Türk Folklorunda Erkek Dedikodusu

Dedikodu, belirli bir toplumun üyeleri arasında iletişimi, bilgi – haber aktarımını sağlama ve bu şekliyle değerlerin, geleneklerin aktarılması ayrıca kültürel özelliklerin de yansıtılması açısından önem taşıyan bir halkbilimi türüdür. Halkın en büyük ve en güncel sözlü kültür ürünlerinden birisi olarak kabul edilebilecek dedikodu, folkloru da yakından ilgilendirmektedir. Ne yazık ki bu konudaki çalışmalarda folklorcular geri planda kalmışlardır. Dedikodu, ortaklıkları paylaşan insanlar tarafından yapılmaktadır. Ortak bir kişiden nefret etme sonucu yapılan dedikodular olduğu gibi iş yerinde insanların patronları hakkında, okulda öğrencilerin hocaları hakkında yaptıkları dedikodular bu duruma örnek teşkil etmektedir. Bu durum da halk oluşumunu dolayısıyla halkbilimini akla getirmektedir. Bu ve bunun gibi yönlerle Türk folkloru açısından da incelenmeye açık bir konunun erkekler örneklemi incelenmeye çalışılacaktır. Bu açıdan dedikodu denildiğinde genellikle kadınların akla geldiği bilinmesine karşın erkeklerin de önemli oranda dedikodu ettiği görülmüş fakat bu dedikodunun sohbet, eleştiri, düşüncelerin ifadesi vb. başlıkları altında gizlendiği gözlemlenmiştir. Bunların yanı sıra erkek dedikodusu ve kadın dedikodusunun farklarına da değinilmiştir. Çalışmamız içerisinde Türk folklorunda dedikodudan kimi özelliklerinden (işlevleri, büyüsü vb.) bahsedilmekte; mülakat ve gözlem yöntemiyle erkek dedikodusu hakkında edinilen bilgiler okuyucuya aktarılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

dedikodu, folklor, erkek dedikodusu, iletişim, halkbilimi türü

Male Gossip in Turkish Folklore

Gossip is a type of folklore that is important dec terms of ensuring communication, information and news transfer between members of a particular society and in this way transferring values and traditions, as well as reflecting cultural characteristics. Gossip, which can be considered one of the largest and most up-to-date oral culture products of the people, is also closely related to folklore. Unfortunately, the studies on this topic have also been left in the background of folklorists. Gossip is carried out by people who share partnerships. As there are rumors made as a result of hating a common person, as well as rumors that people make about their bosses at work, about the teachers of students at school, are examples of this situation. This situation also brings to mind the formation of the people, hence the folklore. In terms of Turkish folklore, a sample of a subject that is open to examination will be tried to be examined in this and similar aspects. From this point of view, when it is called gossip, it is usually known that women come to mind, but men also gossip significantly, but this gossip is chat, criticism, expression of thoughts, etc. it has been observed that the headings are hidden under the headings as well. In addition, the differences between male gossip and female gossip are also mentioned. Some of the features of gossip in Turkish folklore (its functions, magic, etc.) in our study, it is mentioned the information obtained about male gossip through interviews and observation methods is transferred to the reader.

Keywords:

gossip, folklore, male gossip, communication, type of folklore,

PDF

___

Assmann, Jan (2015). Kültürel Bellek, Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. Çev. Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bascom, William R. (2014). “Folklorun Dört İşlevi”. Çev. Ferya Çalış. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2. Ed. Mehmet Öcal Oğuz ve Selcen Gürçayır Teke. Ankara: Geleneksel Yayınları.
Ben-Amos, Dan (1997). “Şartlar ve Çevre İçinde Folklorun Bir Tanımına Doğru”. Çev. Metin Ekici. Milli Folklor, 33: 74-87.
Çelik, Adil (2019). “Türk Sözlü Anlatı Geleneğinde Hristiyan İmajı”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 28: 902-924.
Demirci, Kerim (2004). “Dedikodu Kavramına Dair”. Millî Folklor, 64:11-17.
Doğan, Çiğdem (2019). Dedikodu Olgusuna Psiko-Sosyolojik Bir Yaklaşım: Van Merkez TOKİ Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dundes, Alan (1998). “Halk Kimdir?”. Çev. Metin Ekici. Millî Folklor, 37: 139-153.
Dundes, Alan (2005). “Folklor Nedir?”. Çev. Gülay Aydın. Millî Folklor, 65: 127-129.
Ergin, Muharrem (1964). Dede Korkut Kitabı, Metin-Sözlük. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Ergin, Muharrem (2003). Dede Korkut Kitabı. Haz. Murat Emre Şahin ve Hasan Kadıköylü. İstanbul: Hisar Kültür Gönüllüleri.
Girard, Rene (2005). Günah Keçisi. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Kanat Kitap.
Gökyay, Orhan Şaik (2019). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Göle, Münir (2016). Dedikodu. İstanbul: Alakarga Yayınları.
Güvenç, Ahmet Özgür (2018). “Anlatıdan Görsele Elektronik Mizah Kültürü”. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 61: 101-112.
Harari, Yuval Noah (2015). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens, İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. Çev. Ertuğrul Genç. İstanbul: Kolektif Yayınları.
Hekimoğlu, Fahrettin (2020). Örgütlerde Dedikodu ve Söylentinin Örgütsel İletişim Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Huizinga, Johan (2020). Homo Ludens Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
İsahanlı, Hamlet ve Gazanfargızı, Aynur (2020). “Dedikodu Halkbilimi Türü Müdür?” Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 5: 127-146.
Kocabay, Hatice (2007). “Bir Dedikodu iletim Mekânı Olarak İnternet Sitelerinin Forumları”. Millî Folklor, 75: 121-125.
Malinowski, Bronislaw (1990). Büyü, Bilim ve Din. Çev. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Ong, Walter Jackson (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi. Çev. Saadet Postacıoğlu Banon. İstanbul: Metis Yayınları.
Özdemir, Nebi (2015). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yayınları.
Özutku, Fatih vd. (2014). Sosyal Medyanın ABC’si. İstanbul: Alfa Yayınları.
Sanders, Barry (2019). Kahkahanın Zaferi, Yıkıcı Tarih Olarak Gülme. Çev. Kemal Atakay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sezer, Ayşe (2020). “Dedikodu, Mekân ve Statü”. Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 13(31): 1040-1055.
Solmaz, Başak (2006). “Söylenti ve Dedikodu Yönetimi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16: 563-575.
Tekgöz Obuz, Aysel (2020). “Kadınlar Açısından Dedikodu”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 70: 579-587.
Usta, Mehmet Emin vd. (2018). “Örgütsel Dedikodu Yönetimi”. Harran Maarif Dergisi, 3(2): 1-13.
Yıldırım, Dursun (1985). Türk Folklor Araştırmalarının Problemleri. Erdem, 2: 545-558.
URL-1: “TDK Güncel Türkçe Sözlük”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 24.03.2021).
URL-2:”Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi”.https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Erişim: 09.05.2021).
URL-3: “Dergipark Akademi”.https://dergipark.org.tr/tr/search?q=%22Dedikodu %22§ion=articles (Erişim: 09.05.2021).
URL-4: “Facebook’ta dedikodu yaptı! İş yerinden tazminatsız kovuldu”https: //www.milliyet.com.tr/gundem/facebookta-dedikodu-yapti-is-yerinden-tazminatsiz-kovuldu-2453917 (Erişim: 26.05.202).
URL-5: “Yargıtaydan çalışanlar için dedikodu kararı! Mesai arkadaşlarının dedikodusunu yaptı işten atıldı”https://www.sabah.com.tr/yasam /2020/01/13/ yargitaydan-calisanlar-icin-dedikodu-karari-mesai-arkadaslarinin dedikodusunu-yapti-isten-atildi (Erişim: 26.05.2021).
URL-6: “Dedikodu yapan hasta bakıcı işten kovuldu”.https://www.cnnturk. com /turkiye/dedikodu-yapan-hasta-bakici-isten-kovuldu (Erişim: 26.05.2021).
URL-7: “İş yerinde dedikodu yapmak kovulma sebebi!”.https://www.youtube. com/watch?v=AwHxdGv33hY (Erişim: 26.05.2021).
KK-1: Üniversite mezunu (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-2: Üniversite öğrencisi (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-3: Üniversite mezunu, asansörcü (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-4: Üniversite öğrencisi (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-5: Lise mezunu (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-6: Üniversite öğrencisi (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-7: Üniversite öğrencisi (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-8: Üniversite mezunu (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-9: Lise mezunu, mağazada müdür yardımcısı (Görüşme tarihi: 13.12.2019).
KK-10: Üniversite mezunu (Görüşme tarihi: 13.12.2019).