CUMHURBAŞKANI BAKANLAR KURULUNA BAŞKANLIK EDEBİLİR Mİ?

1982 Anayasası'nın çizdiği hükümet sistemi çerçevesinde Cumhurbaşkanının Bakanlar Kuruluna (BK) başkanlık etmesine ilişkin yetkisinin anayasal kapsam ve sınırları, 2007 yılında yapılan anayasa değişikliği ile yeni bir boyut kazanmıştır. Cumhurbaşkanının meclis yerine doğrudan halk tarafından seçilmesini öngören bu değişiklik, hem yarı-başkanlık hükümet sistemine geçiş yapıldığı yönündeki tartışmaları hem de siyasal meşruiyeti güçlenen Cumhurbaşkanının devlet başkanlığı yanında hükümet başkanlığı da yapıp yapamayacağı yönündeki tartışmaları beraberinde getirmiştir. Özellikle 10 Ağustos 2014 tarihinde AKP'nin Genel Başkanı ve Başbakan R. Tayyip Erdoğan'ın ilk defa doğrudan halkoyu ile Cumhurbaşkanı seçilmesi ve seçim sürecinde "protokol cumhurbaşkanı değil terleyen koşan cumhurbaşkanı" olacağını ilan etmesi Cumhurbaşkanının yürütme alanındaki anayasal yetkilerini yeniden tartışmaya açmıştır. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan göreve geldiği tarihten buyana -henüz bir yıl dolmadan- BK'nu dört kez başkanlığı altında toplantıya çağırmıştır. Sonuç olarak, gerek 2007 Anayasa değişikliğinin Cumhurbaşkanının anayasal statüsüne yönelik etkileri gerekse doğrudan halk tarafından seçilmiş bir Cumhurbaşkanı olarak Erdoğan'ın kendisini yürütmenin aktif bir unsuru olarak konumlandırması onun BK'na başkanlık etme konusundaki yaklaşımı ile yakından ilgilidir. O halde, öncelikle 2007 Anayasa değişikliğinin Cumhurbaşkanının söz konusu yaklaşımı üzerindeki etkilerini, ardından da BK'na başkanlık etmesinin anayasal ve siyasal sınırlarını irdelemekte fayda var.

(MAY THE PRESIDENT OF THE REPUBLIC PRESIDE OVER THE COUNCIL OF

Under the constitutional amendment of 2007, the President of the Republic shall be elected directly by the public. While under the 1982 Constitution, which the system of parliamentary government continued to exist, where the Prime Minister has the authority to preside over the Council of Ministers which makes decisions under the authority of the Prime Minister. The government, which represents the political part of the Executive Power, utilizes the power of executive in the context of general policy. As the head of the government, the authorization of the President of the Republic is exceptional and it is valid only during and under a state of emergency. Therefore state of emergency/martial law are declared by the Council of Ministers under the leadership of the President of the Republic. Furthermore, during a state of emergency, the Council of Ministers, meeting under the leadership of the President of the Republic, may issue decrees having the force of law on matters necessitated by the state of emergency. Apart from these exceptions, the Prime Minister is the head of the Council of Ministers. Consequently, the President of the Republic does not have power to interfere in the implementation of the government's general policy except during a state of emergency/martial law.

___