İktisat biliminde kayıtdışı ekonomi araştırmaları üzerine

Çalışmanın amacı kayıtdışı ekonominin kökeni, kayıtdışı ekonomi araştırmalarının tarihsel evrimi ve mevcut yönelimlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada genel bilimsel metodlarla birlikte, tarihsel ardıllık ve disiplinlerarası yaklaşım metodları yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Çalışma sonucu elde edilen temel bulgular şunlardır: 1) Kayıtdışı ekonomi tarihinin insanlığın tarihi kadar eski olmasının tespit edilmesi, 2) Çeşitli dönemlerde kayıtdışı ekonomiyle ilgili araştırmalara rastlansa da, onun düzenli bir şekilde incelenmesinin XX. yüzyıla, özellikle iktisat biliminde kurumsal iktisat ekolünün ortaya çıkışından sonraya ait olduğunun belirlenmesi, 3) Mevcut kayıtdışı ekonomi teorisinin kayıtdışı ekonomi kavramının kesinleştirilmesi, onun ölçümü, oluşum sebepleri, doğurduğu sosyoekonomik sonuçlar ve onunla ilgili devlet politikasının oluşturulması konularını kapsayan ve biri- biriyle rekabet halinde sayısız kavram ve yaklaşımlardan oluştuğunun belli olması, 4) Kayıtdışı ekonomi araştırmalarında sorunun çok yönlü özelliğinden dolayı, ekonomik, sosyolojik, sibernetik ve hukuki yaklaşımların ortaya çıktığının tespit edilmesi, 5) En son kayıtdışı ekonomi araştırmalarında daha güvenli sonuçlara ulaşmak amacıyla tüm yaklaşımları kendinde birleştiren disiplinlerarası yaklaşıma önem verildiğinin belirlenmesi. Kayıtdışı ekonominin kökeni, onunla ilgili araştırmaların tarihsel evrimi ve mevcut yönelimlerini doğru bir biçimde kavrama olanağı sunması çalışmanın pratik önemini ortaya koymaktadır. İktisat ekollerinin kayıtdışı ekonomiyle ilgili çeşitli bakışlarının sunulması, konuyla ilgili araştırmaların temel yönelimlerinin belirlenmesi ve Türkçe literatürde bu konudaki ender araştırmalardan olma özelliğine sahip olması ise çalışmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır.

Purpose of the research is consist of exposing of genesis of hidden economy and determining of evolution and recent tendencies of researches of hidden economy. Historical succession method and interdisciplinary approach with together general-theoretical scientific methods were used in this research. Findings of the research are these: 1) History of formation and development of hidden economy are as old as history of humanity, 2) Many researchers have investigated this problem in several steps of history, but the systematic researches of the problem have increased in XX century, especially after emergence of institutionalism school of economics, 3) Recent theory of hidden economy is consist of many separate conseptions and approachs related to determining of ‘hidden economy’ consept, estimating of its size, causes of formation, and social and economic consequences, 4) Economical, sociological, cybernetics and juridical approaches differ in researches of hidden economy, 5) Interdisciplinary approach, in other word universal approach that combining of different approaches (economical, sociological, cybernetics and juridical) is used for perfect results in latest researches. The paper enables to understand to genesis of hidden economy, and to learn to historical evolution and modern inclinations of investigations of the problem. Introducing of the looks of the schools of economics related to phenomenon of hidden economy, determining of main directions of development of researches connected with hidden economy and to be first research in Turkish in this subject are originalities of the paper.

___

Aktan, C. C. (2008). Yeni İktisat Okulları. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Altuğ, O. (1999). Kayıtdışı Ekonomi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.

Bernabe, S. (2002). Informal Employment in Countries in Transition: A Conceptual Framework. Centre for Analysis of Social Exclusion London School of Economics, CASE paper 56, London.

Bekker, G. (2000). Prestuplenie i Nakazanie: Ekonomiçeskiy Podhod, İstoki. Vıp. 4. Moskva: GU-VŞE, s. 28-90.

Bekryaşev, A. K, Belozerov, İ. P., Bekryaşeva, N. S., Leonov, İ. V. (2000). Tenevaya Ekonomika i Ekonomiçeskaya Prestupnost. Elektronnıy Yçebnik, http://newasp.omskreg.ru/bekryash. 12.02.2011.

Canbay, T. (2009). Dünyada Vergileme Anlayışındaki Değişim (Antikçağdan Günümüze). Bursa: Dora Yayınları.

Chen, M. A. (2004). Rethinking the Informal Economy: Linkages with the Formal Economy and the Formal Regulatory Environment. EGDI-WIDER Conference "Unleasing Human Potential: Linking the Informal and Formal Sectors" Helsinki, Finland, September 17-18.

Çelik, K, Koçağra ve S. I., Güler, K. (2000). Karapara Aklama (Tanımı, Aşamaları, Yöntemleri ve İlgili Uluslararası Çalışmalar). Mali Suçlar Araştırma Kurulu (MASAK), Ankara.

Çetintaş, H., Vergil, H. (2003). "Türkiye'de Kayıtdışı Ekonominin Tahmini", Doğuş Üniversitesi Dergisi, No. 4(1), s.15-30.

De Soto, H. (1989). The Other Path: The Invisibly Revolution in The Third World. New York: Harper and Row.

Erdağ, N. (2007). Kayıt Dışı: Kara Para, Yolsuzluk. İstanbul: Cinius.

Friedman, M. (2008). (çev. Erberk D., Himmetoğlu N.). Kapitalizm ve Özgürlük. İstanbul: Plato Film Yayınları.

Gerxani, K. (2008). "The Informal Sector in Developed and Less Developed Countries: A Literature Survey", The Economics of the Hidden Economy, Volume I, Edward Elgar Publishing, pp. 87-120.

Giray, F. (2010). Maliye Tarihi. 3. Baskı, Bursa: Ezgi Yayınları.

Güngör, Y. (1997). "Enformel Sektör, Enformel İstihdam Biçimleri ve Ekonomide Enformelleşme Eğilimleri", İktisat Dergisi, Ağustos-Eylül, s. 59-61.

Goîovonov, N. M. Perekislov, V. E., Fadeev, V. A. (2003). Tenevaya Ekonomika i Legalizaçiya Perestupnih Dohodov. Moskva: Piter.

İbn Haldun (2007). Mukaddime. I. Cilt, (Haz: Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergah Yayınları, 5. Baskı.

Kalça, A. Kayıtdışı "Ekonomi ve İktisadi Dalgalanmalar İlişkisi: Türkiye (1968-2005)," Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 3, 2008, s. 211-228.

Langlois, G., Boismenu, J., Lefebvre, L. ve Regimbald, P. (2003). 20. Yüzyıl Tarihi. İstanbul: Nehir Yayınları, 2. Baskı.

Latov, Y. V., Kovalev, S. N. (2006). Tenevaya Ekonomika. Moskva: Norma.

Lemieux, P. (2007). The Underground Economy: Causes, Extent, Approaches. Montreal Economic Institute Research Paper, Canada, Montreal.

List, F. (2010). The National System of Political Economy. London: Longmans, Green and Co., 1909, The Online Library of Liberty, A Project of Liberty Fund, Inc. http://0ll.libertvfund.0rg/title/315,12.02.2011.

Marshall, A. (2010). The Principles of Economics. London: Macmillian and Co. 8th ed. The Online Library of Liberty, A Project of Liberty Fund, Inc. http://oll.libertvfund.org/title/1676,12.0.2011.

Musayev, A. F., Kahramanov, A. G. (2004). Vergi Medeniyyeti. Bakı: Elm.

Prokhorov, A. B. (2001). The World Unobserved Economy: Definition, Measurement and Optimality Considerations. http://www.msu.edu/- prohorob/ a.pdf. 19.04.2002.

Purkis, S. (2006), "Çevre ve Yarı Çevre Ülkelerde Ekonomide Enformalleşme ve Marjinalleşme Süreçleri", İktisat Dergisi, Kasım-Aralık, s. 5-18.

Saterlend, E. H. (1966), "Yavlyayutsya Ii Prestupleniya Lyudey v Belıh Vorotniçkah Prestupleniyami?", Soçiologiya Prestupnosti (Sovramennıe Burjuaznıe Teorii), s. 45-59.

Schneider, F., Enste, D. H. (2002). The Shadow Economy: An International Survey. Cambridge: Cambridge University Press.

Sennholz, H. F. (2003). The Undergroud Economy. Ludwig von Mises Institute, Online Edition.

Smith, A. (2006), (çev. Haldun Derin). Milletlerin Zenginliği. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

TÜSİAD. (2006). Kayıtdışı Ekonomi ve Sürdürülebilir Büyüme: AB Yolunda Değerlendirme ve Çözüm Önerileri. İstanbul: MİKADO.

Yereli, A. B., Karadeniz, O. (2004). Kayıt Dışı İstihdam: Odak.

Yılmaz, G. A. (2006). Kayıtdışı Ekonomi ve Çözüm Yolları. İstanbul: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası.