Selma BOYACI, Bahadır ALTUN, Ahmet KAZANKAYA

Kuşburnunda (Rosa canina L.) Tohum Çıkışı ve Çöğür Gelişimi Üzerine Farklı Katlama Ortamlarının ve Sıcaklık Uygulamalarının Etkisi

Bu çalışmada, kuşburnu tohumlarının çimlenme oranı ve çöğür gelişimi üzerine farklı katlama ortamlarının (kum, torf, vermikülit ve vermikompost) ve sıcaklık uygulamalarının (ılık + soğuk) etkisi araştırılmıştır. Çalışma; Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait laboratuvarda ve seralarda, 2019 yılında 28 hafta süreyle katlamaya alınan tohumların 2020 yılında çıkışlarının incelenmesiyle yürütülmüştür. Kuşburnu tohumlarına, kum, torf, vermikülit ve vermikompost ortamlarında 14 hafta 22oC’de ılık katlama + 14 hafta 4oC’de soğuk katlama yapılmış, katlama sonucunda tohumlar serada viyollere ekilmiştir. Torf ve vermikompost ortamında çıkış meydana gelmemiş, kum ve vermikülit ortamlarında ise çıkış oranları sırasıyla % 2.5 ve % 11.75 olarak gerçekleşmiştir. Çıkış yapan fideler 5 cm büyüklüğe ulaşınca saksılara alınmış, vegetasyon periyodunun sonunda kuşburnu çöğürlerinde; taç büyüklüğü, kök boğazı çapı, gövde sayısı, gövde uzunluğu ve çapı, sürgün sayısı, sürgün uzunluğu ve çapı, kök uzunluğu, kök kuru ve yaş ağırlığı, gövde kuru ve yaş ağırlığı olmak üzere farklı morfolojik özellikler belirlenmiştir. Çalışma sonunda kuşburnu (Rosa canina L.) tohumlarında, 14 haftalık ılık katlama + 14 haftalık soğuk katlama süresinin yetersiz kaldığı, bu nedenle hem kısa süreli katlama hem de uzun süreli katlama uygulamalarında yalnızca katlama ortamı ve sıcaklığın tek başına yeterli olmadığı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

rosa spp., önişlem, katlama

The Effect of Different Stratification Media and Temperature Applications on Seed Germination and Seedling Growing in Rosehip (Rosa canina L.)

In this study, the effects of different stratification media (sand, peat, vermiculite and vermicompost) and different temperature degrees (warm + cold) on the germination rate and seedling growth of rosehip seeds were investigated. This study was carried out in the laboratory and greenhouses of Kırşehir Ahi Evran University Faculty of Agriculture, Department of Horticulture, by investigating the germination of seeds in 2020, which were stratificated for 28 weeks in 2019. Rosehip seeds were stratificated in sand, peat, vermiculite and vermicompost for 14 weeks at 22oC + cold stratification at 4 oC for 14 weeks, and at the end of the folding period, the seeds were seeded in viols in the greenhouse. There was no emergence in peat and vermicompost, and the emergence rates in sand and vermiculite were 2.5 % and 11.75 %, respectively. When the emerging seedlings reached a size of 5 cm, they were taken into pots. At the end of the vegetation period, in rosehip seedlings, different morphological characteristics were determined including crown size, root collar diameter, stem number, stem length and diameter, shoot number, shoot length and diameter, root length, root dry and wet weight, stem dry and wet weight. At the end of the study, it was concluded that 14-week warm stratification + 14-week cold stratification was insufficient in rosehip (Rosa canina L.) seeds, therefore, only the stratification and temperature were not sufficient for both short-term stratification and long-term stratification.

Keywords:

Stratification, Pretreatment, Rosa spp.,

PDF

___

Alp, Ş., Çelik, F., Türkoğlu, N., & Karagöz, S. (2009). The effects of different warm stratification periods on the seed germination of some Rosa taxa. Afr. J. Biotechnol. 8(21): 5838-5841.
Anderson, N., & Byrne, D.H. (2007). Methods for rosa germination. Acta. Hortic. 751: 503-507.
Aslan, S. (2012). Rosa, Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye bitkileri listesi (Damarlı bitkiler), Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul
Belletti, P., Cullum, J., Gorian, F., Monteleone, I., & Piotto, B. (2003). The use of a compost activator to overcome seed dormancy in Rosa canina L., In L. Ciccarese, S. Lucci, & A. Mattsson (Eds.), Nursery production and stand establishment of broad-leaves to promote sustainable forest management. (pp. 17-20) Atti 5/2003, APAT.Rome, İtaly
Bilgener, Ş., Karaduva, L., Ceyhan, V., & Demirsoy, H. (1996). Samsun ilinin kuşburnu potansiyeli ve kuşburnu toplayan çiftçilerin sosyo-ekonomik özellikleri. Kuşburnu Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 5-6 Eylül 1996, Gümüşhane.
Boyacı, S, & Yılmaz, V. (2020). Effects of some pretreatments on the germination ratio of jujube (Ziziphus spp.) seeds. Fresenius Environmental Bulletin, 29(06), 4175-4180.
Çetinbaş, M. & Koyuncu, F. (2005) Effects of cold-stratification and seed coat on breaking of mazzard (Prunus avium l.) seed dormancy. Mediterranean Agricultural Sciences. 18(3): 417-423.
Doğan, A., & Kazankaya, A. (2006). Fruit properties of rose hip species grown in lake Van basin (Eastem Anatolia Region). Asian Journal of Plant Sciences 5 (1): 120-122.
Ercişli, S. (2000). Farklı uygulamaların kuşburnu tohumlarının çimlenmesi üzerine etkisi. II. Ulusal Fidancılık Sempozyumu, 25-29 Eylül, İzmir
Ertan, E., & Alkan, G. (2015). Sert kabuklu meyve türleri tohumlarında çimlenme sonrası kök kesimi uygulamasının çöğür gelişimi üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1), 49-56.
Foster, T.C. & Wright, C.J. (1983). The germination of Rosa dometorum “Laxa” Scientific Hort. 34:116-125
Hartmann, H.T., Kester, D.E., Davies, F.T., & Geneve, R.L. (2002). Plant Propagation, Principles and Practices. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
Hosafci, H., Arslan, N., & Sarihan, E.O. (2005). Propagation of dog roses (Rosa canina L.) by seed. Acta Hortic. 690: 159-164.
Kaşka, N. (1970). Zerdali ve Kütahya vişnesi çekirdeklerinde absisik asit miktarı ve katlama süresince bu miktarlarda ortaya çıkan değişiklikler üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 431.
Kaşka, N. & Yılmaz, M. (1990) Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 79, Adana/Turkiye
Kaminski, W. (1983). Comparison of germination and emergence of seeds of several Rosa canina L. Types. Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa Skierniewice, Poland. Hort.Abst, 56(6):4450
Koçan, N. (2010). Peyzaj Planlama Ve Tasarım Çalışmalarında Kuşburnu (Rosa canina L.) Bitkisinin Değerlendirilmesi. HR.Ü.Z.F.Dergisi, 14(4): 33-37
Meyer, S.E. (2008). Rosa L.:Rose, briar. In F.T. Bonner & R.P. Karrfalt (eds). The Woody Plant Seed Manual Agric. (pp. 974-980) USDA For. Serv. Agric. Handbook, 727.
Orhan, E. (2001) Farklı uygulamaların bazı kuşburnu türlerinde (Rosa spp.) tohum çimlenmesi üzerine etkileri. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı.Erzurum, Türkiye
Riek J.D., Cock, K.D., Smulders, M. J.M., & Nybom, H. (2013). AFLP-based population structure analysis as a means to validate the complex taxonomy of dogroses (Rosa section caninae). Molecular Phylogenetics and Evolution. 67:547–559
Tansı, L.S. Nacar, Ş, & Çulcu, A.A. (1996). Kuşburnu (Rosa canina) yetiştirme olanakları. Kuşburnu sempozyumu Bildiriler Kitabı. 5-6 Eylül Gümüşhane
Werlemark, G., Carlson-Nilsson, U., Uggla, M., & Nybom, H. (1995). Effects of temperature treatments on seedling emergence in dogrosess Rosa Sect.caninae (L.). Acta Agric. Scand. Sect.B, Soil and Plant Sci. 45:278-282
Yaşin, D., & Gübbük, H., (2005). Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua) Tohumlarına Yapılan Bazı Ön Uygulamaların Tohumların Çimlenme Oranı ve Süresi ile Çöğür Gelişimi Üzerine Etkileri. IV. GAP Tarım Kongresi, 2005, Urfa. s: 192-195.
Yurtsever, N., (1984). Deneysel İstatistik Metotları. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları No: 121, Ankara.
Zhou, Z.Q, Wei-Kai B, & Ning, W. (2009). Dormancy and germination in Rosa multibracteata Hemsl. & E.H. Wilson. Sci. Hortic. 119: 434-441.
Zlesak, D.C. (2007). Rose. Rosa x Hybrida. In: N.O. Anderson (ed.), Flower Breeding and Genetics, (pp. 695-740), Springer, Dordrecht, Netherlands