Üniversite öğrencilerine yönelik mobbing uygulamalarının tespiti, olumsuz etkilerinin incelenmesi ve engellenmesine yönelik bir araştırma

Psikolojik şiddet, baskı, yıldırma, vb. anlamlara gelen mobbing her tür sektör ve işyerinin yanı sıra, üni- versitelerde öğrencilerin de maruz kaldıkları bir sorundur. Bu ç alışmada üniversite öğrencilerinin maruz kaldıkları mobbing neticesinde onlarda oluşturabileceği düşünülen yan etkiler ve bunların hangi faktör- lerden oluştukları incelenmiştir. Beş üniversiteden 2000 denek üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonu- cunda, 753 deneğin mobbinge maruz kaldıkları anlaşılmaktadır. Deneklerin maruz kaldıkları mobbing türleri incelendiğinde bunların yedi farklı düzeyde ele alınabileceği tespit edilmiştir. Maruz kalınan mob- bingin öğrencilerde hem fiziksel, hem de iletişim bozukluğu, m otivasyon kaybı, soyutlanma, karsı şiddet uygulama, aidiyeti yitirme ve duyarsızlık şeklindeki psikolojik tepkilere yol açtığı tespit edilmiştir.

A research for detection of mobbing practices on University students, investigation and prevention of their negative effects

Mobbing which is defined as psychological violence, oppression, intimidation, and etc. is also a big problem for college students that they are exposed in institutions as well as workers in all sectors and workplaces. In this study, negative effects that are likely to occur on students as a result of their exposure to mobbing and which factors that these effects may formed by have been investigated. As a result of the research that conducted on 2000 respondents from five universities, it is understood that 753 respondents had been exposed to mobbing. Analysing the types of mobbing that respondents had been exposed to, it was determined that they can be addressed in seven different levels. It was found that mobbing that students had been exposed have caused to both physical reactions and also psychological reactions such as communication disorders, loss of motivation, abstraction, violence against abuse, insensitivity and loss the sense of belonging.

___

Acar, Aslı Beyhan ve Gönen Dündar (2008), İşyerinde Psikolojik Yıldırmaya (Mob- bing) Maruz Kalma Sıklığı İle Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelen- mesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 37, Sayı: 2, 111 - 120.
Akar, Nuray Yapıcı; Milgün Anafarta; Fulya Sarvan (2011), Causes, Dimensions and Organizational Consequences of Mobbing: An Empirical Study, Ege Akademik Bakış, Vol: 11, No: 1, 179 - 191.
Akgeyik, Tekin; Meltem Güngör Delen; Şelale Uşen (2013), Çalışma Yaşamında Psikolojik Taciz, Ankara: Özyurt Matbaacılık.
Aksoy, Fikret (2008), Psikolojik Şiddetin (Mobbing) Sağlık Çalışanlarına Etkisi (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Akyüz, Ahmet Mutlu (2010), Türk Tüketicilerin Ekolojik Satın Alma Davranışla- rına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Model Denemesi (Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Alan, Hale ve Cemalettin Öcal Fidanboy (2013), Sinizm, Tükenmişl ik ve Kişilik Arasındaki İlişkiler: Bilişim Sektörü Çalışanları Kapsamında Bir İnceleme, Süley- man Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Büro Yönetimi Özel Sa- yısı , 2013/1, 165- 176.
Avcı, Umut ve Ufuk Kaya (2013), Yıldırma Algısı ve Etki leri: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 68, No. 2, 2013, 1 - 25.
Aydın, Orhan ve Hatem Öcel (2009), İşyeri Zorbalığı Ölçeği: Geçerlik ve Güve- nirlik Çalışması, Türk Psikoloji Yazıları , 12 (24), 94- 103.
Ayyıldız, Hasan ve Cengiz, Ekrem (2006), Pazarlama Modellerinin Testinde Kul- lanılabilecek Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Üzerine kavramsal Bir İnceleme, Sü- leyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , Cilt: 11, Sayı: 1, 63 - 84.
Ayyıldız, Has an; Cengiz, Ekrem; Ustasüleyman, Talha (2006), Üretim ve Pazar- lama Bölüm Çalışanları Arası Davranışsal Değişkenlerin Firma Performansı Üze- rine Etkisine İlişkin Yapısal Bir Model Önerisi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 17, 21 - 38.
Birknerová, Zuzana (2011), Managerial Analysis of Mobbing and Fear in the Workplace, Scientific Annals of the Alexandru Ioan Cuza University of Iasi: Eco- nomic Sciences Series , No: 58, 177- 189.
Cengiz, Ekrem (2007), Kâr Amacı Gütmeyen Kurumlar Olarak Müzelerde Pazar- lama Faaliyetleri: Pazarlama Karması Unsurlarının Müzelerde Müşteri Sadakatine Etkisine İlişkin Yapısal Bir Model Önerisi (Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çarıkçı, İlker H. ve Hüseyin Yavuz (2009), Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şid- det) Algısı: Sağlık Sektörü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2009/2, Sayı: 10, 47- 62.
Çöl, Serap Özen (2008), İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzer ine Bir Araştırma,Çalışma ve Toplum , Sayı: 2008/4, 107- 134.
Dangaç, Gönül (2007), Örgütlerde Psikolojik Yıldırma (Mobbing) ve Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Balıkesir.
Davenport N, Schwartz R, Elliott G (2003), Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz, (çev. Osman Cem Önertoy), İstanbul: Sistem Yayınları.
Demir, Yeter ve Mustafa Fedai Çavuş (2009), Mobbingin Kişisel ve Örgütsel Etki- leri Üzerine Bir Araştırma, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:2, Sayı: 1, 13 - 23.
Dost, Meliha Tuzgöl (2007), Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , Sayı: 22, 132- 143.
Faria, Jaoa Ricardo; Franklin G. Mixon Jr.; Sean P. Salter (2012), An Economic Model of Workplace Mobbing in Academe, Economics of Education Review, 31, 720- 726.
Gül, Hasan ve Aliye Ağıröz (2011), Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İliş- kiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Der- gisi , Cilt:13, Sayı: 2, 27- 47.
Hall, Priscitla S. (2005), Bullying and the Teacher, The Delta Kappa Gamma Bul- letin, Fall, 45- 49.
Hooper, D. ve diğerleri (2008), Structural Equation Modelling: Guidelines for De- termini ng Model Fit, The Electronic Journal of Business Research Methods , V: 6, I: 1, 53 - 60.
İbrahimoğlu, Nurettin ve Burcu Kısa (2013), Psikolojik Taciz ve Etik Algı İlişkisi: Sektörel Bir Araştırma, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , Cilt 14, Sayı 1, 169- 184.
Kırel, Çiğdem (2008), Örgütlerde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Yönetimi , Eskişe- hir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1806.
Kırkbir, Fazıl (2007), Türkiyede Termal Turizm Pazarlamasında Müşteri Sadaka- tine Yönelik Yapısal Bir Model Önerisi (Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kök, Sabahat Bayrak (2006), İş Yaşamında Psiko- Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve Nedenleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , Sayı: 16, 433 - 449.
Lewis, Duncan (2004), Bullying At Work: The Impact of Shame among University and College Lecturers , British Journal of Guidance&Counselling , Vol. 32, No. 3, 281 299.
Leymann, H. (1996), The Context and Development of Mobbing at Work, Euro- pean Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165- 184.
Limoncuoğlu, S. Alp (2013), İş Hukuku Kapsamında Psikolojik Tacizin Değerlen- dirilmesi ve Mağdurların Kullanabilecekleri Haklar, Türkiye Barolar Birliği Der- gisi , Yıl: 25, Sayı: 105, 51 - 88.
Mercanlıoğlu, Çiğdem (2010), Çalışma Hayatında Psikolojik Tacizin (Mobbing) Nedenleri, Sonuçları ve Türkiyedeki Hukuksal Gelişimi, Organizasyon ve Yöne- tim Bilimleri Dergisi , Cilt 2, Sayı 2, 37- 46.
Mirze, S. Kadri (2010), İşletme, İstanbul: Literatür Yayınları.
Nielsen, Morten Birkeland ve Stale Einarsen (2012), Outcomes of Exposure to Workplace Bullying: A Meta- Analytic Review, Work and Stress , Vol. 26, No. 4, 309- 332.
Özdel, Lale; Mehmet Bostancı; Osman Özdel; Nalan K. Oğuzhanoğlu (2002), Üni- versite Öğrencilerinde Depresif Belirtiler ve Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sayı: 3, 155 - 161.
Pelit, Elbeyi ve İbrahim Kılıç (2012), Mobbing ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Şehir ve Sayfiye Otellerinde Bir Uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt:4, Sayı: 2, 122- 140.
Pranjić; Nurka; Ljiljana Male - Bilić; Azijada Beganlić; Jadranka Mustajbegović (2006), Mobbing; Stress; and Work Ability Index among Physicians in Bosnia and Herzegovina: Survey Study, Croatian Medical Journal, Vol. 47, Issue: 5, 750- 758.
Sarı, Mediha (2013), Lise Öğrencilerinde Okula Aidiyet Duygusu, Anadolu Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13 - Sayı: 1, 147- 160.
Şahin, Aynur (1999), Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Sağlığı ve E tkileyen Faktör- ler, Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 1. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 79- 80.
Tambur, Merle and Maaja Vadi (2012), Workplace Bullying and Organizational Culture in a Post - Transitional Country, International Journal of Manpower, Vol. 33, No. 7, 754- 768.
Taycan, Okan; Leman Kutlu; Selma Çimen; Nurcan Aydın (2006), Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyo- demografik Özelliklerle İlişkisi, Anatolian Journal of Psychiatry, Sayı: 7, 100- 108. Tetik, Semra 2010, Mobbing Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi , 12 (18), 81 - 89.
Tınaz, Pınar (2006), Mobbing: İş Yerinde Psikolojik Taciz, İstanbul: Beta Basım Yayım.
Tigrel, E. Yelgecen ve O. Kokalan (2009), Academic Mobbing in Turkey, Inter- national Journal of Human and Social Sciences , Sayı: 4, No: 10, 716- 724.
URL: www.turkpdristanbul.com/devlet - ve- vakif- universitelerinin- 2012- 2013 - ogre- time- yilina- iliskin- yeni - kayit - yeni - mezun- ve- toplam- ogrenci- sayilari , [Erişim Ta- rihi: 09.02.2014].
Vie, Tina Løkke; Lars Glasø and Ståle Einarsen(2011), Health Outcomes and Self- Labeling as a Victim of Workplace Bullying, Journal of Psychosomatic Research, 70, 37- 43.
Yaman, Erkan (2009), Psikoşiddet (Mobbing) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Ça- lışması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri , 9 (2), 967- 988.
Yavuz, Hüseyin (2007), Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkile- yen Faktörler SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Is- parta.
Yaylalı, Muammer ve Önder Dilek (2009), Erzurumda Yolcuların Havayolu Ula- şım Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Tespiti, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Der- gisi , 26 (1), 1 21.
Yıldız, Selver (2007), A 'New' Problem in the Workplace: Psychological Abuse (Bullying), Akademik Araştırmalar Dergisi , Yıl: 9, Sayı: 34,113 - 128.