TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA
Günümüzde tüketiciler gittikçe bilinçlenmiş ve sağlıkları hakkında dahaçok endişelenir olmuşlardır. Bu nedenle de beslenme tarzlarına dikkat etmeye,sağlıklı bir hayat sürdürmeye ve “sağlıklı gıdalar” tüketmeye başlamışlardır.Alanyazında sağlıklı gıda olarak birçok gıdadan bahsedilse de aslında sağlıklıgıda kavramı sözü edilen kavramların sadece birini değil, birkaçını içermektedir.Tüketicilerin davranışları sağlıklı ürün üretmek isteyen üreticiler ve işletmeleriçin oldukça önemli bir konu olduğundan dolayı da bu araştırmanın amacı sağlıklıbeslenen tüketicilerin “sağlıklı gıda” kavramından ne anladıklarını, hangi ürünlerisağlıklı olarak değerlendirdiklerini ve sağlıklı gıda tüketirken nelere dikkatettiklerini ortaya çıkartmaktır. Araştırmanın örneklemini sağlıklı gıdalar tüketen24 tüketici oluşturmaktadır. Katılımcılardan veriler derinlemesine görüşmeyöntemi ile toplanmış ve içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarakveriler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcılar doğal ve ilaçsızgıdaları sağlıklı gıda olarak nitelendirmekte, sağlıklı gıdanın organik olmasınıönemsemelerinin yanında üreticisine ve üretim sürecine de dikkat etmektedir. Bunedenle analiz sonuçları olan doğal gıdalar da tüketiciler tarafından sıklıkla tercihedilmektedir. Sağlıklı gıda olarak en çok sebze-meyve, yumurta ve baklagillertüketilmekte, bu ürünler genellikle internetten alınmakta, gıdaların en çok içeriğive tarihi incelenmektedir. Son olarak katılımcılar sağlıklı gıdaların ambalajlarındasorunlar olduğunu düşünmektedirler.
___
- Açu, M. (2014). Fonksiyonel Özellikleri Geliştirilmiş Dondurma Üretimi.
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi/ Fen
Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Agyeman, C. M. (2017). Consumers’ Buyıng Behavıor Towards Green
Products: An Exploratory Study, International Journal of
Management Research & Business Strategy, 3(1),188-197.
Akbulut, H. (2015), Kanser ve Beslenme İlişkisi, TÜBA-Gıda, Beslenme
ve Kanserin Önlenmesi Sempozyumu Raporu, Tam Metni içinde
(s.33-47).
Anamaria, M. (2015). Consumer Behaviour and Attitudes toward
Functional Foods. Alimntară, 14 B, 335-340
Aydın D., Rashid S.M. ve Aydın R. (2014). Tavuk Yumurtası ve Kolesterol
Gerçeği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri
Dergisi, 17(3): 26-29.
Aydoğdu, M.H, Kaya, F., Eren, M,E. ve Doğan, H.P. (2018). Organik Ürün
Tüketim Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: Şanlıurfa Örneklemesi,
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (64), 161-170.
Bahşi, N., ve Akça, A. (2019). Tüketicilerin Organik Tarım Ürünlerine
Bakış Açılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Osmaniye ve
Şanlıurfa İlleri Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1): 26-34.
Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem
Büyüklüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
Bozyiğit, S. ve Doğan, G.K. (2015). Türkiye’deki Doğal ve Organik
Ürün Üreticilerinin Yaşadığı Pazarlama Sorunları: Keşifsel Bir
Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 17 (2): 33-
47.
Budak, N. Ataman, P. ve Özkaya, Ş. (2017), Tüketici İçin Güvenli Gıda
Güvenli Gelecek, http://guvenligidaguvenligelecek.org/ Erişim:
10.07.2019.
Dölekoğlu, C. Ö., Şahin, A., Giray, F.H. (2015), Kadınlarda Fonksiyonel
Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler: Akdeniz İlleri Örneği, Tarım
Bilimleri Dergisi, 21, 572-584.
Cinaz, P. (2012). Hormonlu Gıda Erken Ergenlik Nedeni, https://
www.ntv.com.tr/saglik/hormonlu-gida-erken-ergenliknedeni,
Jhy3DEjaJUKMGyq3luBkFw /Erişim: 10.07.2019.
Çakır, M. ve İrez, S. (2018), Nitel Mülakat Yapma, Mesut Bütün, Selçuk
Beşir Demir (Ed.), Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri
(2.Bs.) 339-422, Ankara: Pegem Akademi:
Demiryürek, K. (2011). Organik Tarım Kavramı ve Organik Tarımın
Dünya ve Türkiye’deki Durumu, GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi,
28(1), 27-36.
Doğal Besin Bilinçli Beslenme İşletmeleri (2019). DBB Ürünleri ve
Üreticileri, https://ankaradbb.wordpress.com/dbb-ureticileri/
Erişim: 09.07.2019.
Food Marketing Instıtue (2007). Natural and Organic Foods, http://
naturefirstusa.org/natural%20organic%20farming/Natural%20
and%20Organic%20Foods.pdf, Erişim: 17.07. 2019.
Güneş, F.E., Aktaç Ş. ve Omurtag Bİ. (2014). Tüketicilerin Gıda Etiketlerine
Yönelik Tutum ve Davranışları, Akademik Gıda, 12 (3): 30–37.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri,
Felsefe-Yöntem-Analiz (4bs.), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hacıoğlu, G. ve Kurt,G. (2012). Tüketicilerin Fonksiyonel Gıdalara
Yönelik Farkındalığı, Kabulü ve Tutumları: İzmir İli Örneği,
Business and Economics Research Journal, 3(1), 161-171.
Hosni, H., Periklis, D. ve Baourakis, G. (2017). Consumers Attitude
Towards Healthy Food: “Organic and Functional Foods,
International Journal of Food and Beverage Manufacturing and
Business Models, 2(2), 85-100.
İnci, H., Karakaya, E. ve Şengül Y. (2017), Organik Ürün Tüketimini
Etkileyen Faktörler (Diyarbakır İli Örneği), Kahramanmaraş
Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 20 (2), 137-147.
Karaca, Ş. (2013), Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının
İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 13
(1), 99-111.
Kılıç, S., Duman, O. ve Bektaş, E. (2014), Organik Ürünlerin Pazarlama
Stratejileri ve İşletmeler Üzerinde Bir Alan Araştırması, Business
And Economics Research Journal, 5(1), 39-65.
Kocatepe, D. ve Tırıl, A. (2015). Sağlıklı Beslenme ve Geleneksel Gıdalar,
Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1), 55- 63.
Koç, D. (2009). Organik Tarım Ürünleri Dış Pazar Araştırması,
(Uzmanlık Tezi), http://traglor.cu.edu.tr/objects/objectfile/
qryr7dix-15122012-41.pdf/ Erişim Tarihi: 09.07.2017.
Kranjac, M., Tankosić, J.V. ve Kneževićep, M. (2017). Profıle of Organıc
Food Consumers, Economics of Agriculture, (64) 2, 497-514.
Martirosyan, D.M. ve Singh,J. (2015). A New Definition of Functional
Food By FFC: What Makes A New Definition Unique?, Functional
Foods in Health And Disease, 5(6):209-223
Moisander, J., (2007). Motivational Complexity of Green Consumerism,
International Journal of Consumer Studies, 31, 404 – 409.
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)
(2017). Obesity-Update-2017.https://www.oecd.org/els/healthsystems/
Obesity-Update-2017.pdf/ Erişim Tarihi: 09.07.2019.
Özdemir, P.Ö., Fettahlıoğlu, S. ve Topoyan, M. (2009), Fonksiyonel Gıda
Ürünlerine Yönelik Tüketici Tutumlarını Belirleme Üzerine Bir
Araştırma, Ege Akademik Bakış, 9 (4),1079-1099.
Ross, S.A. (2010). Evidence For The Relationship Between Diet And
Cancer. Experimental Oncology, 32, 137–142.
Sabah Gazetesi (2018). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 173 firmanın
hileli ürünlerini açıkladı, https://www.sabah.com.tr/galeri/saglik/
bakanlik-173-firmaya-ait-282-parti-hilali-urunu-acikladi Erişim
Tarihi: 11.07.2019.
Sabuncu, İ. (2013). Organik Tarımsal Üretim, Ürün Pazarı ve Fiyatlandırma,
Uluslararası 2. Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi, Konya.
Sevilmiş, G., Olgun, A. ve Artukoğlu, M. (2017). Fonksiyonel Gıdalarda
Tüketici Kararlarını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma:
İzmir İli Örneği, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54 (3),
351-360.
Shamsi, M. S. ve Siddiqui, Z. S. (2017), Green Product and Consumer
Behavior: An Analytical Study, Pertanika Journal of Social
Science and Humanity, 25 (4), 1545 – 1554.
Singh, V., Singh,G. ve Verma, D.K., (2013), Organic Food : Benefits and
Market Demand, Popular Kheti, 1(4),71-78.
Şahin, A., Meral, H. ve Aytop, Y. (2016), Yeşil Pazarlamada Tüketici
Algısı: Kahramanmaraş Kent Merkezi Örneği, Anadolu Tarım
Bilimleri Dergisi, 31, 60-71.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (2019). Organik Ürün Pazar Büyüklüğü
90 Milyar Dolara Ulaştı, https://www.tzob.org.tr/basin-odasi/
haberler/organik-urun-pazar-buyuklugu-90-milyar-dolaraulasti%
E2%80%A6-ı/ Erişim Tarihi: 09.07.2019.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak
Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme, Kuram ve
Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
Varoğlu, S.T. ve Turhan, Ş (2016). Organik Ürünlerde Tüketici
Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma Sakarya İli
Örneği, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33
(3), 189-196.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma
Yöntemleri, (9bs.), Ankara: Seçkin Yayınları.