Benî Gâniye Ailesinin Mağrib ve Endülüs’te Muvahhidler Devleti’ne Karşi Siyasî-Askerî Mücadeledelesi

Benı? Gâniyye Ailesinin kökleri, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ali b. Gâniyye es-Sahrâvı’ye kadar dayanır. Bu kabilenin bağlı olduğu Mes- sûfe, Lemtûne kabilesinden sonra Berberı es-Sanhâce kabilesinin en büyük ikinci koludur. Bu aile, Endülüs’ün doğusundaki Mayûrka, Menûrka ve Yâbise (Blear) adalarında hâkim olmuştur (520- 633/1126-1236).Bu aile, yüzyıl boyunca Muvahhidlere karşı mücadelede liderlik yapmış, Mağrib ve Endülüs’te onlara askerı ve siyası muhalefette rol almışlardır. Muvahhidlere karşı mücadelelerini kimi zaman Benı Hilâl Arapları ve Oğuz Türkleri, kimi zaman da Ispanya Hıristiyanlarıyla işbirliği yaparak sürdürmüştür.Benı Gâniyye’nin, Ifrikiyye’ye çıkarma yaparak buradaki Bicâye, Kosantın, Kabes ve Kasfa gibi önemli şehirleri ele geçirmeleri Muvahhidlere karşı en büyük darbelerden biri olmuştur. Benı? Gâniye, Mu- vahhidı? halifesi Mansur’un (580-595/1184-1199) onları bölgeden çıkarmasına kadar bir süre buraya hâkim olmuştur. Ancak Muvah- hidlerin onlardan tamamen kurtulması ancak halife Muhammed en-Nâsır (595-610/1199-1213) döneminde Doğu Endülüs Adalarındaki (Blear) varlıklarına son verilmesi ile (604/1208) gerçekleşmiştir. Böylece Muhammed en-Nâsır, Benı? Gâniyye’nin lojistik yollarını kesmiş olmasına rağmen, onlar son liderleri olan Yahyab. Ishak b. Gâniyye’nin 633/1236 senesinde ölümüne kadar isyan- larına devam etmişlerdir. Yahya’nın ölümüyle hayatlarının önemli bir kısmını Muvahhidlerle çetin mücadeleler ile geçirmiş olan Benı Gâniyye ailesinin rolü son bulmuştur.<span style="font-size: 14px;"> p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 2.0px; text-align: justify; text-indent: -0.1px; line-height: 8.1px; font: 8.0px 'Times New Roman'} p.p2 {margin: 1.8px 0.0px 0.0px 2.0px; text-align: justify; font: 8.0px 'Times New Roman'} p.p3 {margin: 5.7px 0.0px 0.0px 2.0px; text-align: justify; font: 8.0px 'Times New Roman'} p.p4 {margin: 0.1px 0.0px 0.0px 2.0px; text-align: justify; font: 8.0px 'Times New Roman'} p.p5 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 1.9px; font: 8.0px 'Times New Roman'} span.s1 {letter-spacing: 0.7px} span.s2 {letter-spacing: -0.1px} span.s3 {letter-spacing: 0.8px} span.s4 {letter-spacing: -0.3px} span.s5 {letter-spacing: -0.2px} span.s6 {letter-spacing: 2.9px} span.s7 {letter-spacing: 0.6px} span.s8 {letter-spacing: 1.6px} span.s9 {letter-spacing: 0.2px} span.s10 {letter-spacing: 2.1px} span.s11 {letter-spacing: 1.4px} span.s12 {letter-spacing: 1.1px} span.s13 {letter-spacing: 1.2px} span.s14 {letter-spacing: 0.5px} span.s15 {letter-spacing: 3.3px} span.s16 {letter-spacing: -0.4px} span.s17 {letter-spacing: 0.9px} span.s18 {letter-spacing: -1.2px} span.s19 {letter-spacing: -1.1px} span.s20 {letter-spacing: -0.6px} span.s21 {letter-spacing: 1.0px} span.s22 {letter-spacing: -1.0px} span.s23 {letter-spacing: 2.8px} span.s24 {letter-spacing: -0.9px} span.s25 {letter-spacing: -0.5px} span.s26 {letter-spacing: 1.8px} span.s27 {letter-spacing: -0.8px} span.s28 {letter-spacing: 1.9px} span.s29 {letter-spacing: 3.4px} span.s30 {letter-spacing: 0.1px} span.s31 {letter-spacing: 1.3px} span.s32 {letter-spacing: 0.3px} span.s33 {letter-spacing: 0.4px} span.s34 {letter-spacing: 3.0px}

Anahtar Kelimeler:

"Beni Gâniyye, Muvahhidler, Mağrib, Endülüs, Blear Adaları

THE ROLE OF THE GANIYA FAMILY IN THE POLITICAL-MILITARY STRUGGLE AGAINST AL-MOWAHDEEN STATE IN MAGHRIB AND ANDALUSIA

This paper talks about the rise of Banu Ghanyah family which hadbeen established by Abu-Zakaryah Yahyah Bin Ali Bin GhanyahAl-Sahrawi. He is one of Masufa tribe, the second tribe of the GreatSunhajyah after the tribe of lamtuna in East Al-Geria in Andalusia(Island of Mayûrka, Monorka and Yabisa) during the period (520-633 H / 1126 – 1236 A.D.)His family reigned and led the revolt against Al-Mowahdeen for onecentury and Banu Ghanyah polyed a significant political and militaryrole in Moghrib and Andalusia by allying with the Arabs of BaniHilal and Al-Ghaz of Egypt once and with the Christians against theMowhadeen once again.The most dangerous revolt made by them against Al-Mowahdeenwas invading Africa and getting control over its cities one after theother and finally fell upon their hands.The controlled the cities of Bajayah, Kafsa, Kabs Casantina and thelands of Al-Jareed. They stayed there until they had been dismissedby the Caliph Yakub Al-Mansur (580-095H/1184–1199A.D).Al-Mowahdeen recognized non of them but during the reign of theCaliph Mowohdeened Al-Nasir (595-610H/1199–1213A.D) whenhe took over them inside their country in Andalusia the Eastern Islandsin 604H/1207A.D. They kept on this position trying to makerevolts until the last leader of them known Yahyah Bin Eshaq BinGhanyah in 633H/1236A.D. and by his death the role of Banu Ghanyahended with their family in which they spent most of their lives <span style="font-size: 14px;"> p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 8.0px Helvetica} span.s1 {font: 8.0px Times} by severe battles with Al-Mowadeen.

Keywords:

"Banu Ghanyah, Al-Mowahdeen, Magharib, Andalusia, Blear Island,

PDF

___

"el-Bağdâdî, Safiyyuddîn Abdulmu’min b. Abdulhakk (ö.739/1338), Merâsıdu’l-Itlâ’ alâ Esmâi’l-Emkineti ve’l-Bikâi ve hüve Muhtasaru li Mu’cemi’l-Buldân liyâkût, yayınlayan: Ali Muhammed el-Becâvî, Dâru’l-Ma’rifeti li’t-Tabâati ve’n-Neşr, Beyrut, 1954.
el-Beyzak, Ebu Bekir es-Sanhâcî (ölüm tarihi 550/1155’li yıllardan sonradır), Ahbâru’l-Mehdî b. Tûmert ve İbtidâi Devleti’l-Muvahhidîn, yayınlayan: L. Provençal, Rabat, 1938.
el-Hamevî er-Rûmî el-Bağdâdî, Şehabeddin Ebî Abdillah Yakup b. Abdullah (ö. 626/1229), Mu’cemu’l-Buldân, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî?, Beyrut, tarihsiz.
el-Himyerî?, Muhammed Abdulmun’im (ö. 900/1494), er-Ravdu’l-Mi’târ fî Haberi’l- Aktâr, yayınlayan: İhsan Abbas, Dâru’l-Kalem, Beyrut, 1975. (Müellifin ölüm tarihi 727/1327 olmalıdır. Çev.)
İbnu’l-Âbâr, Ebû Abdullah b. Ebî Bekir el-Kadâî (ö. 658/1259), el-Hulletu’s-Sîrâi, yayınlayan: Hüseyin Mu’nis, Matbaatu Licneti’t-Te’lî?f ve’n-Neşr, Kahire, 1963. -------- el-Mu’cem fî Eshâbi’l-Kâdi’l-İmâm Ebî Ali es-Sadefî, Madrid, 1885.
İbn Ebî Zer’, Ebu’l-Hasan Ali b. Abdullah el-Fâsî (ö. 749/1348), el-Enîsu’l-Mutrip bi Ravdi’l-Kırtâs fî Ahbâri’l-Mulûki’l-Mağrib ve Târîhi’l-Medîneti Fâs, Dâru’l- Mansûr li’t-Tabâati ve’l-Verrâka, Rabat, 1972. --------- ez-Zahîratu’s-Seniyye fî Târihi’d-Devleti’l-Merîniyye, Dâru’l-Mansûr li’t-Tabâati ve’l-Verrâka, Rabat, 1975.
İbnu’l-Esîr, İzzeddin Ebu’l-Hasan Ali b. Ebî Bekir Ekrem (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, Dâru Sâdır, Beyrut, 1965-1969.
İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed (ö. 808/1405), el-İber ve Divânu’l-Mubtedei ve’l-Haber fî Eyyami’l-Arab ve’l-Acem ve’l-Berber men âsarahum min zevi’s-Sultani’l-Ekber, Müessesetu Cemâl li’t-Tabâati ve’n-Neşr, Beyrut, 1979.
İbn Hallikân, Ebu’l-Abbas Şemsuddin Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekir (ö. 681/1282), Vefeyâtu’l-A’yân ve Enbâi Ebnâi’z-Zamân, yayınlayan: İhsan Abbas, Dâru’s-Sekâfe, Beyrut, tarihsiz.
İbnu’l-Hatîb, Lisânuddin b. Muhammed b. Abdullah (ö. 776/1374), el-İhâta fî Ahbâri Gırnâta, yayınlayan: Muhammed Abdullah İ?nân, Mektebetu’l-Hancî?, Kahire, 1973.
İbn İzârî, Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed,(ö.712/1312) el-Beyânu’l-Muğrib, 3. Kısım, Târihu’l-Muvahhidîn, yayınlayan: M. Huveysi Mirand ve Muhammed b. Tâvît, Muhammed İbrahîm el-Kenânî, Dâru Kerîmâdîs li’t-Tabâa, Teturân, 1960
İbn Kattan, Ali b. Muhammed b. Abdulmelik b. Yahyâ el-Kutâmî el- Fâsî(ö.628/1230), Cüzün min Kitâbi Nazmi’l-Cemân, yayınlayan: Mahmûd Ali Mekkî, el-Matbû’atu’l-Mehdiyye, Menşûrâtu Külliyeti’l-Adâbi’l-İnsâniyye, Câmiatu Muhammed Hâmis Yayını, Rabat, tarihsiz.
İdrîsî Şerîf, Ebû Abdullah Muhammed b. Muhammed b. Abdullah b. İdrîs el-Hasenî (ö. 560/1164), Nüzhetu’l-Müştâk fî İhtirâki’l-Âfâk, Mektebetu’s-Sekâfeti’d- Dîniyye, Kahire, 1994.