Osmanlı imparatorluğu'nun balkanlar'dakî kültürel ye demografik mîrasi

Osmanlı imparatorluğu Balkanlar bölgesine yüzyıllar boyunca hakim oldu. Osmanlı hâkimiyeti Balkanlar 'ı değişik alanlarda (siyaset, iktisat, kültür, din, toplum, vs...) derinden etkiledi. Bu etkiler, kaçınılmaz olarak değişik düzeylerde ve değişik alanlarda miraslara dönüştü: Siyasal, iktisadi, kültürel, demografik miraslar. Balkan ülkelerinde çok sayıda Osmanlı eseri ve kültür izleri mevcuttur. Ama Osmanlı imparatorluğu'nun bu kültürel mirası, makale içinde açıklanan altı temel nedenden dolayı Balkanlar 'ın yerel kültürlerini değiştirip-dönüştürecek kadar güçlü ve etkili olamadı. Osmanlı imparatorluğu 'nun bölgedeki demografik mirası, kültürel mirasından daha güçlü ve etkili oldu. Demografik miras, Balkanlar'da Osmanlı İmparatorluğu 'nun vesile olduğu "kitlesel İslamlaşma süreci" ve "kitlesel göç hareketleri" sonucunda meydana geldi. Dolayısıyla, günümüzdeki Balkanlı Türk ve Müslüman topluluklar ve Balkan ülkelerinin heterojen toplumsal yapıları Osmanlı İmparatorluğunun güçlü demografik miraslarıdır.

Cultural and demographic legacy of the ottoman empire in the balkans

The Ottoman Empire ruled the Balkans for centuries and thus affected the Balkans deeply in various fields such as politics, economy, culture, religion, society, etc. These effects unavoidably have turned into legacies in variant levels and in various fields such as political, economic, cultural and demographic legacies. Although there are many Ottoman works and cultural impresses in the contemporary Balkan countries, this cultural legacy of the Ottoman Empire in the Balkans could not transform the autochthonous cultures of the Balkans because of six major reasons that are explained within this articl&. Demographic legacy of the Ottoman Empire in the region has become stronger and more influential than its cultural legacy. Demographic legacy has emerged as a result of "massive Islamization process" and "mass migrations" which were triggered off by the Ottoman Empire in the Balkans. Consequently, the contemporary Turkish and Muslim communities in the Balkans and the contemporary Balkan countries' heterogeneous social structures are strong demographic legacies of the Ottoman Empire in the Balkans.

___

Adıyeke, A. Nükhet ve Adıyeke, Nuri (2010), "1912-1924 Yılları Arasında El Konulan Müslüman Vakıf Emlaki ve Eşyası", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, I. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 18-32.
Ağanoğlu, H. Yıldırım (2001), Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Balkanlar 'm Makûs Talihi Göç, İstanbul, Kum Saati.
Ağanoğlu, H. Yıldırım (2009), "Rumeli'den Göçler ve Osmanlı Devleti'nin İskan Siyaseti", Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arası Etkileşim, ed. Caner Sancaktar, İstanbul, TASAM Yayınları, s. 335-359.
Ayverdi, Ekrem Hakkı (2000), Avrupa 'da Osmanlı Mimari Eserleri, IV. Cilt, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti.
Balbay, Mustafa (1997), Balkanlar, İstanbul, Çağdaş Yayınları.
Baymak, Osman (2010), "Eski Yugoslavya Topraklarından Türkiye'ye Göçler", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, I. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 116-127.
Bazin, Louis (1995), "Osmanlı İmparatorluğunda Düşünce ve Kültür Yaşamı", Osmanlı İmparatorluğu Tarihi-II: XIX. Yüzyılın Başlarından Yıkılışa, ed. Robert Mantran, çev. Server Tanilli, İstanbul, Cem Yayınevi, s. 375-415.
Beldiceanu, Nicoara (1995), "Osmanlı İmparatorluğu'nun Örgütü (XIV-XV. Yüzyıllar)", Osmanlı İmparatorluğu Tarihi-I: Osmanlı Devletinin doğuşundan XVIII. yüzyılın sonuna, ed. Robert Mantran, çev. Server Tanilli, İstanbul, Cem Yayınevi, s. 145-170.
Bozbora, Nuray (1997), Osmanlı Yönetiminde Arnavutluk: Arnavut Ulusçuluğu 'nun Gelişimi, İstanbul, Boyut Yayınları.
Castellan, Georges (1995), Balkanların Tarihi, çev. Ayşegül Yarman Başbuğu, İstanbul, Milliyet Yayınları.
Catic, Refik (2009), "Bosna Hersek ve Sancak'taki Boşnaklar", Uluslararası Bal-kan Kongresi: Balkan Milletleri Arası Etkileşim, ed. Caner Sancaktar, İstanbul, TASAM Yayınları, s. 413-427.
Cekic, Smail (2005), The Aggression against the Republic of Bosnia and Herzegovina, Sarajevo, KULT / B.
Demirci, Mehmet (2010), "Gazi Dervişler ve Balkanlar", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, I. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 349-360.
Duru, Necip Fazıl (2010), "Arnavut Atasözleri ve Deyimlerinde Türkçe Unsurlar", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, I. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 384-392.
Georgeon, François (1995), "Son Canlanış (1878-1908)", Osmanlı İmparatorluğu Tarih-II: XIX. Yüzyılın Başlarından Yıkılışa, ed. Robert Mantran, çev. Server Tanilli, İstanbul, Cem Yayınevi, s. 145-216.
Gjorgiev, Dragi (2009), "Osmanlı Mirası Makedon Torbeşleri: Bazı Tarihi İkilemler ve Çağdaş Uyuşmazlıklar Üzerine", Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arası Etkileşim, ed. Caner Sancaktar, İstanbul, TASAM Yayınları, s. 301-306.
Hacımeyliç, Kazım (2010), "Bosna-Hersek'te Tasavvuf', Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, I. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 519-543.
Hacısalihoğlu, Mehmet (2008), Doğu Rumeli'de Kayıp Köyler: îslimye Sancağı'nda 1878'den Günümüze Göçler, İsim Değişiklikleri ve Harabeler, İstanbul, Bağlam Yayınları.
Hacısalihoğlu, Neriman Ersoy (2008): "Osmanlı-Rus Savaşından Sonra Bulgaristan'da Türk Vakıfları", Uluslararası Sempozyum: Köprüler Kurduk Balkanlara, ed. H. Yıldırım Ağanoğlu, İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, s. 155-161.
Huntington, Samuel P. (1993): "The Clash of Civilization", Foreign Affairs, 72 (3), s. 22-49.
Imber, Colin (2006), Osmanlı İmparatorluğu, 1300-1650: İktidarın Yapısı, çev. Şiar Yalçın, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi.
İbrahimgil, Mehmet Zeki (2008), "Balkanlar'da Türk Eserlerinin Bugünkü Durumu ve Köprü Mimarisinden Örnekler", Uluslararası Sempozyum: Köprüler Kurduk Balkanlara, ed. H. Yıldırım Ağanoğlu, İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, s. 207-228.
İbrahimgil, Mehmet Z. ve Konuk, Neval (2006), Kosova'da Osmanlı Mimari Eserleri, I. Cilt, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
İnalcık, Halil (1996), "The Meaning of Legacy: The Ottoman Case", Imperial Legacy: The Ottoman Imprint On The Balkans and the Middle East, ed. L. Carl Brown, New York, Columbio University Press, s. 17-29.
İpek, Nedim (1999), Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
İpek, Nedim (2006), İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler5 Trabzon, Serander.
İslam Ansiklopedisi Cilt 3 (1991), Cilt 4-5-6 (1992), Cilt 17 (1998), Cilt 26 (2002), Cilt 27 (2003), Cilt 30 (2005), Cilt 35 (2008), Cilt 36 (2009), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
İzzetbegoviç, Aliya (2003), Bosna Mucizesi, çev. Fatmanur Altun ve Rıfat Ahmedoğlu, İstanbul, Yöneliş.
Kiel, Machiel (1900), Studies on the Otoman Architecture of the Balkans, Hampshire, Variorum.
Kiel, Machiel (2000), Bulgaristan 'da Osmanlı Dönemi Kentsel Gelişimi ve Mimari Anıtlar, çev. İlknur Kolay, Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Kinross, Lord (2008), Osmanlı İmparatorluğu 'nun Yükselişi ve Çöküşü, çev. Meral Gaspıralı, İstanbul, Altın Kitapları.
Kirişçi, Kemal (1995), "Post Second World War Immigration from Balkan Countries to Turkey", New Perspectives on Turkey, 12, s. 61-77.
Konuk, Neval (2008), Midilli, Rodos, Sakız ve İstanköy'de Osmanlı Mimarisi, Ankara, Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Konuk, Neval (2010), Yunanistan'da Osmanlı Mimarisi, I. Cilt, Ankara, Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Koyuncu, Aşkın (2010), "Sofya'daki Sofu Mehmed Paşa Camisi (Kara Cami)'nin Kiliseye Dönüştürülmesi", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, II. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 129-146.
Kut, Metin (2002), "Siyasi Tarih (1300-1600)", Türkiye Tarihi-2: Osmanlı Devleti, 1300-1600, ed. Sina Akşin, İstanbul, Cem Yayınevi, s. 23-144.
Lampe, John R. (1996), Yugoslavia as History, Cambridge, Cambridge University Press.
Lowry, Heath W. (2008), Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi, 1350-1550: Kuzey Yunanistan'ın Fethi, İskanı ve Altyapı Gelişmeleri, çev. Ahmet Cemal, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları
Malcolm, Noel (1999), Bosna, çev. Aşkım Karadağlı, İstanbul, Om Yayınevi.
Marmullaku, Ramadan (1975), Albania and the Albanians, London, Hurst & Company.
McCarthy, Justin (1995), Death and Exile: The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims (1821-1922), Princeton, Darwin Press.
Ortaylı, İlber (2005), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul, İletişim Yayınları.
Popovic, Aleksandre (basım tarihi yok), Balkanlar'da İslam, çev. Komisyon, İnsan Yayınları.
Rusinow, Dennison (1996), "The Ottoman Legacy in Yugoslavia's Disintegration and Civil War", Imperial Legacy: The Ottoman Imprint On The Balkans and the Middle East, ed. L. Carl Brown, New York, Columbia University Press, s. 78-99.
Salih, Eyüp (2010), "Makedonya'daki Tarikatler, Silsileleri, Maneviyat Büyüklerinin Hayatları ve Hizmetleri", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, II. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 311-321.
Sancaktar, Caner (2011), The Serbo-Croat Relations In Yugoslavia: Constructive Cooperation and Destructive Conflict, Saarbrücken, Lambert Academic Publishing.
Schevill, Ferdinand (1991), A History of the Balkans: From the Earliest Times to the Present Day, New York, Dorsted Press.
Sönmezoğlu, Faruk (2005), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul, Der Yayınları.
Stavrianos, L. S. (1958), The Balkans since 1453, New York, Holt, Rinehart and Winston.
Sudetic, Charles (1994), "Historical Setting", Albania: A Country Study, ed. Raymond Zickel ve Walter R. Iwaskiw, Washington, Federal Research Division, Library of Congress, s. 3-53.
Sugar, Peter (1977), Southeastern Europe Under Ottoman Rule (1354-1804), Seattle, University of Washington Press.
Şimşir, Bilal N. (1992): "Bulgaristan Türkleri ve Göç Sorunu", Bulgaristan'da Türk Varlığı: Bildiriler, 7 Haziran 1985, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 47-66.
Tansuğ, Feza (2010), "Balkanlarda Türk Musikisi", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, II. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 378-380.
Temren, Belkıs (1995), Bektaşiliğin Eğitsel ve Kültürel Boyutu, Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Todorov, Nikolai (1977), A Short History of Bulgaria, Sofia, Sofia Press.
Todorova, Maria (1994), "The Ottoman Legacy in the Balkans", Balkans: A Mirror of the New International Order, ed. Günay Göksu Özdoğan ve Kemal Saybaşılı, İstanbul, Eren Yayıncılık, s. 55-74.
Todorova, Maria (2003), Balkanlar 'ı Tahayyül Etmek, çev. Dilek Şendil, İstanbul, İletişim Yayınları.
Veinstein, Gilles (1995), "Balkan Eyaletleri (1606-1774)", Osmanlı İmparatorluğu Tarihi-I: Osmanlı Devletinin Doğuşundan XVIII. Yüzyılın Sonuna, ed. Robert Mantran, çev. Server Tanilli, İstanbul, Cem Yayınevi, s. 349-413.
Wolff, Robert Lee (1967), The Balkans In Our Time, New York, W. W. Norton & Company.
Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu (2008), "Balkan Halklarının Dil ve Folklorunda Türk İzleri", Uluslararası Sempozyum: Köprüler Kurduk Balkanlara, ed. H. Yıldırım Ağanoğlu, İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, s. 97-112.
Yıldız, Hüseyin (2010), "Boşnakçanın Söz Varlığında Türkçe Ekler", Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu-II, Bildiriler, II. Cilt, ed. Ünal Şenel, Manisa, Celal Bayar Üniversitesi Yayını, s. 500-535.
https://www.cia.gov/librarv/publications/the-world-factbook/index.html. 12.01.2011.