İLERİ DÜZEY YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN ZORLANDIKLARI KÜLTÜREL DİL UNSURLARININ TESPİTİ VE SINIFLANDIRILMASI

Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi ile yabancı dil olarak öğretimi birçok konuda benzerlik gösterse de temel bir konuda farklılık gösterir. İkinci dil ediniminde dilin sosyal bağlamı ve kültür boyutu ön plana çıkmaktadır. Çünkü ikinci dil ediniminde dil, o kültürün içerisinde öğrenilir. Dolayısıyla ikinci dil edinenler, yabancı dil öğrenenlere göre çok daha avantajlı bir duruma gelmektedir. Bu çalışmada ÇOMÜ’de öğrenim gören 10 yabancı uyruklu öğrencinin anlamlandırmakta zorlandıkları dil kullanımlarının tespiti ve sınıflandırılması amaçlanmıştır. Araştırma, durum çalışması (case study) olarak desenlenmiştir. Çalışmanın verileri, ileri düzey dil yeterliliğine sahip yabancı uyruklu öğrencilerin 30 günlük bir zaman diliminde tuttukları günlükler ve onlarla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Çalışmada yabancı uyruklu öğrencilerin günlüklerine 1165 ifade yansımıştır. Üç alan uzmanı tarafından yapılan analizde öğrencileri anlam bakımından en çok zorlayan kullanımların deyimler (f= 458), kinayeler (f=288), ad aktarmaları (f=166) ve tevriyeler (f=105) olduğu görülmüştür. Bunların dışında öğrenciler, mübalağa, teşbih, kapalı istiare, irsal-i mesel, teşhis, hüsn-i talil, tezat, tekrir, istifham, nida, tenasüp, açık istiare, ibham, lügaz gibi söz sanatları ile günlük hayatta karşılaşmışlardır. Bu durum, ikinci dil öğretiminde deyimlerin, atasözlerinin, kalıp sözlerin yanı sıra edebî dilden de yararlanmak gerektiğini ortaya koymuştur. Yapılan görüşmelerde, ileri düzey dil yeterliliğine sahip yabancı uyruklu öğrenciler, Türkçenin deyim zenginliğine sahip bulunduğunu ve sürekli bunlarla karşılaştıklarını, kinayeli dil kullanımlarının onları sıklıkla şaşırttığını, yanlış anlaşılmaların gülünç durumlara neden olduğunu ve genel olarak da Türkçenin anlatım gücünün oldukça yüksek olduğunu belirtmişlerdir.Anahtar Sözcükler: İkinci dil olarak Türkçe öğretimi, dil kullanımları, kültür, söz sanatları.

Anahtar Kelimeler:

İkinci dil olarak Türkçe öğretimi, dil kullanımları, kültür, söz sanatları

-

Although the teaching of Turkish as a second language and as a foreign language shows similarities in many areas, there is a major difference between them. The social contexts and cultural dimension of the language come to the fore if it is learned as a second language; because, the language is learnt in that culture as a second language. Thus, the people who have a second language are more advantageous than the other who learns the same one as foreign language. In this study, it is aimed to identify and classify the language usage of 10 foreign undergraduate students in ÇOMÜ. The study was designed as a case study. Data of the study is obtained from semi-structured interviews conducted with advanced foreign students and diaries that were kept for 30 days of their lives. In the study, 1165 expressions were reflected into the diaries of advanced foreign students. According to the analyses conducted by three experts in the area, the most difficult expressions that give difficulties to the students are idioms (f= 458), allusion (f = 288), metonymy (f = 166) and double-entendre (f=105). Apart from these, students have faced some figures of speech in the daily life such as hyperbole, simile, metaphor, identification, kind assumption, proverbs, repetition, inquiry, interjection, symmetry, open metaphor, amphibology and riddles. This case has suggested that the literary language should be also used along with idioms, proverbs and expressions in the teaching of the second language. In the interviews conducted, it has been indicated that the language of Turkish is rich in terms of the idioms and the advance foreign students always face these idioms, they are frequently surprised by the sarcastic use of the language and sometimes ridiculed by the misunderstandings and they also stated that Turkish has a high expression of power

Keywords:

Teaching Turkish as a second language, linguistic performances, culture, figures of speech,

___

AKPINAR, M. ve AÇIK, F. (2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında, Yabancılara Türkçe Öğretiminde Deyim ve Atasözlerinin Öğrenme - Öğretme Sürecine Aktarımı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2010- İzmir.
AKSAN, D. (1996). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
AKSAN, D. (1998). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
AKSAN, D. (2002). Dilbilim ve Türkçe Yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
AKSOY, Ö. A. (1988). Atasözleri, Deyimler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. Ankara: TDK Yayınları.
AKSU, M. ve FERSUN, B. (1986). ODTÜ Kampüsünde Gençlik Sorunları. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
AKTAŞ, H. (2002). Edebî Sanatlar. Konya: Çizgi Kitabevi.
AYDIN, E. (2006). Eski Türk Yazıtlarında Benzetme İlgisiyle Kurulmuş Cümleler Üzerine. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 65-72.
BAYRAKTAR, H. (2012) Yabancı Dilde İletişimsel Yeterlilik Kavramının Tarihçesi ve Dil Öğretimine Yansımaları. Şahin A. ve Kılınç A. (Ed.) içinde, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (2. Baskı) (s. 68-79). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
BAYRAKTAR, N. (2004). Kara Ve Siyah Renk Adlarının Türkçedeki Kavram ve Anlam Boyutu Üzerine. TÖMER Dil Dergisi, 126, 56-77.
BHATTACHERJEE, A. (2012), Social Science Research: Principles, Methods and Practices, http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1002&context=oa_textbooks
BROWN, H. D. (1994). Prenciples of Language Learning and Teaching. New Jersey: Prentice Hall Regents.
BÖLÜKBAŞ, F. ve KESKİN F. (2010). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metinlerin Kültür Aktarımındaki İşlevi. Turkish Studies, 5(4), 221-235.
COŞKUN, M. (2007). Tevriye ve Çeşitleri Üzerine Düşünceler. Turkish Studies, 2/4, 248-261.
ÇEÇEN, M. A. (2007). Yabancılara Türk Atasözlerinin Öğretiminde Sıralamaya İlişkin Bir Deneme. Türkiye’de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi, 22-23 Kasım.
ÇİFCİ, M. (2006). Argonun Niteliği ve Argoya Bakışımız. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 6(2), 297-301.
ÇOTUKSÖKEN, Y. (1994), Deyimlerimiz. İstanbul: Özgül Yayınları.
DEMİR, A. ve AÇIK, F. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. TÜBAR, XXX, 51-72.
DEMİREL, Ö. (2012). Öğretmen Sanatı. (19. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
ERCAN, L. (1998). Yabancı Uyruklu ve Türk Üniversite Öğrencilerine Ait Sorunların Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
GÖKDAYI, H. (2008). Türkçede Kalıp Sözler. Bilig, 44, 89-110.
GÜLER, G. (2005) Avrupa Konseyi Ortak Dil Kriterleri Çerçeve Programı ve Türkiye’de Yabancı Dil Öğretim Süreçleri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 89-106.
GÜNEŞ, F. (2011). Dil Öğretim Yaklaşımları ve Türkçe Öğretimindeki Uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8. Sayı 15, 123-148.
HATİBOĞLU, V. (1971). Türk Dilinde İkileme. Ankara: TDK Yayınları.
KOCAER, S. (2006). Argo ve Toplumsal Cinsiyet. Milli Folklor, 18 (71), 97-101.
KUDRET, C. (2003). Örneklerle Edebiyat Bilgileri I. İstanbul: İnkılap Yayınları.
MEB (2015). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni Öğrenme - Öğretme –Değerlendirme. http://www.dilbilimi.net/ab_diller_icin_ortak_avrupa_basvuru_metni_meb_tarafindan.pdf adresinden 11.06.2105 tarihinde alınmıştır.
MEMİŞ, M. R. ve ERDEM, M. D. (2013). Yabancı Dil Öğretimde Kullanılan Yöntemler, Kullanım Özellikleri ve Eleştiriler. Turkish Studies, 8/9, 297-318.
MERRIAM, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çev. Ed.: Selahattin Turan, Ankara: Nobel Yayıncılık.
OZİL, Ş. (1991). Dil ve Kültür Çağdaş Kültürümüz Olgular-Sorunlar. İstanbul: Cem Yayınevi. 95-115.
ÖZDEMİR, C. (2011). Samsun Yöresi Atasözleri ve Deyimlerinde Kültür Aktarımı. Samsun Sempozyumu, 1-11.
ÖZDEMİR, C. (2013). Dil-Kültür İlişkisi: Folklor Ürünlerinin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yeri ve İşlevi. Millî Folklor, Yıl 25, Sayı 97, 157-166.
ÖZSOY, B. S. (2005). Başlangıcından Günümüze Örnekleriyle Türk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları.
ÖZÜNLÜ, Ü. (2001). Edebiyatta Dil Kullanımları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
SAVILLE-TROIKE, M. (2006). Introducing Second Language Acquisition. New York: Cambridge University Press.
TDK. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TEPELİ, Y. ve ARICI, A. F. (2012). Lise Öğrencilerinin Atasözlerini Kavrama Düzeyleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 223-236.
TİRYAKİ, E. N. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazma Eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44.
ÜNALAN, Ş. (2004). Kültür ve Dil. Ankara: Eskiyeni Yayınları.
YASTI, M. (2007). Türkçe Deyimlerde Geçen İkilemelerin Ses ve Şekil Özellikleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 51-87.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
ZEYREK, D. (1996). Söylem ve Toplum. Kocaman A. (der) içinde Söylem Üzerine, 38-66. Ankara: Hitit Yayınevi.