village (Kepez-Antalya) during the winter-summer season of 2014. Three different doses of Symbion-P were used as treatments: suggested dose (D, 300 ml da-1), half of suggested dose (D/2, 150 ml da-1) and two fold of suggested dose (Dx2, 600 ml da-1), and non-inoculated plants (0.0 ml da-1) were put on trial as control group. Symbion-P was applied twice: at transplanting time and 15 days after transplanting via irrigation lines. All plants were transplanted on January 1, 2014 as 2 plants per m2. The experiment was terminated on June 30, 2014 when plants were at the 6th trusses stage. The experimental design was randomized parcel with 4 replicates and parameters related to plant growth (plant height, stem diameter, fresh and dry weights of vegetable part and fruit), yield (first flowering time, total and marketable yield, total fruit number and average fruit weight) and fruit quality (colour, firmness, dry weight, total solube solids, titratable acidity, EC, pH, vitamin C and nitrate content) were determined. The results showed that plant growth, total and marketable yield increased by the application of biofertilizer; yields increased with increasing doses and the application of 600 ml per da (Dx2) was found the most appropriate dose for better yield and quality.

Keywords:

Cotton, The percentage of the first hand harvest, Diallel, Jinks-Hayman, Genetic structure,

PDF

___

RAY,L.L., RİCHMOND,T.R., 1966. Morphological Measures of Earliness of Crop Maturity in Cotton. Crop Sci. 6: 527-531. 1966.
MUNRO, J.M., 1971. An Analysis of Earliness in Cotton. Growing Rev. 48: 28- 41. 1971.
TURAN, Z.M., TOSUN, G.M., ŞİMŞEK, M., CAN, A., 1981. Altı Erkencilik Analiz Yönteminin Değişik Pamuk Çeşitlerinde Uygulanması ve Yöntemlerin Karşılaştırılması. Pamuk Araştırma Dergisi.45-47. 1981.
KAYNAK, M.A., UNAY, A., ÖZKAN, İ., BAŞAL, H.,2000. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik Kriterleri ile Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinde Heterotik Etkilerin ve Fenotipik İlişkilerin Saptanması. Turk J Agric For 24 (2000) 105–111 © TÜBİTAK
BÖLEK, Y., OĞLAKÇI, M., KILLI, F., 2007. Pamukta (Gossypium spp.) Erkenciliği Belirleyen Faktörler ve Üretim Planlaması. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), 2007.
TİFFANY, D. ve MALM, N.R., 1981. A Comparison of Twelve Methods of Measuring Earliness in Upland Cotton. Beltwide Cotton Prod. Res. Conf. 101-103. 1981.
TURAN, Z.M., 1995. Araştırma ve Deneme Metotları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları
HAYMAN, B. I. 1954a. The Theory and Analysis of Diallel Crosses. Genetics, 39:789-809.
JINKS, J. L. ve B. I. HAYMAN. 1953. The Analysis of Diallel Crosses. Maize Genetics Cooperation News- Letter, 27: 48-54.
HAYMAN, B. I. 1954b. The Analysis of Variance of Diallel Tables. Biometrics, 10:234-244.
HAYMAN, B. I. 1957. Interactrion, Heterosis and Diallel Crosses.Genetics, 42: 336- 355.
HAYMAN, B. I. 1960. The Theory and Analysis of Diallel Crosses III. Genetics, 45:155-171.
LEE, L. ve P. J. KALTSIKE. 1971. News and Wiews. Crop Science, 11:314.
MATHER, K. ve J. L. JINKS. 1971. Biometrical Genetics. Second Edition Chapman and Hall Ltd., London. 463 p.
GRIFFING, L.B. 1956. Generalized Treatment of The Use of Diallel Crosses in Quantitative Inheritance. Heredity. 10: 31-50.
ZHANG, Y. and KANG, M. S., 2003. Diallel-SAS: A Program for Griffing’s Diallel Methods. M.S. Kang, Handbook of Formulas and Software for Plant Geneticists and Breeders, The Haworth Press, Inc., NY 13904-1580, USA, Page: 1-19.
YILDIRIM, M.B. 1974. Beş Ekmeklik Buğday Çeşidinin Diallel Melez Döllerinde Bazı Tarımsal Karakterlerin Populasyon Analizleri (Doçentlik Tezi) E.Ü. Ziraat Fakültesi Argon. Gen. Kürsüsü. Bornova – İZMİR.
AKSEL, R., KIRCALIOĞLU, A. ve KORKUT, K. Z., 1982. Kantitatif Genetiğe Giriş. Ege Zirai Arş. Enst. Yay. No:20, Menemen/İzmir.
JONES, R.M. 1965.Analysis of variance ofthe half diallel table. Heredity 20: 117-121.
CRUMPACKER, D.W. AND R.W. ALLARD. 1962. A. diallel cross analysis of heading date in wheat. Hilgardia, (326) 275-318.
BASBAG, S. EKİNCİ, R. GENÇER, O. 2007. Combining ability and heterosis for earliness characters in line×tester population of Gossypium hirsutum L. Hereditas 144:(5), 185-190.
EL-MANSY, Y.M., ROKİA, M.H., ABDEL-SALAM, M.E, 2010. Estimation of Genetic Components and Genetic Divergence in Diallel Hybrids of Cotton. J. Agric. Res. Kafer El-Sheikh Univ., 36 (1) 2010
YELİN, D., 1985. Gossypium hirsutum L. Türü İçinden Beş Pamuk Çeşidinin Yarım Diallel Melez Populasyonlarında. Verim ve Makinalı Hasada İlişkin Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Adana.
IQBAL, M., CHANG, M.A., JABBAR, A., IQBAL, M.Z., 2003. Inheritance of Earliness and Other Characters in Upland Cotton. OnLine Journal of Biological Sciences 3 (6): 585-590
ÜNAY, A., 1993. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik ve Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi) Edirne
GODOY, A.S., PALOMO, G.A., 1999. Genetic Analysis of Earliness in Upland Cotton (Gossypium hirsutum L.) I. Morphological and Phenological Variables. Euphytica 105: 155-160.
BAŞAL, H. 2001 Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Diallel Analiz Yöntemi ile Verim, Verim Öğeleri ve Lif Kalite Özelliklerinin Genetik Analizi. Doktora Tezi, Aydın.
ÇİÇEK, S., 2007. Farklı Pamuk Türlerine Ait Çeşitlerin Diallel Melezlerinde Önemli Agronomik ve Teknolojik Özelliklerin Kalıtımının Saptanması, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi) Sayfa: 9. Aydın.
DEMİR, İ. ve G. FORKMAN. 1975. Mathiola İncana Bitkisinde Çiçek Renginin Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. E. Ü. Ziraat Fakültesi yayınları. No : 281. Bornova – İZMİR. S. 49.
POEHLMAN, M. J. 1978. Breeding Corn. Breeding Field Crops, U.S.A., p.241-277.