Dede Korkut Anlatılarının Medyada İşlenmesi: Deli Dumrul, Salur Kazan: Zoraki Kahraman ve Bamsı Beyrek Filmleri Örneği

İçinde bulunduğumuz elektronik çağda, medyanın gelişimi insan hayatı için büyük bir değişim ve dönüşümü beraberinde getirmiştir. Günümüz dünyası artık elektronik bir çağ olmuştur ve eski, yeni birçok şey bu dünyanın kapılarından geçmektedir. Bu bağlamda Türk folklor unsurları da bu çağda kendisine yer bulmuştur. Türk kültürü ve Türk edebiyatı için oldukça büyük bir önem arz eden Dede Korkut anlatıları da bu çağda, medyada, birçok farklı formda karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede sözlü kültür ortamından yazılı kültür ortamına geçişte medyanın önemi ve Dede Korkut anlatılarının elektronik kültür ortamlarındaki yansımasına değinilmiştir. Ardından Burak Aksak yönetmenliğinde çekilen Dede Korkut Hikâyeleri başlıklı, Deli Dumrul, Salur Kazan: Zoraki Kahraman ve Bamsı Beyrek filmleri olay örgüsü arasındaki farklar, karakterler, mekân, kostüm, dil ve üslup açısından incelenerek filmlere eklenen mizah unsurları tespit edilmiştir. Bu inceleme sonucunda anlatıların iskeletinin korunduğu ve anlatıyla film arasındaki farkların sayısının çok fazla olmadığı aynı zamanda filmlere eklenen mizah ve popüler kültür unsurlarının farklı kitlelere hitap etme ve geleneği yaşatıp aktarma konusunda başaralı bir örnek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dede Korkut, medya, sinema, edebiyat, uyarlama, kültür

Processing of Dede Korkut Narratives in the Media: Example of Deli Dumrul, Salur Kazan: Zoraki Kahraman and Bamsı Beyrek Movies

In the electronic age we live in, the development of the media has brought about a great change and transformation for human life. Today's world has become an electronic age and many things old and new pass through the doors of this world. In this context, Turkish folklore elements also found a place for itself in this age. Dede Korkut narratives, which are of great importance for Turkish culture and Turkish literature, appear in many different forms in the media in this age. In this article, the importance of the media in the transition from the oral culture environment to the written culture environment and the reflection of Dede Korkut narratives in electronic cultural environments are mentioned. Then, the differences between the plot, characters, place, costume, language and style of the movies titled Dede Korkut Stories, Deli Dumrul, Salur Kazan: Zoraki Kahraman and Bamsı Beyrek, which were shot under the direction of Burak Aksak, were examined and the humor elements added to the films were determined. As a result of this examination, it has been determined that the skeleton of the narratives is preserved and the differences between the narrative and the film are not too many, and that the humor and popular culture elements added to the films are a successful example of appealing to different audiences and keeping the tradition alive.

Keywords:

Dede Korkut, media, cinema, literature, adaptation, culture,

PDF

___

Assman, Jan (2018). Kültürel Bellek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Aytaç, Gürsel (2005). Edebiyat ve Medya. Ankara: Hece Yayınları.
Çelik, Adil (2020). “Kurgunun Harcı Olarak Türkü: Behzat Ç. Dizisinde Türkülerin Kullanımı”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 5: 18-29.
Çelikten, Hakan (2019). “Postmodern Dönemde Geleneğin Kullanımı Noktasında Halkbiliminin Tavrı”. Milletlerarası 9. Türk Halk Kültürü Kongresi, 1: 111-120.
J. Bronner, Simon (2018). “Halk Biliminin Dijitalleştirilmesi ve Sanallaştırılması” Çev. Şafak Yılmaz ve Zehra Bayır. İnternet Fokloru: Netlore ve Netnografi. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
Ong, Walter Jackson (2020). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
Özdemir, Nebi (2015). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yayınları.
Pehlivan, Gürol (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Sanders, Barry (2016). Öküzün A’sı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Tezcan, Semih ve Boeschoten Hendrik (2006). Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
URL-1: “Dede Korkut Sesli Kitap”: https://www.youtube.com/watch?v= vO9 T6afdIrg&t=4097s&ab_channel=BizimK%C3%BCt%C3%BCphane (Erişim: 15.10.2021).
URL-2: “Dede Korkut Chronicles” https://www.oculus.com/experiences/go/17583 08727628489/?locale=tr_TR (Erişim: 15.10.2021).
URL-3: “Uruz Er Kişinin Dönüşü” https://store.steampowered.com/app/931000/U RUZ_ Er_Kiinin_Geri_Dn/?l=turkish (Erişim: 15.10.2021).
URL-4: “Bir Nefes Dede Korkut” https://tiyatrolar.com.tr/tiyatro/bir-nefes-dede-korkut (Erişim: 15.10.2021).
URL-5: “Dede Korkut Dizisi” https://www.youtube.com/watch?v=fsD3Qrg VCVU&list=PLB3BC9E21D5A074C4&ab_channel=T%C3%BCrkArk%C4%B1 (Erişim: 15.10.2021).
URL-6: “Dede Korkut Hikâyeleri Çizgi Film Serisi TRT”https://www. youtube.com/watchv=qZknn9IOCu0&list=PLA5dyskGy4cub2FF4BPcwkTVw5dP3UuDm&ab_channel=TRT%C3%87ocuk (Erişim: 15.12.2021).
URL-7: “Dede Korkut Hikâyeleri Çizgi Film MEB”https://www.youtube.com /watchv=lIyZzyvuczI&list=PL6q6_vPxCVNW2og1_YzMcYkLuCzdYJpu&ab_channel=MEB%C3%96YGMANADOLUMASALLARI (Erişim: 15.12.2021).