12 Eylül Darbesi İle Değişen Yerel Yönetim Yapısı Çerçevesinde; 25 Mart 1984 İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimi

Bu çalışma 1984 yılında “büyükşehir” statüsü kazanan İstanbul’da aynı yıl yapılan büyükşehir belediye başkanlığı seçimini ele almaktadır. 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen darbenin ardından yapılan ilk yerel seçim olma özelliği taşıyan 25 Mart 1984 yerel seçimleri aynı zamanda ilk İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanını da belirleyecektir. Çalışmanın, giriş kısmının ardından gelen bölümü; 1982 Anayasasında yerel yönetimlere ilişkin hükümler, değişen yerel seçim kanunları ve büyükşehir belediyelerinin kurulmasını sağlayan yasal düzenlemeler üzerinde durmaktadır. Sonraki bölüm yeni oluşturulan mevzuat çerçevesinde partilerin İstanbul adaylarının tanıtılması ve vaatleri üzerinde durmaktadır. Son bölüm ise seçim sonuçlarını ele almaktadır. Tablolarla İstanbul seçmeninin 12 Eylül sonrasında değişen tercihleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada, mevzuat değişiklikleri ve tartışmaları TBMM Tutanak Dergisi ve Resmî Gazete üzerinden ortaya koyulmaya gayret edilmiş, seçim dönemine ilişkin tartışmalar Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri üzerinden takip edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 25 Mart 1984 Yerel Seçimleri, Bedrettin Dalan, ANAP, SODEP, Korel Göymen

March 25, 1984 Istanbul Metropolitan Municipality Election Within the Framework of Local Administration Structure Changed Through the Coup of 12 September

This study deals with the metropolitan mayoral election held in the same year in Istanbul, which gained “metropolitan” status in 1984. The local elections of 25 March 1984, which were the first local election held after the coup on 12 September 1980, would also determine the first Istanbul Metropolitan Mayor. The part of the study that follows the introduction focuses on the provisions related to local governments in the 1982 Constitution, the changing local election laws, and the legal regulations that ensure the establishment of metropolitan municipalities. The next section focuses on the promotion and promises of the candidates for Istanbul within the parameters of the recently passed legislation. The election results are presented in the final section. The tables attempted to reveal the changing preferences of the Istanbul voters following the events on September 12. In the study, the legislative changes and discussions were put forward through the Journal of the Minutes of the Turkish Parliament (TBMM Tutanak Dergisi) and the Official Gazette (Resmi Gazete), and the debates regarding the election period were followed through Cumhuriyet and Milliyet newspapers.

Keywords:

ANAP (Motherland Party) Bedrettin Dalan, Istanbul Metropolitan Municipality, Korel Göymen, Local Elections of March 25, 1984, SODEP (Social Democracy Party),

PDF

___

Devlet İstatistik Enstitüsü Resmî Gazete TBMM Tutanak Dergisi google scholar
Cumhuriyet google scholar
Milliyet google scholar
Araştırma Eserler google scholar
Âşık, Süleyman: Türkiye’de Demokrasinin Yeniden İnşası Sürecinde Anavatan Partisi (1983-1991), Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Manisa, 2018. google scholar
Çölük, Özcan: İstanbul Belediye Başkanlığı Seçimleri (1963-1977), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2022. google scholar
Evren, Kenan: Kenan Evren’in Anıları, C. 2, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1991. google scholar
Evren, Kenan: Kenan Evren’in Anıları, C. 4, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1991. google scholar
Gaytancıoğlu, Kaan: Türk Siyasal Yaşamında Hüsamettin Cindoruk, Tekin Yayınevi, İstanbul, 2020. google scholar
İnönü, Erdal: Anılar ve Düşünceler, C. 2, Yorum Kitapları, İstanbul, 1998. google scholar
İsvan, Ahmet: Başkent Gölgesinde İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2002. google scholar
Okyay, Tarkan: Büyük İstanbul Tarihi, Tanzimat’tan XXI. Yüzyıla İstanbul’un Yönetimi, 134-217. Ed. Coşkun Yılmaz, İBB Kültür A.Ş., İstanbul, 2015. google scholar
Sözen, Nurettin: İnsana ve Demokrasiye Adanmış Bir Hayat... Nurettin Sözen, Yayına Hazırlayanlar: Ş. Aslan, H. Kurtuluş. Doğan Kitap, İstanbul, 2014. google scholar
Turan, Ali Eşref: Türkiye’de Yerel Seçimler, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008. google scholar
Turgut, Hulusi: 12 Eylül Partileri, ABC Ajansı Yayınları, İstanbul, 1986. google scholar
Uyar, Hakkı: Karadenizli Bir Politikacı Aytekin Kotil, Anka Yayınları, İstanbul, 2014. google scholar
Sabah Gazetesi İnternet Sayfası, https://www.sabah.com.tr/secim/23-Haziran-2019-istanbul-secim-sonuclari/ Erişim Tarihi: 13 Nisan 2022. google scholar