Cenk KÜÇÜKYUMUK, Hasan Sarısu, Halit YILDIZ, Emel KAÇAL, Hakkı KOÇAL

Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı 0900 Ziraat Kiraz Çeşidinde Su Stresinin Bazı Vejetatif Gelişim Parametrelerine Etkisi

Son yıllarda kiraz üretim alanlarını artmış ve farklı gelişim özelliklerine sahip anaçlar da kullanılmaya başlanılmıştır. Bu durumda mevcut ve yeni anaçların su stresine karşı gösterdiği tepkilerin belirlenmesine gereksinim duyulmaktadır. Bu amaçla yürütülen bu çalışmada Mahlep (Prunus mahalep L.), Kuş kirazı (Prunus avium L.), MaxMa 14 (Prunus mahalep L. x Prunus avium L.), CAB 6 (Prunus cerasus L.) ve Gisela 6 (Prunus cerasus x P. Canescens L.) anaçları üzerine aşılı 0900 Ziraat kiraz çeşidi 1 yaşlı fidanlar kullanılmıştır. Deneme Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğünde yürütülmüştür. Fidanlar, içerisinde 1:2:1:0.5 oranlarında kum:tınlı toprak:torf:çiftlik gübresi harcı bulunan 50 litre hacimli saksılara dikilmiştir. Denemede tüm anaç/çeşit kombinasyonları için 4 farklı kuraklık düzeyi uygulaması (1. uygulama: her sulamada toprak neminin tarla kapasitesine kadar tamamlandığı konu ve 1. uygulamaya verilen suyun %75, %50 ve %25’inin uygulandığı 2., 3. ve 4. uygulamalar) yer almıştır. Gövde kesit alanı, sürgün uzunluğu, sürgün çapı ve yaprak alanı gelişimleri stres düzeylerinin yoğunluğuna bağlı olarak olumsuz etkilenmiştir. Yaprak alanı ve stoma yoğunluğunda en yüksek azalma CAB 6 ve Gisela 6 anaçlı fidanlarda belirlenmiştir. 0900 Ziraat kiraz çeşidinin aşılı olduğu anaçlarda su stresine dayanıklılık bakımından sıralama Mahlep, Kuş kirazı, Maxma 14, Gisela 6, CAB 6 olarak belirlenmiştir. Su kaynaklarının yetersiz olabileceği dikkate alınacak koşullarda klon anaç kullanılacaksa Maxma 14 anacı üreticilere tavsiye edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kiraz anaçları, 0900 Ziraat, Su stresi, Vejetatif gelişim, Stoma yoğunluğu

Effect of Water Stress on The Some Evegatif Growth Parameters of Cultivar Grafted on Different Rootstocks 0900 Ziraat Sweet Cherry

Sweet cherry production areas have been increasing in last years and rootstocks which have different growing characteristic are being used. Therefore, responses of new and present rootstocks to water stress must be determined. For this purpose, one year old 0900 Ziraat sweet cherry variety grafted on Mahaleb (Prunus mahalep L.), Mazzard (Prunus avium L.), Ma x Ma 14 (Prunus mahalep L. x Prunus avium L.), CAB 6 (Prunus cerasus L.) ve Gisela 6 (Prunus cerasus x P. canescens L.) rootstocks were used in this study. This study was conducted at Fruit Research Station, Eğirdir, Isparta-Turkey. The trees were planted into 50-liter pots with 1:2:1:0.5 ratio including sandloam soil:peat:manure. During the experiment, four different drought level were applied to all variety/rootstocks combinations (D1: the soil was fully irrigated to reach field capacity in each irrigation, D2, D3 and D4 treatments; the irrigation levels were changed by giving %75, %50 and %25 of irrigation water applied to D1 treatment). Trunk cross sectional area, shoot length, shoot diameter and leaf area growth were affected negatively depending to stress level intensity. The highest decreasing for leaf area and stomatal density were determined in nurseries grafted on CAB 6 and Gisela 6 rootstocks. According to the degree of resistance to water stress, the rootstocks are ranked as Mahalep, Mazzard, Ma x Ma 14, Gisela 6 and CAB 6. If clonal rootstock are used for sweet cherry growing areas where water resources are scarce Ma x Ma 14 rootstocks can be recommended to sweet cherry growers.

Keywords:

Sweet cherry rootstocks, 0900 Ziraat, Water stress, Vegetative growth, Stomatal density,

PDF

___

Alizadeh A, Alizade V, Nassery L, Eivazi A (2011). Effect of drought stress on apple dwarf rootstocks. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 1(3): 86-94
Anonim (2013). Toprak ve Su Kaynakları. http://www.dsi.gov.tr/toprak-ve-su-kaynaklari. (Erişim tarihi: 2 Temmuz, 2014).
-
Arzani K, Arji I (2002). The response of young potted olive plants Cv. "Zard" to water stress and deficit irrigation. Acta Hort. (ISHS) 586: 419-422 http://www.actahort.org/books/586/586_86.htm. (Erişim tarihi: 22 Şubat, 2015).
Basiouny FM (1977). Response of peach seedlings to water stress and saturation conditions. Proceeding Florida State Horticultural Society, 90: 261-263.
Bolat İ, Dikilitaş M, Ercişli S, İkinci A, Tonkaz T (2014). The effects of water stress on some morphological, physiological and biochemical characteristics and bud succes on apple and quince rootstocks. The Scientific World Journal, Volume 2014, 8 pages. DOI: doi.org/10.1155/2014/769732
Bolsu A, Akça Y (2011). Farklı anaçların 0900 Ziraat kiraz çeşidinde vejetatfi geliim, meyve ve verim özellikleri üzerine etkileri. GaziOsman Paşa Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1): 37-43.
Correa-Tedesco G, Rousseaux CM, Searles SP (2010). Plant growth and yiels responses in olive (Olea Europaea) to different irrigation levels in an arid of Argentina. Agricultural Water Management. 97: 1829-1837.
Coşkun Z (2008). Basınçlı sulama yöntemleri ve su tasarrufu. Sulama-Drenaj Konferansı, 10-11 Nisan 2008, Adana, Türkiye, Bildiriler Kitabı: 279-293.
Çelik M (1988). Ankara koşullarında Williams, Ankara, Akça ve Şeker Armudu için en uygun S.Ö. ayva anaçlarının seçimi üzerinde bir araştırma. A.Ü. Zir. Fak. Yay. Bil. Araş. İnceleme. No:578.
Demirtaş İ, Sarısu HC (2011). Kiraz yetiştiriciliği. Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Yayınları, Yayın No:11, 12 s, Isparta.
Elias P (1995). Stomata density and size of apple trees growing in irrigated and non irrigated conditions. Biologia Bratislava. 50(1): 115-118.
Eriş A, Sivritepe N, Sivritepe HÖ (1998). Asmalarda su stresine karşı ortaya çıkan bazı morfolojik ve fizyolojik reaksiyonlar. IV. Bağcılık Sempozyumu, 20-23 Ekim, Yalova, sayfa. 34-38.
Eroğul D (2012). Kiraz yetiştiriciliğinde anaçların kullanımı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 19-24.
FAO (2013). FAO. http://faostat3.fao.org/home/index.html#DOWNLOAD. (Erişim Tarihi: 15 Ocak, 2015).
Fernandez CJ, Mcinnes KJ, Cothren JT (1996). Water status and leaf area production in water and nitrogen stressed cotton. Crop Science 36: 1224-1233.
Ilgın M, Çağlar S (2009). Comparison of leaf stomatal features in some local and foreign apricot (Prunus armeniaca L.) genotypes. African Journal of Biotechnology 8(6): 1074-1077.
Kamiloğlu Ö, Sivritepe N, Önder S, Dağhan H (2014). Effects on water stress on plant growth and physiological characteristics of some grape varieties. Fresenius Environmental Bulletin, 23(9): 2155-2163.
Kaynaş K, Kaynaş K, Öz F, Burak M (1995). Değişik anaçlar üzerine aşılı bazı elma çeşitlerinin kurağa dayanımları. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim, Adana. Cilt:1, sayfa. 1-5.
-
Kaynaş N, Kaynaş K, Burak M (1997). Bazı spur tipi elma çeşitlerinin kısıtlı su uygulamalarına ve kurağa dayanımları. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 2-5 Eylül, s: 195-201.
Kırnak H, Demirtaş MN (2002). Su stresi altındaki kiraz fidanlarında fizyolojik ve morfolojik değişimlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3): 265-270.
Kocaçalışkan İ (2005). Bitki Fizyolojisi. 5. Basım, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, 318 s.
Küçükyumuk C, Kaçal E (2010). The effects of different irrigation programmes in drip irrigation on leaf properties of “Starkrimson Delicious” apple variety. Bulletin of University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine, 67(2/2010) :297-300.
Landsberg JJ, Jones HG (1981). Water deficit and plant growth. Ed. T. T. Kozlowski. V1:Academic Press, New York, pp 419-469.
Önder D, Önder S (2007). İklim değişikliğinin ülkemiz su kaynaklarına ve tarımsal kullanıma etkileri. I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi – TİKDEK 2007, 11 - 13 Nisan, 2007, İTÜ, İstanbul, s: 402-410.
Özyurt K (2011). Kuraklığa dayanıklı mahlep (Prunus mahaleb L.) klon anacı seçimi. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 146 s.
Parlak M (2014). Ayvalık zeytin fidanlarında su stresine bağlı olarak bitki su stres indeksi (CWSI)’ nin değişimi ve CWSI ile stoma iletkenliği arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), 63 s., İzmir-Türkiye.
Pouyafard N (2013). Kıyı Ege koşullarında yetiştirilen Ayvalık zeytin fidanlarında su stresine bağlı bazı fizyolojik ve morfolojik değişimlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek lisans tezi, 92 s, İzmir.
Sivritepe N, Ertürk Ü, Yerlikaya C, Türkan I, Bor M, Özdemir F (2008) Response of the cherry rootstock to water stress induced in vitro. Biologia Plantarum, 52(3): 573-576.
US Salinity Laboratory Staff (1954). Diagnosis and Improvement of Saline and Alkalin Soils. Agricultural Hanbook No. 60.
Wertheim SJ, De Groene JM (1997). FPO- Trial with summer cuttings. Gisela 5 is easy to propagate. Fruitteelt Den Haag, 87 (46): 14 - 21.