Soğuk Savaş Sonrasında Kırım'ın ve Kırım Tatar Türklerinin Statüsü

Stratejik bir öneme sahip olan Kırım yarımadası, Soğuk Savaş sonrasında Ukrayna sınırları içinde yer almıştır. Ukrayna, muhtelif sebeplerden dolayı Kırım'a özerk bir statü tanımıştır. Öte yandan Kırım'da değişik etnik gruplar yaşamaktadır. Bunlardan biri de Kırım Tatar Türkleridir. Yarımadanın yerli halkı olan Kırım Tatar Türkleri, ulusal azınlık statüsüne sahiptir. Son dönemde Kırım'da yaşanan gelişmeler sonrası Ukrayna, Kırım Tatar Türklerine yerli halk statüsü de vermiştir. Bu makalede, Kırım'ın ve Kırım Tatar Türklerinin statüsü incelenecektir. Ayrıca Kırım'ın Rusya Federasyonu tarafından ele geçirilmesi sürecinde Kırım Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi ve Ukrayna makamları tarafından alınan bazı kararlar da hukuki açıdan değerlendirilecektir.

The Status of Crimea and the Crimean Tatar Turks after the Cold War

Crimea peninsula, is of strategic importance, has been located in Ukraine after the Cold War. Ukraine gave an autonomous status due to various reasons. On the other hand different ethnic groups are living in Crimea. One of these groups is Crimean Tatar Turks. Crimean Tatar Turks, the indigenous people of the peninsula, hold the status of national minority. After the recent developments in Crimea, Ukraine has also given the status of indigenous people to Crimean Tatar Turks. This paper looks into the status of Crimea and the Crimean Tatar Turks. Moreover, in the process of Russian Federation's invasion of Crimea, some of the resolutions and the decisions taken by the Verkhovna Rada of the Autonomous Republic of Crimea and the authorities of Ukraine will be evaluated in terms of law.

PDF

___

Akgül, Hüseyin, Azınlık Kavramı (İzmir: Akademi Kitabevi, 2003).
Akgül, Mehmet Emin, İdari Örgütlenme ve Siyasi Yönetim İlkesi Olarak Özerklik Kavramı (Ankara: Turhan Kitabevi, 2013).
Albayrak, Mehmet Akif, Yeşil Ada Kırım (Ankara: Türk Dünyası Kültür ve Sanat Derneği Yayınları, 2004).
Anaya, S. James, Indigenous Peoples in International Law (New York: Oxford University Press, 2000).
Arsava, Füsun, "Self-Determinasyon Hakkı ve Kosova", Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt. 5, Sayı. 17, 2009, s. 1-21.
Aydıngün, İsmail, "Ne Doğu Ne Batı, Hem Doğu Hem Batı: Avrasya'nın Geçiş Ülkesi Ukrayna", içinde İsmail Aydıngün ve Çiğdem Balım, der., Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna, Türk Dilli Halklar-Türkiye ile İlişkiler, II. Kitap (Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 2012).
Belitser, Natalya, "Indigenous Status for the Crimean Tatars in Ukraine: A History of a Political Debate", http://www.iccrimea.org/scholarly/indigenous.html. Benedikter, Thomas, Modern Özerklik Sistemleri (Ankara: Nika Yayınevi, 2014).
Bilgin, Ülkü, Azınlık Hakları ve Türkiye (İstanbul: Kitap Yayınevi, 2007). Capotorti, Francesco, Study on the Rights of Persons Belonging to Ethnic, Religious and Linguistic Minorities (New York: United Nations Publication, 1979).Çavuşoğlu, Naz, Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları (İstanbul: Su Yayınları, 2001)
Erol, Mehmet Seyfettin, 'Ukrayna-Kırım Krizi Ya Da İkinci Yalta Süreci', Karadeniz Araştırmaları, Sayı 41, Bahar 2014, s. 1-14.
Fisher, Alan, Kırım Tatarları (İstanbul: Selenge Yayınları, 2009).
Hablemitoğlu, Necip, Yüzbinlerin Sürgünü: Kırım'da Türk Soykırımı (İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 2004).
Hekimoğlu, Mehmet Merdan, Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Açısından Azınlık Hakları ve Türkiye (Ankara: Detay Yayıncılık, 2007).
International Labour Standarts Department, Understanding the Indigenous and Tribal Peoples Convention, 1989 (No. 169) (Geneva: International Labour Organization, 2013).
Kılınç, Doğan, Azınlık Hakları (Ankara: Yetkin Yayınları, 2013).
Kingsbury, Benedict, "Indigenous Peoples in International Law: A Constructivist Approach to the Asian Controversy", The American Journal of International Law, Cilt. 92, Sayı. 3, July 1998, s. 414-457.
Kırımlı, Hakan, Kırım Tatarlarında Milli Kimlik ve Milli Hareketler (1905-1916) (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2010).
Kurat, Akdes Nimet, IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri (Ankara: Murat Kitabevi Yayınları, 1992).
Kurubaş, Erol, Asimilasyondan Tanınmaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı (Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2004).
Macklem, Patrick, "Indigenous Recognition in International Law: Theoretical Observations", Michigan Journal of International Law, Cilt. 30, Fall 2008.
Oguamanam, Chidi, "Indigenous Peoples and International Law: The Making of a Regime", Queen's Law Journal, Cilt. 30, Sayı. 1, 2004, s. 348-399.
Olçar, Kemal, Karadeniz Politikaları ve Türkiye-Ukrayna Stratejik İlişkileri (İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007).
Oran, Baskın, Türkiye'de Azınlıklar (İstanbul: İletişim Yayınları, 2006).
Öraz, Seçil, "The Struggle and the Response in Stalin's Deportation Policy: The Case of Crimean Tatars", Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 2, Kış 2006.
Özcan, Kemal, Kırım Türklerinin Varoluş Mücadelesi Kırım Dramı (İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı, 2010).
Özdal, Habibe vd., Ukrayna Siyasi Krizinde Rusya ve Batı'nın Tutumu (Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, 2014).
Pehlivan, Oğuz Kaan, "Kırım Referandumla Ukrayna'dan Ayrılabilir Mi?", 14 Mart 2014, http://www.usak.org.tr/analiz_det.php?id=17&cat=365366677.
Resler, Tamara J., "Dilemmas of Democratisation: Safeguarding Minorities in Russia, Ukraine and Lithuania", Europe-Asia Studies, Cilt. 49, Sayı. 1, January 1997, s. 89- 106.Samancı, Uğur, "Uluslararası Adalet Divanının Kosova'nın Bağımsızlık İlanına İlişkin Danışma Görüşü", Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 11, Sayı. 2, 2009, s. 123-194.
Shevel, Oxana, "Crimean Tatars and the Ukranian State: The Challenge of Politics, the Use of Law, and the Meaning of Rhetoric", http://www.iccrimea.org/scholarly/ oshevel.html.
Şahin, Mustafa, Avrupa Birliğinin Self-Determinasyon Politikası (Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2000).
T.C. Dışişleri Bakanlığı Türk İşbirliği Kalkınma Ajansı (TİKA), Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Türkmenistan, Ukrayna Ülkelerinin Anayasaları (Ankara: Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı Yayını, 1999).
Terzioğlu, Süleyman Sırrı, "Türkmenistan'ın Azınlıklar Konusundaki Siyaseti", Avrasya Dosyası, Türkmenistan Özel, Cilt. 7, Sayı. 2, Yaz 2001, s. 111-123 . Terzioğlu, Süleyman Sırrı, Uluslararası Hukukta Azınlıklar ve Anadilde Eğitim Hakları (Ankara: Alp Yayınevi, 2007).
Terzioğlu, Süleyman Sırrı ve Özarslan, Bahadır Bumin, "Azınlıklar Açısından TürkiyeAvrupa Birliği İlişkileri", içinde Mehmet Seyfettin Erol ve Ertan Efegil, der., TürkiyeAB İlişkileri: Dış Politika ve İç Yapı Sorunsalları (Ankara: Alp Yayınevi, 2007)
Yalçınkaya, Alaeddin, "Karadeniz Politikalarında Anahtar Bölge: Kırım", içinde Yıldırım Turan vd., der., Siyaset, Ekonomi ve Toplum Üzerine 3. Uluslararası Mavi Karadeniz Kongresi: Uyuşmazlık Çözümü, İşbirliği ve Demokratikleşme, Konferans Bildirileri Tam Metinleri (İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2013).
Yevtoukh, Volodymyr, "National Minorities in Ukraine: Status, Rights, Prospects", www.instesw.ebox.lublin.pl/ed/ftp/yevtoukh.pdf. ????????????, C????? ?????????? ? ??, ??????????????? ?????? ?????????????, (??????: ??????-?????, 2009).
?????????, ?. ?., '???????????? ??????? ????????? ???????', ? ?. ?. ?????? ? ?. ?. ??????, ????????????? ?????????, ???????? ?????? ?????, (??????: ?????, 2003).