VAN GÖLÜ HAVZASI’NDA KÜLTÜR ROTASI ÖNERİSİ
Anadolu, coğrafi kunumu ve iklimsel özellikleri nedeniyle tarih öncesidönemlerden itibaren kıtalararası geçiş bölgesi olmuştur. Anadolu’danehirlerin açmış olduğu vadileri takip eden, tarih öncesi çağlardan itibarenegemen olan uygarlıkların merkezleri ile ilişkili yollar yer almaktadır.Zamanla, dini, ticari, askeri, politik, sosyal ve benzeri amaçlarla şekillenendoğal yollar, farklı medeniyetlerin oluşturduğu yerleşimleri birbirine bağladı.Turizm olgusuna yaklaşımın değişmesi, sürdürülebilir turizmin ortayaçıkmasıyla birlikte yollar önem kazanmıştır. Geçmişin izlerini taşıyan tarihiyollar sahip oldukları doğal, tarihi, kültürel ve işlevsel özellikleri nedeniylekültür rotası olarak yeniden değerlendirilmeye başlanmıştır. Bu araştırma,önemli coğrafi konuma sahip olması nedeniyle birçok uygarlığınizlerini taşıyan, tarihi ve kültürel değere sahip olan Van Gölü Havzası’ndabir kültür rotası oluşturulup oluşturulamayacağı sorusuyla başlamıştır.Kültür rotası ile ilgili yazını inceleyerek Van Gölü Havzası’nda bir kültürrotası oluşturmayı amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle, kültür rotasınakuramsal yaklaşım irdelenmiş, sonra da çalışma alanının tarihi ve kültüreldokusu ele alınmıştır. Sonuç olarak da Van Gölü Havzası’nda ağırlıklıolarak yer alan Urartu Uygarlığına ait kültürel değerlerin birbirleriyleilişkilendirildiği bir kültür rotası önerilmiştir.
___
- Avcı, C. (2016). The Balance Between the Urban and the Rural in the Urartian
Heartland. Colloquium Anatolicum, 15, 54-69. İstanbul: Türk
Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü.
Burney, C. (1957). Urartian Fortresses and Towns in the Van Region. Anatolian
Studies, vol. 7, 37-53. Ankara: British Institute.
Capp, C. (2003). The European Institute of Cultural Routes. Erişim tarihi:
26.07.2018. https://www.kul.pl/files/602/w02_capp.pdf
Çavuoğlu, R. (2017). Urartu Krallığı: Kuruluş ve Yükseliş. Taştan, Z., Duman,
Z. ve Akköprü, E. (Ed.). Edebiyat Fakültesi Panelleri içinde
(s. 105-114). İstanbul: Hiperlink.
ÇEKÜL Vakfı. (2015). Kültür Rotaları Planlama Rehberi. (http://www.tarihikentlerbirligi.
org/wp-content/uploads/rota-rehberi_press.pdf)
Çilingiroğlu, A. (1997). Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı. İzmir: Yaşar Eğitim
ve Kültür Vakfı.
Durusoy, E. (2016). Tarihi Yoldan Kültürel Rotaya; Milas ve Labraunda
Arasındaki Yolun Korunması ve Yönetimi. Ankara: ODTÜ.
Erdoğan, S. (2006). Menua (Şamram) Kanalı ve Urartu Bahçeleri, (Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Van.
______. (2017). Kef Kalesi Urartu Yerleşiminin Arka Planı, TAD, 36 (62).
(s. 31-58).
______. (2017). Menua (Şamram) Kanalı ve Tariria Bahçesi İlişkisi
Üzerine Bir Değerlendirme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 36, 11-24.
Erzen, A. (1972). Çavuştepe Kazıları. 7. Türk Tarihi Kongresi I içinde (s.
66-69). Ankara.
______. (1988). Çavuştepe I. Urartian Architectural Monuments of the 7th
and 6th Centuries B.C. and a Necropolis of the Middle Age. Ankara.
Forbes, R.J. (1964). Notes on the History of Ancient Roads and Their
Construction. Amsterdam.
ICOMOS Kültürel Rotalar Tüzüğü (2008), Erişim Tarihi: 03.05.2017,
http://www.international.icomos.org/charters/culturalroutes_e.pdf
Işıklı, M. (2017). Yeniden II. Rusa, Ayaniz ve Urartu’nun Sonu. Zeki Taştan,
Zeki Duman ve Ebru Akköprü (Ed.). Edebiyat Fakültesi Panelleri
içinde (s. 91-104). İstanbul: Hiperlink.
Kılıç, S. (2006). Van 2006 Kültür ve Turizm Envanteri I Tarihsel Değerler.
Van: Van Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Konyar, E. (2018). Yüksek Yaylanın Başkenti Van-Tuşpa Arkeolojik Rehber.
İstanbul: Homer.
Öğün, B. (1970). Van’da Urartu Sulama Tesisleri ve Şamram (Semiramis)
Kanalı. Ankara.
Öziş, Ü. (1982). Outlook on Ancient Cisterns in Anatolia, Turkey, Proceedings
of the International Conference on Rain Water Cistern
Systems (9-15). Honolulu.
Pınarcık, P. (2014). Urartu Başkentleri. Ankara Üniversitesi. Dil ve
Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. Tarih Araştırmaları
Dergisi. 33 (56), 35-54. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/
18/1956/20477.pdf Erişim: 18.12.2017.
Salvini, M. (1994). The Historical Background of the Urartian Monument
of Meher Kapısı. 3. Anadolu Demir Çağları Sempozyumu içinde
(s. 205-228). 6-12 Ağustos 1990. Altan Çilingiroğlu, D.H. French
Salvini, M. (2006). Urartu Tarihi ve Kültürü. Belgin Aksoy (Çev.). İstanbul:
Arkeoloji ve Sanat.
Sevin, V. (2000). Urartu Bahçeleri. Belleten, LXIV (240), 395-418. Ankara:
Türk Tarih Kurumu.
Smith, M. (2003). Issues in Cultural Tourism Studies. New York: Routledge.
Tarhan, M.T. ve Sevin, V. (1975). Urartu Tapınak Kapıları ve Anıtsal Kaya
Nişleri Arasındaki Bağlantı. Belleten, 39(55), 389-412.
Tarhan, M.T. (2004). Anadolu’da Arkeoloji: Afif Erzen’in Çavuştepe’si Bir
Uratu Kalesindeki Arkeolojik Kazılar. Toplumsal Tarih, 125, 80-
83.
Uca, Ö. S. (2016). Özel İlgi Turizmi. Alternatif Turizm içine (s. 47-71).
Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 3405.
Uğur, E. (2008). Kültür Turizmi Bağlamında Kültür Yolları: Türkiye’deki
Kültür Yolu Örnekleri Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Uzmanlık
Tezi). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler
Genel Müdürlüğü, Ankara.
UNESCO Routes as Part of Cultural Heritage. (1994). Report on the Meeting
of Experts Madrid. (http://whc.unesco.org/archive/routes94.
htm).
Zimansky, P. (2005). The Cities of Rusa II and the End of Urartu. Anatolian
Iron Ages 5 içinde (s. 235-240). A. Çilingiroğlu-G. Darbyshire
(Ed). Ankara: British Institute of Archeology.
http://anadolu.iwarp.com/ANASAY_files/Urartu%20Mimarisi/Urartu%
20Mimarisi.htm
http://www.anadoluuygarliklari.com/urartu/92-menua-samram-kanali
www.cultureroutesinturkey.com.tr
www.icomos.org
www.icomos-ciic.org
www.nemrut.org.tr
www.santiego-compostela.net
www.tarihikentlerbirligi.org
www.unesco.org