HIRVAT MİLLİYETÇİLİĞİNDE DİL UNSURUNUN ROLÜ

Bu çalışmada dilin millî kimlik oluşumundaki rolünden hareketle Hır- vat milliyetçiliğ inin gelişim sürecinde dil unsurunun nasıl bir işlev üst- lendiğ i incelenecektir. Hırvat milliyetçiliğ inin başlang ıcı olarak kabul edilen İlirizm, Hırvatçı bir hareketten ziyade bölgesel kimlikler arasın- da dil birliğ inin sağlanmasına yoğ unlaşan bir pannasyonalist hareket niteliğ indedir. Döneminin Panslavist düşüncelerinden esinlenen İli- rizm, kendisinden sonra g ündeme gelen Yugoslavist düşünceye zemin hazırlamıştır. Hırvatçanın diğer Güney Slav dillerinden f arklılaştırıl- masına yönelik çalışmalar ise Avrupada f aşist rej imlerin yükseldiğ i yıl- larda yoğ unlaşmıştır. Benzer çabalar Yugoslavyanın dağ ılma sürecinde yeniden canlanmışsa da Hırvatistanın Avrupa Birliğ ine üyelik süreciy- le birlikte milliyetçi dil p olitikalarında yumuşama görülmüştür. Bura- dan hareketle, Hırvat dil milliyetçiliğ inin tarihsel olarak Avrupadaki siyasî dönüşümlere ayak uydurduğ u söylenebilir. Ancak Hırvatça, her halükârda Hırvat millî kimliğ ininin simgesi olma işlevini korumuştur.

THE ROLE OF LAN GUAGE IN CROATIAN NATIONALISM

With ref erence to the role of lang uage in the f ormation of national iden- tities, this study aims to analyze how the element of lang uage f unctioned in the develop ment of Croatian nationalism. Although some researchers see it as the inchoation of Croatian nationalism, Illyrism is not a Cro- atist lang uage but a kind of pan-nationalist movement aiming to create a ling uistic union among the South Slav p eoples. Having been insp ired by the Pan-Slavism of its time, Illyrism paved the way f or Yugoslavism, which emerged in the subsequent course. Eff orts to make Croatian dif - f erent f rom other South Slav lang uages concentrated in the years when f ascist reg imes ascended. Similar eff orts revived during the break-up of Yugoslavia. However, nationalist lang uage p olicies were moderated during Croatias membership to the Europ ean Union. From this p oint of view, it can be said that Croatian ling uistic nationalism historically adap ted itself to the p olitical transf ormations in Europ e. In any case, Croatian lang uage has sustained its f unction of being a symbol of Croa- tian national identity.

PDF

___

Anderson, Benedict, Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, İskender Savaşır (Çev.), (İstanbul: Metis, 2007).
Bakic-Hayden, Milica ve Robert M. Hayden, “Orientalist Variations on the Theme ‘Balkans’: Symbolic Geography in Recent Yugoslav Cultural Politics”, Slavic Review, Cilt: 51, Sayı: 1, Bahar 1992.
Ban, Lidija ve Darko Matovac, “On Turkish Loanwords in Croatian Language”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4, Temmuz 2012.
Banac, Ivo, The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics, (New York: Cornell University Press, 1984).
Bellamy, Alex J., The Formation of Croatian National Identity: A Centuries-old Dream, (Manchester ve New York: Manchester University Press, 2003).
Bideleux, Robert ve Ian Jeffries, Balkans: A Post-Communist History, (New York: Routledge, 2007).
Bing, Albert, “Put do Erduta: Položaj Hrvatske u Međunaradnoj Zajednici 1994-1995 i Reintegracija Hrvatskog Podunavlja”, Scrinia Slavonica, Cilt: 7, Sayı: 1, Eylül 2007.
Biondich, Mark, Stjepan Radić, the Croat Peasant Party, and the Politics of Mass Mobilization, 1904-1928, (Toronto: University of Toronto Press, 2000).
“Comprehensive Monitoring Report on Croatia’s State of Preparedness for EU Membership”, European Commission, COM(2012) 601, 10 Ekim 2012.
Cox, John K., “Ante Pavelic and the Ustaša State in Croatia”, içinde Bernd J. Fischer, Der., Balkan Strongmen: Dictators and Authoritarian Rulers of South-Eastern Europe (West Lafayette: Purdue University Press, 2007).
“Croatia 2006 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2006) 1385, 8 Kasım 2006.
“Croatia 2007 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2007) 1431, 6 Kasım 2007.
“Croatia 2008 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2008) 2694, 5 Kasım 2008.
“Croatia 2009 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2009) 1333, 14 Ekim 2009.
“Croatia 2010 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2010) 1326, 9 Kasım 2010.
“Croatia 2011 Progress Report”, Commission of the European Communities, SEC(2011) 1200, 12 Ekim 2011.
Cvetković-Sander, Ksenije, Sprachpolitik und Nationale Identität im Sozialistischen Jugoslawien (1945-1991): Serbokroatisch, Albanisch, Makedonisch und Slowenisch, (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2011).
Cvitanic, Marilyn, Culture and Customs of Croatia (Santa Barbara: Greenwood, 2011).
“Deklaraciju o Nazivu i Položaju Hrvatskog Književnog Jezika”, Telegram, 17 Mart 1967.
Demir, Hakan, “XIX. Yüzyılda Hırvat İlirizm Hareketi,” Avrasya İncelemeleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2012.
Despalatovic, Elinor, Ljudevit Gaj and the Illyrian Movement, (Boulder: East European Quarterly, 1975).
Djilas, Aleksa, The Contested Country: Yugoslav Unity and Communist Revolution, 1919-1953, (Cambridge: Harvard University Press, 1991).
Drašković, Janko, Erinnerungen an die zum ungarischen Reichstag bestimmten Deputirten der Königreiche Kroatien und Slavonien. Ein Beitrag zur Würdigung des politischen Lebens im ungarischen Staatenvereine, von einem Alt-Kroaten, (Leipzig: A. B. Liebeskind, 1834).
Emiroğlu, Hüseyin, Soğuk Savaş Sonrası Kosova Sorunu, 1989-2000 (Ankara: Asil Yayın, 2010).
Gaj, Ljudevit, Kratka Osnova Horvatsko-Slavenskoga Pravopisaňa, Poleg Mudroľubneh, Narodneh i Prigospodarneh Temeľov i Znokov, (Budim, 1830).
Gellner, Ernest, Uluslar ve Ulusçuluk, Büşra Ersanlı ve Günay Göksu Özdoğan (Çev.), (İstanbul: Hil Yayın, 2006).
Goldstein, Ivo, Croatia: A History, (Londra: C. Hurst & Co., 2004).
Gökdağ, Bilgehan Atsız, “Balkan Ülkelerinin Anayasalarında Dil Kullanımı ile İlgili Düzenlemeler”, Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt: 7, Sayı: 4, Sonbahar 2012.
Grčević, Mario, “Some Remarks on Recent Lexical Changes in the Croatian Language”, içinde Radovan Lučić (Ed.), Lexical Norm and National Language: Lexicography and Language Policy in South-Slavic Languages after 1989, (Münih: Otto Sagner, 2002).
Greenberg, Robert D., Language and Identity in the Balkans: Serbo-Croatian and Its Disintegration, (New York: Oxford University Press, 2004).
Gröschel, Bernhard, Das Serbokroatische zwischen Linguistik und Politik: mit einer Bibliographie zum postjugoslavischen Sprachenstreit, (Münih: Lincom Europa, 2009).
Hobsbawm, Eric, Nations et Nationalisme depuis 1780, (Paris: Gallimard, 1992).
Hobsbawm, Eric, Sermaye Çağı, 1848-1875, (Ankara: Dost Kitabevi, 1998).
Horvat, Anita Skelin, “Language Policy in Istria, Croatia – Legislation Regarding Minority Language Use”, Acta Universitatis Sapientiae, European and Regional Studies, Sayı: 3, 2013.
İpçioğlu, Mehmet, “Hırvatistan’da Osmanlı İzleri”, Milliyet, 29 Ekim 2008.
Jakelic, Slavica, Collectivistic Religions: Religion, Choice, and Identity in Late Modernity, (Surrey: Ashgate, 2010).
Jelavich, Barbara, History of the Balkans: Eighteenth and Nineteenth Centuries, (Cambridge: Cambridge University Press, 1999).
Jelavich, Charles ve Barbara Jelavich, The Establishment of the Balkan National States: 1804-1920, (Seattle: University of Washington Press, 2000).
Jović, Dejan, “Turning Nationalists into EU Supporters: The Case of Croatia”, içinde Rupnik Jacques (Ed.), The Western Balkans and the EU: ‘The Hour of Europe’ (Paris: European Union Institute for Security Studies, 2011).
Kamusella, Thomasz, The Politics of Language and Nationalism in Modern Central Europe, (New York: Palgrave Macmillan, 2009).
Kapović, Mate, “Language, Ideology and Politics in Croatia”, Slavia Centralis, Cilt: 4, Sayı: 2, 2011.
Karatay, Osman, Hırvat Ulusunun Oluşumu: Erken Ortaçağ’da Türk-Hırvat İlişkileri, (Ankara: ASAM, 2000).
Kordić, Snježana, Jezik i Nacionalizam, (Zagreb: Durieux, 2010).
Kušević, Josip, De Municipalibus Iuribus et Statutis Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae, (Zagreb: Typis Franc Sappan, 1830).
Lalović, Dragutin, “O Totalitarnim Značajkama Hrvatske Države”, Politička Misao, Cilt: 37, Sayı: 1, Mayıs 2000.
Langston, Keith ve Peti-Stantić, Anita, Language Planning and National Identity in Croatia, (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2014).
Leto, Maria Rita, “Danica Ilirska i Pitanje Hrvatskoga Književnog Jezika”, Slavica Tergestina, Sayı 11-12, Mayıs 2004.
Leuştean, Lucian, Representing Religion in the European Union: Does God Matter?, (New York: Routledge, 2013).
Longinovic, Tomislav Z., “Post-Yugoslav Emergence and the Creation of Difference”, içinde Radmila Gorup (Ed.), After Yugoslavia: The Cultural Spaces of a Vanished Land, (Stanford: Stanford University Press, 2013).
Markus, Tomislav, “Društveni Pogledi Ante Starčevića”, Časopis za Suvremenu Povijest, Cilt. 41, Sayı: 3, Prosinac 2009.
Minahan, James, Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States, (New York: Routledge, 2013).
Moačanin, Nenad, Požega i Požeština u Sklopu Osmanlijskog Carstva (1537-1691), (Zagreb: Naklada Slap, 2003).
Özdemir, Haluk, Avrupa Mantığı: Avrupa Bütünleşmesinin Teori ve Dinamikleri, (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012).
“Pavao Ritter Vitezović”, , (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2015).
Pupavac, Vanessa, “Politics and Language Rights: A Case Study of Language Rights in Croatia”, içinde Gabrielle Hogan-Brun ve Stefan Wolff (Ed.), Minority Languages in Europe: Status, Framework, Prospects, (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2003).
Roger, Antoine, Milliyetçilik Kuramları, Aziz Ufuk Kılıç (Çev.), (İstanbul: Versus Kitap, 2008).
Samardžija, Marko, Hrvatski Jezik, Pravopis i Jezična Politika u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, (Zagreb: Hrvatska Sveučilšta, 2008).
Sancaktar, Caner, “1980 Sonrası Yugoslavya’da Sırp ve Hırvat Milliyetçiliği,” Uluslararası Balkan Kongresi: Balkan Milletleri Arasında Etkileşim, 2009.
Spalatin, Mario S., “The Croatian Nationalism of Ante Starčević, 1845–1871,” Croatian Studies Journal, Cilt: 16, 1975.
Stolać, Diana, “Iskazivanje Hrvatskoga Identiteta Nazivom Jezika”, (Croatian Diaspora Congress, Zagreb, 23-26 Haziran 2014).
Stulli, Gioacchino, Vocabolario Italiano-Ilirico-Latino, (Dubrovnik, 1810).
Tatalović, Siniša, “Nacionalne Manjine i Hrvatska Demokracija”, Politička Misao, Cilt: 43, Sayı: 2, 2006.
Tatalović, Siniša, “Nacionalne Manjine i Republici Hrvatskoj”, Politička Misao, Cilt: 38, Sayı: 3, 2001.
Tatalović, Siniša ve Uzelać, Slobodan, Skolska Autonomija Srba u Hrvatskoj, (Zagreb: SKD Prosvjeta, 1996).
Todorova, Maria, Imagining the Balkans, (Oxford ve New York: Oxford University Press, 2009).
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, IV. Cilt, 2. Kısım, (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011).
Vatandaş, Celalettin, Ulusal Kimlik: Türk Ulusçuluğunun Doğuşu, (İstanbul: Açılım Kitap: 2004).
Virtanen, Özlem Eraydın, “Dil Politikalarının Milliyetçilik Hareketlerindeki Tarihsel Kökenleri,” içinde Ebru Uzpeder (Der.), Avrupa Birliği Sürecinde Dil Hakları, (İstanbul: HYD, 2003).
Vukcevich, Ivo, Croatia 2: Ludwig Von Gaj Opposes Croatia’s Hungarian Heritage, (Bloomington: Xlibris, 2013).
Vukcevich, Ivo, Croatia: Ludwig von Gaj and the ‘Croats are Herrenvolk Goths’ Syndrome, (Bloomington: Xlibris, 2012).
Yeomans, Rory, Visions of Annihilation: The Ustasha Regime and the Cultural Politics of Fascism, 1941-1945, (Pitssburgh: University of Pittsburgh Press, 2013).
Young, Mitchell, “Croatian Language Policy: Establishing National Identity in the Era of Globalization”, içinde Mitchell Young, Eric Zuelow, Andreas Sturm (Ed.), Nationalism in a Global Era: The Persistence of Nations, (New York: Routledge, 2007).
Young, Mitchell, Language and Nation: An Analysis of Croatian Linguistic Nationalism, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, San Diego State University, 2011).
Zlatar, Zdenko, The Poetics of Slavdom: The Mythopoetic Foundations of Yugoslavia, Cilt II, (Peter Lang, 2007).