ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUDUĞUNU ANLAMADA ÖZETLEME STRATEJİLERİNİ KULLANMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlamada özetleme stratejilerini kullanma becerileri incelenmiştir. Nitel yaklaşıma uygun olarak desenlenen çalışmada, doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Rize ili Çayeli ilçesindeki iki devlet okulunun 5, 6, 7 ve 8. sınıflarında öğrenim gören 380 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerden elde edilen özetler, araştırmacılar tarafından ilgili literatür taranarak belirlenen dokuz maddelik bir form kullanılarak incelenmiştir. Veriler, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin hikâye edici ve bilgilendirici metinleri özetlerken en çok özgün metinden kısa olma ve başlık koyma stratejilerini kullandıkları tespit edilmiştir

EVALUATION OF THE USAGE SKILLS OF SUMMARIZING STRATEGIES SECONDARY SCHOOL STUDENTS

In this study, summarizing skills of secondary school students were examined. Document analysis method was used in the design which is designed according to qualitative approach. The study group of study consisted of 380 students studying in 5th, 6th, 7th and 8th classes of two state schools in the district of Rize, Çayeli. The summaries from the students were examined by the researchers using a nine-item form, which was determined by searching the relevant literature. The data were analyzed using content analysis from qualitative research methods. As a result of the research, it was determined that middle school students summarize storytelling and informative texts and most of them use short texts and titling strategies

___

BAHAP KUDRET, Z., ve BAYDIK, B. (2016). BaĢarılı ve baĢarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317- 346.
BELET, ġ. D. (2005). Öğrenme Stratejilerinin Okuduğunu Anlama ve Yazma Becerileri İle Türkçe Dersine İlişkin Tutumlara Etkisi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BERG, B. L., ve LUNE, H. (2012). Qualitative Research Methods for the Social Sciences (8th Edition). Boston: Pearson.
BULUT, P. ve AKYOL, H. (2014). Ġlköğretim 5. Sınıf Öğretmen ve Öğrencilerinin Özetleme Stratejileri. International Journal of Language Academy, 2(4), 36-48.
COHEN, L., MANION, L., and MORRISON, K. (2007). Research methods in education (6th Edition). New York, NY: Routledge.
ÇIKRIKÇI, S. S. (2004). İlköğretim Öğrencilerinde Özetleme Becerisinin Gelişimi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
ÇIKRIKÇI, S. S. (2008). Ġlköğretim Öğrencilerinde Özetleme Becerisinin GeliĢimi. Dil Dergisi, 141, 19-35.
DENEME, S. (2009). Ġngilizce Öğretmen Adaylarının Özetleme Stratejilerini Kullanım Tercihleri. Journal of Language and Linguistic Studies, 5(2), 85-91.
EGGEN, P. and KAUCHAK, D. (1992). Educational Psychology: Classroom Connection. New York: Macmillan.
ERDEM, C. (2012). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Adaylarının Özetleme Stratejilerini Kullanım Tercihleri ve Metin Dil Bilimsel Bir Özetleme ÇalıĢması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3), 36-52.
EYÜP, B., STEBLER, M. Z. ve UZUNER YURT, S. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özetleme Stratejilerini Kullanmadaki Eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 22-30.
GÜNAY, D. (2007). Metin Bilgisi (3. baskı). Ġstanbul: Papatya Yayınları.
GÜNDÜZ, O. ve ġĠMġEK, T. (2011). Uygulamalı Yazma Eğitimi. Ankara: Grafiker Yayınları.
KURNAZ H. ve AKAYDIN ġ. (2015). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Bilgilendirici ve Öyküleyici Metinleri Özetleme Becerileri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ÖS-II, 141-156.
MEB TTKB (2015). Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
MILES, M. B., and HUBERMAN, M. A. (1994). An Expanded Sourcebook Qualitative Data Analysis. London: Sage
ÖZBAY, M. (2009). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
ÖZÇAKMAK, H. (2015). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Not Alarak Dinlemede Özetleme Stratejilerini Kullanma Becerileri. YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
RINEHART, S. D., STAHL, S. A. and ERICKSON, L. G. (1986). Some Effects of Summarization Training on Reading and Studying.. Reading Research Quarterly, 21, 422-438.
SENEMOĞLU, N. (2012). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
SUSAR KIRMIZI, F. AKKAYA, N. (2011). Ġlköğretimde Özetleme Stratejilerinin Kullanımına ĠliĢkin Nitel Bir AraĢtırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 267- 277.
ġAHĠN, Ġ. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Hikâye Edici Metinlerde Özetleme ve Ana Fikir Bulma Becerileri Üzerinde Hikâye Haritalarının Etkisi. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TAVġANCIL, E. ve ASLAN, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. Ġstanbul: Epsilon Yayınları.
ÜLPER, H. ve YAZICI OKUYAN, H. (2010). Quality of Written Summary Texts: An Analysis In The Context Of Gender And School Variables. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1057-1063.
ÜNALAN, ġ. (2006). Türkçe Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
VAN DIJK, T. A. ve KINTSCH, W. (1983). Strategies of Discourse Comprehension. New York: Academic Press.
YAZICI OKUYAN, H. ve GEDĠKOĞLU, Y. G. (2011). Öğretmenlerce Üretilen Yazılı Özet Metinlerinin Niteliksel Özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1007-1020.