Kamusal Mekân Olarak Samsun Fuarı’nı Toplumsal Dinamikler Üzerinden Anlamak

Çalışmanın amacı, toplumsal gelişmelerin bir kamusal mekânın mekânsal gelişimi ve dönüşümünü nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Samsun kentinin en eski kamusal mekânlarından olan ‘Samsun Fuarı’ ise çalışma alanı olarak ele alınmıştır. 1963 yılında kurulan ve Anadolu’nun ilk milli fuarı olarak tescillenen fuar, kentin ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda gelişmesine yardımcı olmuş, yerel ve bölgesel ölçekte çok sayıda kullanıcıya ulaşmayı başarmıştır. Ancak zamanla gücünü kaybetmiş, 1992 yılında son kez açılarak bulunduğu yer dönüşüme uğramıştır. Çalışma, Türkiye ve Samsun yerelinde, yaşanan döneme (1960-1990) ait ekonomik, politik, sosyo-kültürel değişimlerin bir kamusal mekânın üretilme idealinden mekânsal ve işlevsel olarak gelişimine, cazibesini kaybetmesinden nihayetinde kapatılmasına ve sonrasında yaşadığı dönüşüme nasıl nüfuz ettiğini içermekte; mekân ve toplum diyalektiğine dayanan okuma ve yorumlamadan oluşmaktadır.Çalışma sonucunda toplumsal dinamiklerin kamusal kullanımı değiştirdiği; bu mekânın kentten kopuşu nedeniyle, zaman içinde değişen mekânsal pratiklere bağlı olarak bu yer için yeni bir değer, anlam ve bellek katmanının oluşamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kamusal Mekân, Mekân, Mekân Üretimi, Samsun Fuarı, Toplum

Understanding The Samsun Fair As a Public Space Through Social Dynamics

The aim of the study is to reveal how social developments affect the spatial development and transformation of a public space and so it considers the Samsun Fair, one of the oldest public spaces of the city of Samsun, as the study area. Founded in 1963 and registered as the first national fair of Anatolia, the fair helped the city to develop economically, socially and culturally, and managed to reach a large number of users on a local and regional scale. However, it lost its influence over time and was opened for the last time in 1992, after which its location was transformed. The study consists of a reading and interpretation based on the dialectic of space and society, which includes how the economic, political, and sociocultural changes of the period (1960 1990) in Türkiye and Samsun penetrated from the ideal of the production of a public space to its spatial and functional development, from losing its attractiveness to its closure and then the transformation it has experienced.As a result, the study has revealed that the social dynamics also changed public use, and a new layer of value, meaning, and memory could not be formed for this place due to the changing spatial practices over time and the separation of this space from the city.

Keywords:

Public Space, Space, Production of Space, Samsun Fair, Society,

PDF

___

Kenan Hazneci Arşivi google scholar
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Arşivi google scholar
Samsun Yerel Tarih ve Kültür Derneği Arşivi google scholar
Samsun Tapu ve Kadastro 10. Bölge Müdürlüğü Arşivi google scholar
Fuar Birlik Başkanlığı Arşivi google scholar
Samsun Kent Müzesi Arşivi google scholar
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Arşivi Hüseyin Kösebay Arşivi google scholar
Harita Genel Müdürlüğü Ulusal Haritacılık Kurumu Arşivi google scholar
Sabri Usta Arşivi google scholar
Yabancılar Çarşısı Derneği Arşivi google scholar
Atılım google scholar
Hürsöz google scholar
Işık google scholar
Milliyet google scholar
Mücadele google scholar
Orman google scholar
19 Mayıs Gazetesi google scholar
Son Posta google scholar
3. Araştırma Eserler google scholar
Akçura, Gökhan: Türkiye’de Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi, Graphis Matbaa, İstanbul, 2009. google scholar
Arıtan, Özlem: “Cumhuriyet Modernleşmesi ve Kırsal İletişim/ Kalkınma Eksenleri Bağlamında Mekânsal Bir Model Olarak Eskişehir Çifteler Harası”, Tasarım Kuram, C. 15, S. 28, 2019, s.79-198. google scholar
Aydın, Saadet: “Hükümet Programları Üzerinden Türkiye’nin Mekânsal Stratejilerinin İzini Sürmek”, Fiscaoeconomia, C. 1, S. 2, 2017, s. 1-37. google scholar
Baudrillard, Jean: Tüketim Toplumu, çev. H. Deliçaylı, F. Keskin, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1997. google scholar
Bauman, Zygmunt: Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, çev. Ü. Öktem, Sarmal Yayınları, İstanbul, 1999. google scholar
Bayrak, Metin ve Kanca, Osman Cenk: “Türkiye’de 1970- 2011 Yılları Arasında Oluşan Ekonomik ve siyasi Gelişmelerin Seyri”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, S. 35, Mart-Nisan, 2013, s. 1-20. google scholar
Bergson, Henri: Madde ve Bellek, Ankara, Dost Yayınevi, 2015. google scholar
Berman, Marshall: Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003. google scholar
Brenner, Neil ve Theodore, Nik: “Cities and The Geographies of Actually Existing Neoliberalism, Antipode”, C. 34, S. 3, 2002, s. 349-379. google scholar
Bostan, Hakan: “Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Coğrafya Dergisi - Journal of Geography, S. 35, 2017, s. 1-16. google scholar Boyer, Christine: The City of Collective Memory, MIT Press, Cambridge,1998. google scholar
Castells, Manuel: Enformasyon Çağı, Ekonomi, Toplum ve Kültür, Cilt 1, Ağ Toplumunun Yükselişi, çev. E. Kılıç, Bilgi Yayıncılık, İstanbul, 1996. google scholar
Castells, Manuel: Kent, Sınıf, İktidar, çev. A. Erendil, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara, 1997. google scholar
Çınar, Yusuf: “Modernleşme ve Bağımlılık Teorisi Ekseninde Marshall Yardımı ve Türkiye”, MCBÜSosyal Bilimler Dergisi, C. 16, S. 2, 2018, s. 325-350. google scholar
Erkal, Mustafa Ersen: “1938-1980 Dönemi Türkiye’de Sosyal Yapı ve Dinamikleri”, Sosyoloji Konferansları, S. 53, 2016, s. 157-185. google scholar
Fichter, Joseph: Sosyoloji Nedir, Attila Kitabevi, 2. Baskı, çev. Nilgün Çelebi, Ankara, 1994. google scholar
Frevel, Bernhard: “Urban Safety”, German Policy Studies, C. 3, S. 1, 2006, s.1-18. google scholar
Giddens, Anthony: Modernliğin Sonuçları, çev. E. Kuşdil, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2004. google scholar
Habermas, Jürgen: Kamusallığın Yapısal Dönüşümü çev. Bora T, Sancar M., İstanbul, İletişim Yayınları, 2014. google scholar
Halbwachs, Maurice: Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri çev. B. Uçar, Heretik Yayınları, Ankara, 2016. google scholar
Halbwachs, Maurice: Kolektif Hafıza, çev. B. Barış, Heretik Yayınları, Ankara, 2017. google scholar
Harvey, David: Spaces of Capital: Towards a Critical Geography, Routledge, New York, 2001. google scholar
Harvey, David: Sosyal Adalet ve Şehir çev. M. Moralı, Metis Yayınları, İstanbul, 2003. google scholar
Harvey, David: “Yaratıcı Yıkım Olarak Neoliberalizm”, (çev: E. Çamuroğlu Çığ, Ü. Çığ), Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 2, 2012, s. 67-88. google scholar Harvey, David: Sermaye Muamması, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2012. google scholar
Harvey, David: Umut Mekânları, Metis Yayıncılık, İstanbul, 2015. google scholar
Karpat, Kemal Haşim: Kısa Türkiye Tarihi (1800-2012), Timaş Yayınları, İstanbul, 2019. google scholar
Keskin, Kader: Bellek-Mekân Etkileşimi Bağlamında Samsun Fuarı’nı Anlamak, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2022. google scholar
Kılıçbay, Ahmet: Türk Ekonomisi, Bilim Teknik Yayınevi, Eskisehir, 1999. google scholar
Lefebvre, Henri: Mekânın Üretimi, çev. I. Ergüden, Sel Yayıncılık, İstanbul, 1974. google scholar
Lefebvre, Henri: Critique of EverydayLife Volume 1, Translated by John Moore, London: Verso, 1991. google scholar
Lefebvre, Henri: Critique of Everyday Life Volume 2, Translated by Michel Trebitsch, London: Verso, 2002. google scholar
Misztal, Barbara: Theories of Social Remembering, Open Unıversty Press, England, 2003. google scholar
Olgun, İnci: Kentsel Değişim Sürecinde Kentsel Okuma ve Bellek İlişkisi, Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009. google scholar
Rabinow, Paul ve Sullivan, William: Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım, (çev.T. Parla) Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1979. google scholar
Rojek, Chris: Decentring Leisure: RethinkingLeisure Theory, Sage, London, 1995. google scholar
Soja, Edward: Postmodern Geographies, Verso, London, New York, 1989. google scholar
Telatar, Osman Murat ve Terzi, Harun: “Nüfus ve Eğitimin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.24, S.2, 2010, s. 197-214. google scholar
Urry, John: Mekânları Tüketmek, çev.R. G. Öğdül, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999. google scholar
Virilio, Paul: Hız ve Politika, çev. M. Cansever, Metis Yayınları, İstanbul, 1998. google scholar
Yılmaz, Cevdet: “Samsun Şehri, Kuruluş Yeri, Nüfus ve Kentsel Gelişim Özellikleri”, Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim, Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Samsun, 2011, s. 361-378. google scholar
Yılmaz, Cevdet ve Zeybek, Halil İbrahim: Samsun Coğrafyası, Uğur Ofset Matbaacılık ve Yayıncılık, Samsun, 2016. google scholar
Yırtıcı, Hakkı: Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009. google scholar
Zorlu, Abdülkadir: Batılı Bir Yaşam Tarzı Olarak Tüketim: Türkiye’de Tüketim Ürünlerinin ve Kültürünün Tarihi Gelişimi, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi, 2003. google scholar