Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi ve Alan Kullanım Planlamasına Olan Etkileri

Görsel peyzaj kalite değerlendirmesi; mekânsal planlama, peyzaj planlama ve yönetiminin temel bileşeni durumuna gelmiştir. Bir alanın planlamasında görsel kalite değerinin saptanması, diğer bir deyişle estetik değerinin ortaya konulması, peyzaj kalitesinin değerlendirmesiyle ilgili gerçekleşen çalışmalarda her zaman önem taşımaktadır. Görsel peyzaj kalite değerlendirmesi kentsel ve kırsal peyzajlarda, kıyı peyzajlarında, orman peyzajlarında, doğal parklarda, tarihi çevrelerde, karayolu peyzajlarında vb. peyzajlarda yapılmaktadır. Görsel peyzaj birimlerinin kalitesini belirlemek için yapılan analiz çalışmalarında kullanılan farklı yöntemler bulunmaktadır. Yapılan bu analizler sonucunda alanın var olan görsel karakteristikleri ve durumu ile ilgili bilgi sağlanmaktadır. Elde edilen veriler alan kullanım planlaması, iyileştirme ve kaynak yönetimi çalışmaları sırasında öncelik durumunu belirleme, koruma, onarım, güçlendirme, gizleme, karar alma ve izlem geliştirmesi evrelerinde yol gösterici olacaktır. Sonuç olarak görsel açıdan hassas olan alanların gelecekte karşılaşabilecekleri olası değişimler ve yıkımlara karşı duyarlılık derecesi belirlenecektir. Ayrıca bir alanın planlama sürecinde, peyzajın biyofiziksel özelliklerinin değerlendirilmesi ve görsel peyzaj kaynaklarının varlığı dikkate alınarak planlama kararlarının alınması, korunması gereken peyzaj varlıklarının sürekliliğini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Alan kullanımı, Görsel peyzaj, Peyzaj kalitesi, Peyzaj planlama

Visual Landscape Quality Assessment and The Impacts on Land Use Planning

Visual landscape quality assessment has become a fundamental component of spatial planning, landscape planning and management. Determining the visual quality value when planning an area, determination of aesthetic value in a sense, always has an importance in studies about landscape evaluation. Visual landscape quality assessment can be used in urban and rural landscapes, coastal landscapes, forest landscapes, natural parks, historical environments, road landscapes, etc. There are different methods used in analysis studies for determining the quality of visual landscape units. With the results of these analyses, information about the current visual characteristics and situation of the area is provided. The gained information will be a guideline for determining priority areas during conservation planning, rehabilitation and resource management studies, protection, repair, empowerment, concealment, decision making, strategy development and management. The sensitivity level of the areas, particularly the visually sensitive ones, to possible future changes and destructions will be determined. Furthermore, evaluating the bio-physical properties of the landscape and taking into consideration the presence of visual landscape elements in decision making during the planning period for an area will ensure sustainability of the landscape elements that need preservation.

Keywords:

Land use, Visual landscape, Landscape quality, Landscape planning,

PDF

___

Referans1 Acar C, Sakıcı Ç (2008). Assessing Landscape Perception of Urban Rocky Habitats Building And Environment, 43, pp.1153-1170.
Referans2 Ak M M (2010). Akçakoca Kıyı Bandı Örneğinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 156s. Ankara.
Referans3 Anonymous (2002). Guidelines For Landscape and Visual Impact Assessment, Institute of Environmental Assessment and The Landscape Institute, E&Fn Spon, 166 p.
Referans4 BCMF (British Colombia Ministry of Forests) (1997). Visual Landseape Inventory: Proeedures And Standards Manual, B.C. Ministry Of Forests, Forest Praetiees Branch For The Culture Task Force, Resourees Inventory Committee.
Referans5 Bell S (1993). Elements Of Visual Design İn The Landscape, First Edition, Published By E And Fn Spon, A Imprint Of Champan Hall, 220 p., London.
Referans6 Benliay A, Soydan O (2015). Aspendos-Sillyon-Perge Bisiklet Güzergahı Örneğinde Peyzaj Görsel Kalitesi ve Peyzaj Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Artium, 3(1).
Referans7 Benson E D, Hansen J L, Schwartz A L and Smersh G T (1998). Pricing Residential Amenities: The Value Of A View. Journal Of Real Estate Finance And Economic, 16 (1), pp. 55-73.
Referans8 BLM (2016). Visual Resourse Management System [Görsel Kaynak Yönetim Sistemi]. U.S. Department of The Interior Bureau of Land Management Website: http://www.blmwyomingvisual.anl.gov/docs.html. (Erişim Tarihi: 20 Aralık, 2016).
Referans9 Bond M, Seiler V L and Seiler M J (2002) . Residential Real Estate Prices: A Room With A View. Jrer, 23 (1/2), pp.129-136.
Referans10 Bulut Z, Yılmaz H (2007). Determination of Landscape Beauties Through Visual Quality Assessment Method: A Case Study For Kemaliye (Erzincan/Turkey). Environmental Monitoring And Assessment, 141 (1-3): pp.121-129.
Referans11 Clay G R, Daniel T C (2000). Scenic Landscape Assesssment: The Effects of Land Management Jurisdiction on Public Perception of Scenic Beauty. Landscape and Urban Planning, 49, 1–13.
Referans12 Çakcı I (2007). Peyzaj Planlama Çalışmalarında Görsel Peyzaj Değerlendirmesine Yönelik Bir Yöntem Araştırması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 109 s. Ankara.
Referans13 Çelik D, Açıksöz S (2014). Planlama Sürecine Görsel Peyzaj Analizi İle Etik Yaklaşım: Amasra Örneği, Akademik Platform, Isem s: 320-331, Adıyaman.
Referans14 Daniel T C (1976). Measuring Public Aesthetic Preference. In: Thames, J.(Ed.), Disturbed Land Reclamation and Use In The Southwest. Univ. of Arizona Press.
Referans15 Daniel T C ( 2001). Whither Scenic Beauty? Visual Landscape Quality Assessment In The 21st Century. Landscape and Urban Planning. Volume 54, 1–4 pp. 267-281.
Referans16 Daniel T C, Boster S (1976). Measuring Landscape Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method. Usda Forest Service Research Paper, Rm-167, Rocky Mountain Forest And Range Experiment Station, Fort Collins, Co.
Referans17 Dinçer A A (2011). Görsel Peyzaj Kalitesinin ‘Biçimsel Estetik Değerlendirme Yaklaşımı İle İrdelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 123s, Ankara.
Referans18 Environmental Assessment Handbook (1977). Rogers and Golden Inc. Philadelphia, Pennsylvania Esri (2008). Arcgis 10.2. Esri Inc., Redlands, California.
Referans19 Gültürk P (2013). Tekirdağ Kent Merkezi Kıyı Şeridinin Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, 130s. Tekirdağ.
Referans20 He J, Tsou J Y, Xue, Y & Chow B (2005). A Visual Landscape Assessment Approach For High-Density Urban Development. In Computer Aided Architectural Design Futures 2005 (pp. 125-134). Springer Netherlands.
Referans21 Huang J (2014). Landscape Vısual Qualıty Assessment In Washtenaw County, Mı? School of Natural Resources and Environment University of Michigan, 18-1.
Referans22 Jahany A, Makhdoom, M Feghhi J, Etemat V (2012). Determine The Quality Of The Landscape And The Outlook İn Order To Ecotourism (Case Study: Patom Forest Kheiroud). Environmental Studies, Vol. 2., N. 3., pp. 13-20.
Referans23Kalın A (2004). Çevre Tercih ve Değerlendirmesinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Geliştirilmiş: Trabzon Sahil Bandı Örneği. K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 221 s. Trabzon.
Referans24 Kane P S (1981). Assessing Landscape Attractiveness: A Comparative Test of Two New Method. Applied Geography 1:77-96.
Referans25 Kaptanoğlu Ç A Y (2006). Peyzaj Değerlendirmesinde Görsel Canlandırma Tekniklerinin Kullanıcı Tercihine Etkileri. İstanbul Üniv. Orman Fak., Fen Bil. Enst. Peyzaj Mim. Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 203 s. İstanbul.
Referans26 Makhdoum M (2006). Arazi Etüt Merkezi (Altıncı Baskı), Tahran Üniversitesi Yayınları. pp. 138-220. Tahran.
Referans27 Özhancı E, Yılmaz H (2011). Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi; Erzurum Örneği Evaluation of Recreation Areas For Visual Landscape Quality; Sample of Erzurum, Turkey.
Referans28 Özus E, Dökmeci V (2006). Dönüşüm Yaşanan Tarihi Alanlarda Konut Fiyatlarında Etkili Faktörlerin Analizi. İTÜ Dergisi, 5 (2), 177-186.
Referans29 Palmer J R, Hoffman E (2001). Rating Reliability And Representation Validity in Scenic Landscape Assessments, Landscape and Urban Planning. 54: pp.149-161.
Referans30 Real E, Arce C, Sabucedo J M (2000). Classıfıcatıon of Landscapes Using Quantıtatıve And Categorıcal Data, And Predıction of Theır Scenic Beauty In North-Western Spain. Journal of Environmental Psychology 20, pp. 355-373.
Referans31 Roth M (2006). Validating The Use of Internet Survey Techniques In Visual Landscape Assessment-An Empirical Study From Germany . Landscape and Urban Planning, 78(3), pp.179-192.
Referans32 Sevenant M, Antrop M (2009). Cognitive Attributes And Aesthetic Preferences In Assessment And Differentiation of Landscapes, Journal of Environmental Management, 90, 9, pp. 2889-2899.
Referans33 Smardon R (1979). Prototype Visual Impact Assessment Manual, School of Landscape Architecture, University of New York.
Referans34 SNH (2013). Scottish Natural Heritage. A Handbooko Environmental Impact Assessment. Guidance For Competent Authorities, Consultees And Others Involved In The Environmental Impact Assessment Process In Scotland. 4th Edition. 247 p. www.snh.gov.Uk. (Erişim Tarihi: 20 Kasım 2015).
Referans35 Uzun O, Müderrisoğlu H (2011). Visual Landscape Quality ın Landscape Planning: Examples of Kars And Ardahan Cities in Turkey., African Journal of Agricultural Research Vol. 6(6), pp. 1627-1638.
Referans36 Wherrett J R (1996). Visualization Techniques For Landseape Evaluation. Literature Review. The Macaulay Land Use Research Institute (Mlurı), Aberdeen Scotland. www.macaulay.ac.Uk/Visualisationlitrev/Chapters (Erişim tarihi: 25 Mart, 2015).
Referans37 Wu Y, Bishop I Hossain H, Sposito V (2006). Using GIS in Landscape Visual Quality Assessment. Applied Gıs 2 (3): pp. 18.1–18.20. Doı: 10.2104/Ag 060018.