ҮШ ҚҰРЫЛТАЙ, БІР БАЙЛАМ: ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ЛАТЫННЕГІЗДІ ӘЛІПБИІ

1926 ж. Бакуде өткен  атақты І-ші Баку Түркітану Құрылтайына сілтеме жасай отырып, қазіргі Түркия елінің алфавитінің нұсқасы мен арада ондаған жылдар салып барып қолға алынған Ортақ түрік алфавитіне шолу жасауға талпыныс жасалған. Ыстамбұлда Мармара Университеті жанындағы Түркітану институты үйымдастырған «Қазіргі түркі алфавиттері халықаралық симпозиумы - 1991» мен «Қазіргі түркі алфавиттері халықаралық симпозиумы - 2018» туралы, осы жиынның тарихи шешімі туралы сөз болады. Мұндай келелі басқосу мен шешімнің түптамырында Түркия Республикасының сегізінші Президенті Тұрғыт Өзал мен Қазақстанның тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың 1990 жылғы  кездесуі мұрындық болғандығы айтылады. Қорытынды ретінде Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К.Тоқаевтың «Тіл мамандары жаңа әліпбиді жетілдіру керек» деген тапсырмасын орындау мақсатында А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты ұйымдастырған Республикалық дөңгелек үстел шешімі мен үндеуі туралы, көптен бері бейресми түрде қолданыста жүрген 32 қаріптік «жаңа қазақ» яки «Ортақ түрік алфавиті» туралы баяндалады.

THREE CONGRESSES, ONE DECISION: KAZAKH LATIN ALPHABET

After the First Turkology Congress held in Baku in 1926, the subject of Latin alphabet in the Turkic World was reconsidered in the “International Symposium of Modern Turkish Alphabets” at the Institute of Turkic Studies of Marmara University in 1991 and 2018. As is known, in 1926 after meeting of Turkey, Baku, Azerbaijan in 1991 after the Istanbul meeting have made the transition to the Latin alphabet. President of Turkey Turgut Ozal, and President of Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev's first meeting in 1990, and consequently will also be discussed. The current President of Kazakhstan Tokayev, preparing for the transition to the Latin alphabet, called for is we expect the language experts to develop the new Kazakh Latin alphabet, and upon this, the leading linguists and Turkologists of the country came together and held a roundtable. Presidential authority to be presented on the basis of the result of this meeting, 32 letters thrown at scientific meetings in Turkey has reached a new Kazakh alphabet agenda. In phonetic terms, this sound is based on one letter and the rear signs that will meet all the sounds of Kazakh.

___

  • Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu. 18-20 Kasım, 1991. Marmara Üniversitesi Yayınları No: 509. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 1. İstanbul, 1992. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Жалпы ред. басқарған Т. Жанұзақов. Алматы: Дайк пресс – 2008. https://dalanews.kz/16201 https://www.tarihakli.com/harf-devrimi/ http://www.akorda.kz/kz/events/memleket-basshysynyn-uly-dalanyn-zheti-kyry-atty-makalasy https://e-history.kz/kz/contents/view/623 https://kk.wikipedia.org/wiki/Тәуелсіз_Мемлекеттер_Достастығы http://www.akorda.kz/kz/events/memleket-basshysynyn-uly-dalanyn-zheti-kyry-atty-makalasy https://tilalemi.kz/article/1829-.html http://www.akorda.kz/kz/events/memleket-basshysynyn-uly-dalanyn-zheti-kyry-atty-makalasy https://egemen.kz/article/213005-zhanha-alipbige-qatysty-til-mamandarynynh-ortaqtudgyrymy-talqylandy