Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı 2017 Yılı Çalışmaları Işığında Taş Eser Restorasyon ve Konservasyon Uygulamaları

İzmir ili Selçuk ilçesindeki Ayasuluk Tepesi, Ephesos’un ilk ve son yerleşim alanını oluşturmuştur. Tunç çağlarından Erken Osmanlı Dönemine kadar yapılaşmanın izlendiği Ayasuluk Tepesi yapı grubunda kullanılan malzemeler Helenistik ve Roma Çağı Ephesos’undan imar faaliyetleri için getirilmiş ve işlevlerinin dışında devşirme olarak kullanılmışlardır. 2017 yılında çalışmaların yapılacağı bir grup mimari öğelerin yüzeylerinde kireç harcı kullanımı, cephelerde bulunan kısımlarda ise dış etkilerden kaynaklı yüzey bozulmaları görülmektedir. Ayrıca bu öğeler moloz dolgu ya da cephe yüzeyinde işlevi haricinde kullanılmak içinde tahrip edilmiş parçalara bölünmüşlerdir. Bu öğelerin bazı parçaları restorasyon ve kazı çalışmaları sırasında hala bulunabilmektedir. Ayasuluk Tepesinde oldukça uzun süredir, birbirinden bağımsız ekipler tarafından çalışmalar olmuştur. 100. yılına yaklaşan Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı Kazı ve Onarım çalışmaları sırasında bulunan devşirme öğelerin çoğu sergileme ve depolama alanlarında tasnif edilmiştir. Bu eserlerden belirlenen bir grup mimari öğe üzerinde 2017 yılında Restorasyon ve Konservasyon çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar ışığı altında ise taş eser Restorasyon ve Konservasyon aşamaları, uygulamaları anlatılması amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ephesos, Ayasuluk, Arkeoloji, Mimari, Restorasyon, Konservasyon

PDF

___

Baranaydın, F. (2016), Ayasuluk Tepesi Korinth Başlıkları,( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Berger, F. (2004). From circle and square to the image of the world: a possible interpretation for some petroglyphs of merels boards, Rock Art Research. Sayı: 21 (1), 11–25.
Brimblecombe, P. ve Grossi, C. M. (2007). Damege to buildings from future climate and pollution, The Journal of Preservation Technology, Sayı: 38, 2/3, ss. 13-18.
Büyükkolancı, M. (2001), St. Jean, hayatı ve anıtı, İzmir: Efes 2000 Vakfı Yayınları.Büyükkolancı, M. (2005). Eski Efes Ayasuluk Tepesi, (Ed. Şahin, M. ve Mert İ. H.), Ramazan Özdoğan’a Armağan, İstanbul: Ege Yayınları, ss. 65-77.
Büyükkolancı, M. (2008). “Selçuk Ayasuluk Tepesi (Eski Efes) “Apasas” mı?”, (Ed. Armağan, E. – Ö., Günel, S. ve Deniz, U.) Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı kültürleri üzerine yeni araştırmalar. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, ss. 41-55.
Büyükkolancı, M. (2008). Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı 2007 yılı kazıları, Kazı Sonuçları Toplantısı, Sayı: 30/4, ss. 219-232.
Büyükkolancı, M. (2009). 2008 Yılı Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı kazı ve onarım çalışmaları, Kazı Sonuçları Toplantısı, Sayı: 31/3, ss. 131-144.
Büyükkolancı, M. (2010). 2009 Yılı Ayasuluk Kalesi Ve St. Jean Kilisesi kazı ve onarım çalışmaları, Kazı Sonuçları Toplantısı Sayı: 32/2, ss. 82-95.
Büyükkolancı, M. (2011). 2010 Yılı Ayasuluk Kalesi Ve St. Jean Kilisesi Kazı Ve Onarım Çalışmaları, Kazı Sonuçları Toplantısı Sayı: 33/2, ss. 565-585.
Büyükkolancı, M. (2014), Aziz Yuhanna St. Jean (Aziz Yuhanna) Hac Kilisesi ve Ayasuluk Kalesi, İzmir: Hitit Color.
Doehne, E. ve Clifford, A. P. (2010), Stone conservation, an overview of current reseach, Los Angeles: The Getty Conservation Institute.
Ersen, A. (2011, Eylül). Taş korumada son 20 yıldaki gelişmeler ve yenilikler, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, Sayı: 10, 3-19.
Ersen, A., Güleç, A., Alkan, N. ve Kudde, E. (2009, Eylül). Konservasyon raporunun önemi, içeriği ve hazırlama adımları, Restorasyon Konservasyon Dergisi, Sayı: 2, 3-16.
Gulotta D., Saviello D., Gherardi F., Toniolo L., Anzani M., Rabbolini A. ve Goidanich S. (2014), Setup of a sustainable indoor cleaning methodology for the sculpted stone surfeces of the Duomo of Milan, Heritage Science Journal, Sayı: 2/6, s. 1-13.
Hasol, D. (2008). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul: Yem Yayınları.
Heimann, F. U. M. ve Schadler, U. (2014). The Loop Within Circular Three Mens Morris, Ludus, Sayı: 8, s. 53-54.
ICOMOS-ISCS(2008), Illustrated glossary on stone deterioration patterns. Erişim tarihi: 30.03.2018, https://www.icomos.org/publications/monuments_and_sites/15/pdf/Monuments_and_Sites_15_ISCS_Glossary_Stone.pdf
Küçükkaya, A. (2004), Taşların Bozunma Nedenleri ve Koruma Yöntemleri. Birsen Yayınevi, İstanbul.
Miliani, C., Velo-Simpson ve M. L., Scherer, G. W. (2007). Particle-modified consolidants: A study on the effect of particles on solegel properties and consolidation effectiveness, Journal of Cultural Heritage, Sayı: 8, 1-6.
Öcal, A. D. ve Dal, M. (2012) Doğal taşlardaki bozunmalar. İstanbul: Mimarlık Vakfı İkdisadi İşletmesi.
Pinto, F. ve Delgaddo, J. D. (2008), Stone consolidation: the role of threatment procedures, Journal of Cultural Heritage, Sayı: 9, s. 38 -53.
Scherrer P. ve Diğerleri (2000). Efes Rehberi, İstanbul: Ege Yayınları.
Sevin V. (2008), Anadolu Tarihi Coğrafyası, Ankara: TTK yayınları.
Siegesmund, S., R. Snethlage, ve Ruedrich, J. (2008). Monument futures: Climate change, air pollution, decay and conservation; The Wolf-Dieter Grimm-volume. Environmental Geology, Sayı: 56 (3–4), ss. 451–453.
Strabon (2000), Geographika Antik Anadolu Coğrafyası Kitap XII-XIII-XIV, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Zakar L. ve Eyüpgiller, K. K. (2015). Mimari Restorasyon ve Koruma Teknik Yöntemleri. İstanbul: Ömür Matbaacılık.
IInd International Congress of Architects and Technicians of Historic Monuments, (1964), The Venice Charter. Erişim tarihi: 30.03.2018, https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf