İspanyol Basınında Çanakkale Savaşları

Dünya basını stratejik öneminden dolayı Çanakkale Cephesi’nde yaşanan gelişmeleri yakından takip etmiştir. İspanyol basını da bu cephede yaşanan gelişmeleri okuyucularına aktarmıştır. İspanya Krallığı tarafsız bir ülke olsa da hem İspanyol kamuoyu hem de basınında İtilaf ve İttifak ayrımı bulunmaktaydı. Gazete ve dergilerin politik duruşları Çanakkale Savaşları’yla ilgili haberlere de yansımıştır. İspanyol basını hem İtilaf hem de İttifak Devletleri’yle ilgili haberler aktarmış fakat daha çok İtilaf Devletleri’nin haber kaynaklarını kullanmıştır. İspanyol basınının dış basın kaynakları yerine bizzat kendi muhabirleri aracılığıyla izlemesi İtilaf Devletleri’nin bölgeden çekildiği bir döneme denk gelmiştir. Bu çalışmada Çanakkale Cephesi’nde yaşanan gelişmelerin İspanyol basınına nasıl yansıdığı, basının olaylara nasıl yaklaştığı irdelenmiştir. Çalışma kapsamında İspanyol basınının ilgili dönemi incelenmiştir. Doküman analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada Çanakkale Savaşları’nın sebepleri, kara ve deniz savaşları ile tarafların başarıya ulaşmak için yaptıkları planlar incelenen temel konulardır.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale Savaşları, İspanyol Basını, Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, İtilaf Devletleri

The Dardanelles Campaign in the Spanish Press

The world press closely followed the developments on the Çanakkale Front due to its strategic importance. The Spanish press also conveyed the developments on this front to its readers. Although the Kingdom of Spain was a neutral country, a distinction existed between the Entente and the Alliance both in the Spanish public and the press. The political stances of newspapers and magazines were also reflected in the news about the Dardanelles Campaign. The Spanish press reported news about both the Entente and the Central Powers, but mostly used the news sources from the Entente states. The fact that the Spanish press watched the war through its own reporters rather than from foreign media sources coincided with a period when the Entente had withdrawn from the region. This study examines how the developments in the Çanakkale Front were reflected in the Spanish press and how the press approached these events. The article examines . This workwithin its scope the relevant period of the Spanish press. This study uses the document analysis method to examine the main issues regarding the reasons for the Dardanelles Campaign and its land and sea battles, as well as the plans the parties made to achieve success.

Keywords:

Dardanelles Campaign, Spanish press, World War I, Ottoman Empire, Allied (Entente) Powers,

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
El Correo Espanol google scholar
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi google scholar
El Dia de Madrid google scholar
El Globo google scholar
El Liberal google scholar
El Imparcial google scholar
El Pais google scholar
El Siglo Futuro Espana google scholar
Heraldo de Madrid Heraldo Militar Hojas Selectas La Accion google scholar
La Correspondencia de Espana La Correspondencia Militar La Epoca google scholar
La Hormiga de Oro La Ilustracion Financiera La Manana google scholar
Madrid Cientifico google scholar
Vida Maritima google scholar
Abanades, Claro: “El fracaso de Gallipoli”, El Correo Espanol, 10 Ocak 1916, s. 1. google scholar
Abanades, Claro: “Los Dardanelos”, El Correo Espanol, 17 Eylül 1915, s. 1. google scholar
Albayrak, Muzaffer: “Çanakkale Cephesi’nde Yabancı Gazeteciler”, 100. Yılında Çanakkale, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul, 2016, s. 195-214. google scholar
Alkan, Necmettin: “Alman Kaynaklarına Göre Çanakkale Savaşı”, Belleten, C.80, S. 289, 2016, s. 899-938. google scholar
Araquistain, Luis: “ Un fracaso y un triunfo”, El Liberal, 15 Ocak 1916, s.1. google scholar
Aydın, Mahir: “Çanakkale Savaşı’nda Kara Muharebeleri”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2016-1 S. 29, s. 47-63. google scholar
Bartlett, Ellis Ashmead: Bir İngiliz Savaş Muhabirinin Kaleminden Çanakkale Gerçeği, 6. Baskı, Çeviren: Yüzbaşı Rahmi, Yayına Hazırlayan: Muzaffer Albayrak, İstanbul, 2007. google scholar
Banus, Carlos: “El ataque a los Dardanelos”, La Correspondencia Militar, 13 Mart 1915, s. 1. google scholar
Başak, Tolga: “The New York Times” Gazetesinin Çanakkale Boğazı Günlüğü (1-31 Mart 1915)”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, .XI, S.46, 2011, s. 1-42. google scholar
Beydilli, Kemal: “Boğazlar Meselesi”, DİA, C. VI, İstanbul, 1992, s. 266-269. google scholar
Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi V Cilt Çanakkale Cephesi Harekâtı, Genelkurmay Basım Evi, Ankara, 2007. google scholar
Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı (1939), Çev. Yzb. Avni, İstanbul Askeri Matbaası, İstanbul. google scholar
Contreras, Vicente: “Los imperios centrales y la Cuadruple Entente”, El Correo Espanol, 16 Aralık 1915, s. 1. google scholar
Contreras, Vicente: “Todo por y para cartago”, El Correo Espanol, 21 Aralık 1915, s. 1. google scholar
Esenkaya, Ahmet: “BOA’dan Çanakkale Cephesi’ndeki Muhabirlerden Bazıları”, http:// www.sihhiye1915.com/pdf/muhabirler.pdf. google scholar
Esenkaya, Ahmet: “Çanakkale Savaşları Boyunca Türk Basını”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, C. I, S. 1, 2003, s. 36-63. google scholar
Eyicil, Ahmet: “Çanakkale Savaşları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 2009, s. 317-370. google scholar
Göleç, Mustafa: “Amerikalı Bir Gazetecinin Gözüyle Çanakkale Deniz ve Kara Savaşları: George Abel Schreiner ve Çanakkale Günlükleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, S. 18, 2015, s. 593-635. google scholar
Gündüz, Mehmet: “Çanakkale Savaşlarının Amerikan Basınındaki Yansımaları”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2020/6, s. 151-169. google scholar
Kılıç, Sezen: “Liman von Sanders’in Çanakkale Savaşları ile İlgili Bazı İddiaları”, Journal of Gazi Academic View, C.VII, S.14, 2014, s. 1-19. google scholar
Kurşun, Zekeriya: “Çanakkale Muharebeleri”, DİA, C.VIII, İstanbul, 1993, s. 205-208. google scholar
Küçükvatan, Mahir: “Avustralya ve Yeni Zelanda Basınında Çanakkale Deniz Savaşı”, Tarih ve Günce, 2017 I/1, s. 125-152. google scholar
Lozoya Hortelano: Beatriz, İspanyol Basınında Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015. google scholar
Maeztu, Ramiro de: “El problema de los Dardanelos”, Heraldo de Madrid, 3 Nisan 1915, s. 1. google scholar
Özçelik, Mücahit: “İtilaf Devletlerinin Çanakkale’yi Tahliyesinin Türk Basınına Yansımaları”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Sayı: 18, 2015, s. 447-464. google scholar
Özkaya, Yücel: “Çanakkale Savaşı Sırasında ve Hemen Sonrasında Basının Savaş Hakkındaki Düşünceleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/1, Elazığ, 1989, s. 189-200. google scholar
Özkaya, Yücel: “Türk ve Dünya Basınında Çanakkale Savaşları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XII/34, Ankara, 1996, s. 295-313. google scholar
Saral, Emre: “Avusturyalı Savaş Muhabiri Georg Bittner’in Çanakkale Cephesi İzlenimleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S. 23, 2017, s. 133-163. google scholar
Sarıkoyuncu, Ali ve Sarıkoyuncu Değerli, Esra: “Avustralya Basınında Çanakkale Muharebeleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 25/73, 2009, s. 39-62. google scholar
Selçuk, Mustafa: “Çanakkale Savaşları Sırasında Osmanlı Hükümeti’ni ve Padişahı İstanbul’dan Taşıma Planları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXIV, S.70, 2008, s. 195-212. google scholar
Sezer Feyzioğlu, Hamiyet ve Kaya Kılıç, Selda: “Çanakkale Savaşlarına Şahit Olan Yabancı ve Türk Gazeteciler”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (2127 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 223-233. google scholar
Sofuoğlu, Adnan ve Yıldırım, Seyfi: “Savaş ve Kamuoyu: Dönemin Basınında Çanakkale Muharebeleri ve Görsel Propaganda”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara 2017, s. 349-376. google scholar
Sürmeli, Serpil: “İngiliz Savaş Muhabiri Ellis Ashmead Bartlett’in Gözüyle Çanakkale Seferi Başarısızlığı ve Gelibolu’da Sıra Dışı Mücadelesi”, Atatürk Dergisi, 5/1, Erzurum, 2006, s. 81-100. google scholar
Şenyıldız, Özlem: “İspanyol Basınında 1. Dünya Savaşının Kaybeden Tarafı Olarak Osmanlı İmparatorluğu”, Ed. Metin Ünver & Mustafa Tanrıverdi, Birinci Dünya Savaşı, Hiperyayın, İstanbul, 2018, s. 193-205. google scholar
Tok, Abdullah ve Ayaz, Hakan: “Çanakkale Kara Muharebelerinin İngiliz “The Times” Gazetesi’ne Yansımaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI/32, 2016-Bahar, s. 189-204. google scholar
Tuncoku, Mete: Çanakkale 1915 Buzdağının Altı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2002. google scholar
Türkmen, İsmet: “Çanakkale Muharebeleri Sırasında Basına Yönelik Sansür Uygulamaları: İngiliz Savaş Muhabiri Ellis Ashmead Bartlett Örneği”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 377-396. google scholar
Türkmen, Zekeriya: “Psikolojik Harekât Açısından Çanakkale Muharebelerine Dair Bir Değerlendirme”, On Beşinci Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri, (21-27 Mart 2015 İstanbul), ATASE Yayınları, Ankara, 2017, s. 325-347. google scholar
https://www.abc.es/archivo/buscador/?titulo=gallipol&tipo=hemeroteca. [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
https://www.abc.es/archivo/buscador/?titulo=dardanelos&tipo=hemeroteca&fechaDes de=1914-1-1&fechaHasta=1919-1-1&sortDate=asc [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
http://www.bne.es/es/LaBNE/index.html [Erişim Tarihi: 9 Haziran 2019]. google scholar
http://hemerotecadigital.bne.es/index.vm [Erişim Tarihi: 20 Eylül 2020]. google scholar
http://hemerotecadigital.bne.es/results.vm?d=creation&d=1914&d=06&d=28&d=1918 &d=12&d=31&b=search-visible&t=%2Bcreation&l=600&l=700&s=0&view=&lan g=es. [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar
http://hemerotecadigital.bne.es/results.vm?o=&w=gallipoli&f=text&d=creation&d=19 14&d=06&d=28&d=1918&d=12&d=31&b=search-visible&t=%2Bcreation&l=600 &l=700&s=0&view=&lang=es [Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022]. google scholar