Küreselleşme Karşıtı Hareketlerin Tek Bir Yöne Evrilmesi: Dünya Sosyal Forumu Örneği ve Medyayı Kullanım Pratikleri

Günümüzde dünya, ekonomik, siyasi ve kültürel alanlardaki dönüşümler ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler sonucunda küresel bir yapıya bürünmüştür. Ancak, küreselleşme olgusunun 1990’lı yıllardan itibaren dünya çapında artan etkisi ve ekonomik alanda hüküm süren kapitalist sistemin küreselleşme olgusunu da içerisine alarak küresel bir boyuta evrilmesi, birçok olumsuzluğu da beraberinde getirmiştir. Bu noktada, küreselleşme karşıtı hareketler küreselleşme olgusunun ekonomik, siyasi ve kültürel alanlarda artan ve yaygınlaşan etkisinden kaynaklanan sorunlara karşı bir refleks olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, küreselleşmenin olumsuz sonuçlarına karşı bir tepki olarak başlayan küreselleşme karşıtı hareketlerin tarihsel arka planı ve bu hareketlerin ortaya çıkışında etkili olan ekonomik, siyasi ve kültürel dinamikler Dünya Sosyal Forumu (DSF) örneği çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca, özgür ve eşit yurttaşların bir arada yaşadığı demokratik bir düzenin inşa edilmesinde ve yerleşmesinde medyanın üstlendiği rol DSF’nin medyayı kullanım pratiği bağlamında tartışılmıştır. Bu bağlamda, küreselleşme olgusunun 1990’lı yıllardan itibaren ivme kazanması ile küreselleşme karşıtı hareketlerin küresel düzeyde görünürlüğünün ve etkisinin artması durumlarının karşılıklı bir belirlenim ilişkisi içerisinde ve eşzamanlı olarak gerçekleştiği söylenebilir. Çünkü küresel kapitalist sistemin, emperyalizmin ve neo-liberalizmin karşısında eşitlikçi ve özgürlükçü bir dünya düzenini hedefleyen DSF, küresel kapitalist ve emperyalist örgütlere karşıt bir oluşum olarak ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, “Başka bir dünya mümkün!” sloganıyla özdeşleşen DSF’nin medyayı (özellikle de yeni medyayı) etkin bir biçimde kullan(a)madığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, küresel kapitalizm, toplumsal hareketler, medya, Dünya Sosyal Forum

Evolution Process Through One Main Point of Anti-Globalization Movements: Case of World Social Forum and Their Usage Practice of Media

Today the world has transformed to global structure via cultural, political and economic transition and technological improvements. However, increasing worldwide effects of globalization since 1990s and capitalist system which rules fields of economy that comprehend phenomenon of globalization that reached global dimension brought many backlashes. In this point, we can say that anti-globalization movements emergenced reflexively to effects of globalization on fields of culture, economy and politic. In this study, historical background of movements which revealed as against aftermaths of globalization and cultural, political and economic dynamics, has been practiced in the context of WSF (World Social Forum). Besides role of media, in that reconstruction of social order which all free and equal citizens live together, had been discussed in the context of WSF’s media usage. Concurrently while phenomenon of globalization had gained momentum, anti-globalization movements has become more visible and efficient since 1990s according to principle of reciprocal determinism. Forwhy, WSF which is aimed to build free and equal world, has revealed as against global capitalist system, imperialism and neo-liberalism. In this study, appointed that WSF, known with “another world is possible” motto’s, does not use media (especially new media) effectively.

Keywords:

Globalization, global capitalism, movements, media, World Social Forum,

PDF

___

Babacan, Mehmet Emin (2015). Yeni medya bağlamında toplumsal hareketler ve yeni insanın karakter analizi. Folklor/Edebiyat Dergisi Yeni Medya Çalışmaları Özel Sayısı, 83 (3), 295-307.
Barber, Benjamin R. (2006). How democratic are the new telecommunication technologies?. IDP: Revista de los Estudios de Derecho y Ciencia Política de la UOC, 3, 1-10.
Brecher Jeremy, Costello, Tim ve Smith, Brendan (2002). Aşağıdan küreselleşme. (Çev: Berna Ergene, Zeynep Kutluca, Şirin Özgün ve Aysel Yıldırım). İstanbul: Aram Yayıncılık.
Çoban, Barış (2009a). Yeni toplumsal hareketler, sınıf mücadelesi ve ütopya. Barış Çoban (Ed.), Küreselleşme, direniş, ütopya yeni toplumsal hareketler: küreselleşme çağında toplumsal muhalefet (ss. 9-41). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Çoban, Barış (2009b). Toplumsal hareketler ve radikal medya. Barış Çoban (Ed.), Küreselleşme, direniş, ütopya yeni toplumsal hareketler: küreselleşme çağında toplumsal muhalefet (ss. 43-62). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Çopuroğlu, Y. Cemalettin ve Çetin, Beyzade Nadir (2010). Yeni sosyal hareketler paradigması bağlamında Türkiye’deki küreselleşme karşıtı grupların birbirleriyle ve dünyadaki karşıtlarla karşılaştırılması. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13 (1), 66-100.
Dağtaş, Erdal ve Yaylagül, Levent (2008). NATO 2004 zirvesi karşısında “büyük İstanbul buluşması”: NATO karşıtı hareketlerin Türkiye basınındaki sunumu. Erdal Dağtaş (Ed.), Türkiye’de sivil itaatsizlik toplumsal hareketler ve basın (ss. 433-458). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Danaher, Kevin (2004). Küresel ekonomi ve demokrasi. (Çev: Bilal Çölgeçen). İstanbul: Metis Yayınları.
Dean, Jodi (2005). Communicative capitalism: Circulation and the foreclosure of politics. Cultural Politics. 1 (1), 51-74.
Gladwell, Malcolm (2010). Annals of innovation: Small change. The New Yorker. October, 42-49.
Goodwin, Jeff and Jasper, James M. (2009). Introduction. In Jeff Goodwin and James M. Jasper (Eds.), The social movements reader: Cases and concepts (ss. 1-8). USA: Blackwell Publishing.
Ellwood, Wayne (2003). Küreselleşmeyi anlama kılavuzu. (Çev: Betül Dilan Genç). İstanbul: Metis Yayınları.
Erdi Lelandais, Gülçin (2009). Sosyal hareket teorileri ve küreselleşme. Barış Çoban (Ed.), Küreselleşme, direniş, ütopya yeni toplumsal hareketler: küreselleşme çağında toplumsal muhalefet (ss. 63-90). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Kahn, Richard and Kellner, Douglas (2004). Oppositional politics and the internet. Cultural Politics. 1 (1), 75-100.
Karakaya Polat, Rabia (2005). The internet and political participation. European Journal of Communication, 20 (4), 435-459.
Kökalan Çımrın, Füsun (2009). Karşı küreselleşme hareketlerinin kuramsal tartışmalarına bir katkı: “imparatorluk” ve “çokluk” kavramlarının değerlendirilmesi. Barış Çoban (Ed.), Küreselleşme, direniş, ütopya yeni toplumsal hareketler: küreselleşme çağında toplumsal muhalefet (ss. 147-173). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Mahmutoğulları, Mesut (2002). Küreselleşme karşıtı hareketler "nasıl bir dünya" sorusuna yanıt üretebilecek mi?, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Uluslararası Konferansı’nda sunulan bildiri. http://www.antimai.org/ gr/mmodtu.htm. (Erişim Tarihi: 20.10.2018).
McChesney, Robert W. (2000). Rich media, poor democracy: Communication politics in dubious times. New York: The New Press.
Melucci, Alberto (1999). Çağdaş hareketlerin sembolik meydan okuması. Kenan Çayır (Ed.), (Çev: Kenan Çayır). Yeni sosyal hareketler: Teorik açılımlar (ss. 81-107) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Morozov, Evgeny (2010). The digital dictatorship. The Wall Street Journal, https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703983004575073911147404540. (Erişim Tarihi: 20.10.2018).
Murdock, Graham and Golding, Peter (1989). Information poverty and political inequality: Citizenship in the age of privatized communications. Journal of Communication, 39 (3), 180–195.
Papacharissi, Zizi (2002). The virtual sphere: The internet as the public sphere. New Media and Society, 4 (1), 5-23.
Poster, Mark (1995). The net as a public sphere? Wired Journal. http://www.wired.com /wired/archive/3.11/poster.if.html (Erişim Tarihi: 25.10.2018).
Rasmussen, Terje (2008). The internet and differentiation in the political public sphere. Nordicom Review, 29 (2), 73-83.
Shirky, Clay (2008). Here comes everybody: The pover organizing without organizations. London: Penguin Books.
Somel, Cem ve Atılgan, Gökhan (2003). Üçüncü Dünya Sosyal Forumu: İzlenimler, değerlendirmeler. Praksis Dergisi, (9), 443-457.
Stevenson, Nick (2008). Medya kültürleri. Sosyal teori ve kitle iletişimi. (Çev: Göze Orhon-Barış Engin Aksoy). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Şensever, F. Levent (2003). Dünya Sosyal Forumu aşağıdan küreselleşme hareketi ve küresel direniş. İstanbul: Metis Yayınları.
Tatar, Taner (2013). Yeni toplumsal hareketler ve küresel projeler. Ortadoğu Analiz Dergisi, 5 (57), 10-19.
Timisi, Nilüfer (2003). Yeni iletişim teknolojileri ve demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Tunç, Aslı (2005). Yurttaşlık hareketi bir klik ötede mi?: Küresel direnç platformu olarak internet. Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (Ed.), İnternet, toplum, kültür (ss. 139-152). Ankara: Epos Yayınları.
Yıldırım, Yavuz (2011). Sosyal forum süreci ve Avrupa Sosyal Forumu: Kurumsallaşma tehlikesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66 (3), 395-421.
https://tr.wikipedia.org/wiki/OECD (Erişim Tarihi: 22.09.2018).
https://tr.wikipedia.org/wiki/G8 (Erişim Tarihi: 03.10.2018).
https://tr.wikipedia.org/wiki/D%C3%BCnya_Ekonomik_Forumu (Erişim Tarihi: 06.10.2018).
http://www.kozmopolit.com/Dez03/Dosya/dsfilkeler.html (Erişim Tarihi: 06.10.2018).
http://bianet.org/bianet/toplum/54302-porto-alegre-izlenimleri (Erişim Tarihi: 11.10.2018).
http://bianet.org/bianet/toplum/73888-2006-kuresel-eylem-takvimi-cok-dolu (Erişim Tarihi: 15.10.2018).
https://www.tmmob.org.tr/icerik/7-dunya-sosyal-forumu-kenyada-toplaniyor (Erişim Tarihi: 18.10.2018).
https://www.tmmob.org.tr/icerik/7-dunya-sosyal-forumu-nairobide-yapildi (Erişim Tarihi: 18.10.2018).
https://fsm2016.org/en/sinformer/a-propos-du-forum-social-mondial/ (Erişim Tarihi: 18.10.2018).
https://www.dunya.com/kose-yazisi/dunya-sosyal-forumundan-ses-cikmaz-oldu/400054 (Erişim Tarihi: 18.10.2018).
https://www.birgun.net/haber-detay/davos-2010-dan-bedava-ekonomisine-11464.html (Erişim Tarihi: 20.10.2018).
https://www.facebook.com /worldsocialforum/ (Erişim Tarihi: 18.11.2018).