Kadir KARATEKİN, Ömer ÇAPKIN, Sadullah ÜSTÜN

THE IMPORTANCE OF THE PLACES OF MEMORY IN TEACHING SOCIAL STUDIES THE SAMPLE OF KASTAMONU

Hafıza, zihinde iz bırakan olayların hatırlanmasını ve geçmişin günümüze taşınmasını sağlar. Bireysel hafızadan söz edilebileceği gibi toplumsal hafızadan da söz edilebilir. Toplumsal hafızanın temelini ortak bir geçmiş ve aidiyet duygusu oluşturur. Geçmişte yaşanan bir olayın çeşitli vasıtalarla kuşaktan kuşağa aktarılıp yaşanılan zamana taşınmasıyla, toplumu oluşturan bireylere bir kimlik sunulmuş olur. Geçmişin hatırlanmasında birçok faktör etkilidir. Bu faktörlerden biri de hatırlama figürü olan mekânlardır. Varlığını sürdürmek isteyen her topluluk; kültürünü, milli manevi değerlerini korumak, toplumsal kimliğini gelecek kuşaklara aktarmak için çeşitli anlamlar barındıran mekânlar oluşturur. Fransız düşünür Pierre Nora; insan bedeni dışında hafızayı taşıma görevi üstlenen mekânları anlatmak için "hafıza mekânları" kavramını kullanmıştır. Ona göre hafıza tek başına var olup, varlığını sürdüremez. Hafızanın korunmaya ve korunacağı mekânlara ihtiyacı vardır.Bu mekanlar eğitimsel amaçlar için kullanılabilir. Bir toplumun tarihi ve kültürü ile ilgili temel bilgi, beceri, değer, tutum ve davranışların sosyal bilgiler öğretiminde hafıza mekânları ile kazandırılacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla sosyal bilgiler öğretiminde ülkemize ait hafıza mekânlarına yer verilmesi, bireylerin ve toplumun; geçmişini unutmaması, kültürel değerlerine, milli kimliğine sahip çıkması ve bunu gelecek kuşaklara aktarması açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı da; Kastamonu'ya ait hafıza mekânlarını belirlemek ve bu mekânları sosyal bilgiler öğretimi açısından değerlendirmektir

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE HAFIZA MEKÂNLARININ ÖNEMİ: KASTAMONU ÖRNEĞİ

The memory enables remembering the events that left a trace in our mind and carrying the past to the present time. We can mention about collective memory as we can do about personal memory. A common history and sense of belonging constitute the basis of collective memory. An identity has been offered to the people forming a society by transferring a past event to present from generation to generation by means of different ways.Lots of factors have on impact on remembering the past. One of these factors is the places which are figures of remembrance. Any society that desires to survive; constitute places that have various meanings in order to transfer the collective identity to the future generations and in order to preserve their cultural, national and moral values. French philosopher Pierre Nora; used the term “places of memory” in order to explain the places that undertakes the duty of carrying memories except for human body. According to him the memory cannot exist and survive on its own. It needs to be protected and needs places to be able to be preserved there. The places can be used for educational goals. It is thought that we can achieve to teach basic knowledge, ability, valve, morals and manner about a nation’s history and culture via places of memory in teaching social studies. Therefore giving place to the places of memory, belonging to our country; in social sciences education is very essential in terms of on forgetting a nation’s history and embracing its cultural values and national identity and transferring these to the forthcoming generations. The aim of this research is to find out the places of memory that Kastamonu owns and to evaluate those places in term of teaching social studies

PDF

___

Assmann, J. (2001). Kültürel Bellek. Çev., Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ata, B. (2009a). Tarih Derslerinde Yerel Tarih, Müze ve Ören Yerlerinin Kullanımı, (Ed.), Muammer Demirel ve İbrahim Turan, Tarih Öğretim Yöntemleri, (s. 114-129), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ata, B. (2009b). “Selim Sabit Efendi’nin Okul Tarihi İnşası.” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2): 377-392.
Barr, R. D., Barth, J. L. Ve Shermis, S. S. (1978). The Nature of Social Studies. California: ECT Publications.
Berk, S. (2006). Zeytinburnu’nun Tarihi Mezar Taşları (Zamanı aşan Taşlar), İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, http://suleymanberk.com.tr/dosyalar/2012/12/Zamani-Asan-Taslar-Envanter.pdf/ (Erişim Tarihi: 28.03.2017).
Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. Ankara: Aşina Kitaplar.
Bilgin, N. (2008). “Geçmişin Araçsallaştırılması, Tarih ve Kolektif Bellek II.” Toplumsal Tarih, (174): 34-40.
Bostancı, M. N. (1999). Bir Kolektif Bilinç Olarak Milliyetçilik. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
Boyer, P. (2009). What Are Memories For? Functions of Recall in Cognition and Culture, (Der.), P. Boyer ve J.V.
Wertsch, Memory in Mind and Culture, (s. 3-28), Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, H.D. (1994). Principles of Language Learning and Teaching. The USA: Prentice Hall Regents.
Caunce, S. (2011). Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi. Çev., Bilmez Bülent Can ve Alper Yalçınkaya. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Confino, A. (1997). “Collective Memory and Cultural History: Problems of Method.” American Historical Review, 5(102): 1386-1403.
Connerton, P. (1999). Toplumlar Nasıl Hatırlar. Çev., Alaeddin Şenel. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Coser, L. A. (1992). “The Revival of the Sociology of Culture: The Case of Collective Memory.” In Sociological Forum, 2(7): 365-373.
Çelenk Özen, S. (2010). “Bir Bellek Mekânı Olarak Televizyon: Bu Kalp Seni Unutur Mu?” Mülkiye, 34(269): 171- 197.
Demircioğlu, İ.H. ve Akengin, H. (2006). Zaman ve Mekâna İlişkin Becerilerin Öğretimi, (Ed.), Cemil Öztürk, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılanndırmacı Bir Yaklaşım, (s. 219-254), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler Öğretimi, (Ed.), Cemil Öztürk ve Dursun Dilek, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, (s. 17-52), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ergene, T. (2014). Sosyal Medyanın Toplumsal Hafızadaki Rolü: Gazi Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğrencileri Örnek Olayı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ersoy, B. (2001). “Osmanlı Şehir İçi Hanların İşlevleri”, 11. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, Utrecht, 23-28 Ağustos 1999, EJOS, IV, No.16,1-3.
Gross, T. (2002). “Anthropology of Collective Memory: Estonian National Awakening Revisited.” Trames, 4(6): 342-354.
Güvenç, B. (1997). Türk Kimliği, Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
İbret, B. Ü., Uğurlu, M., & Aydınözü, D. (2015). Kastamonu Şehrinde Kültür ve İnanç Turizmi. Marmara Coğrafya, 32, 239-269.
İnce, G. B. (2010). “Medya ve Toplumsal Hafıza.” Kültür ve İletişim, 13(1): 9-29.
İngram, P. (2003). Sözlü Tarih, (Yayıma Hazırlayan) Özgür Sevgi Göral, Tarih Öğretiminde Çoğulcu ve Hoşgörülü Bir Yaklaşıma Doğru, (s. 52-54), İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
Keskin, N. (2014). “Kentlerde Yeni Bellek Mekânları: Kent Müzeleri.” Folklor/Edebiyat, 20(79): 25-39.
Kurt, M. (2008). Toplumsal Kimliğin Yeniden İnşası, Aytmatov’da Unutma ve Hatırlama. Türk Yurdu, 253, 65-70.
Levy, D., & Sznaider, N. (2002). “Memory Unbound: The Holocaust and the Formation of Cosmopolitan Memory.” European Journal of Social Theory, 5(1): 87-106.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi. 6-7. Sınıflar Öğretim Programı Kılavuzu (Taslak Basım). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Nichol, J. (1991). Tarih Öğretimi, (Yay. Haz.) Mustafa Safran, Ankara: Çağrı Matbaacılık.
Nora, P. (1997). Entre Mémoire et Histoire: La Problématique Des Lieux. Paris: Gallimard.
Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları. Çev., Mehmet Emin Özcan. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Olick, J. (1999). “Collective Memory: The Two Cultures.” Sociological Theory, 3(17): 333-348.
Özbaş, B.Ç. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Derslerinde Kültürel Miras Eğitimi, (Ed.), Mustafa Safran, Sosyal Bilgiler Öğretimi, (s. 701-720), Ankara: Pegem Akademi.
Özen, R. ve Sağlam, H.İ. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Değişim ve Sürekliliği Algılayışları. Akademik Bakış Dergisi, 22, 1-15.
Öztürk, C. (2006). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış, (Ed.), Cemil Öztürk, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım, (s. 21-50), Ankara: Pegem Akademi.
Pösteki, N. (2012). Sinema Salonlarının Dönüşümünde Bellek ve Mekân İlişkisi, https://www.academia.edu/3633143/_Sinema_Salonlarının_Dönüşümünde_Bellek_ve_Mekan_İlişkisi_ / (Erişim Tarihi: 08.03.2017).
Ricoeur, P. (2012). Hafız, Tarih, Unutuş. Çev., Mehmet Emin Özcan. İstanbul: Metis Yayınları.
Rigney, A. (2005). “Plenitude, Scarcity and the Circulation of Cultural Memory.” Journal of European Studies, 35(1): 11-28.
Safran, M. ve Köksal, H. (2006). Tarih Öğretiminde Yazılı Kanıtların Kullanılması. (Ed.), Mustafa Safran, Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, (s. 35-51), Ankara: Gazi Kitabevi.
Safran, M. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış, (Ed.), Bayram Tay ve Adem Öcal, Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, (s. 1-16), Ankara: Pegem Akademi.
Sancar, M. (2010). Geçmişle Hesaplaşma: Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sönmez, S. (2012). Toplumsal Bellek ve Sinema: Türkiye Sinemasında Travmatik Temsiller. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Şahin, V. (2013). “Kültürel Bellek Mekânı Olarak Türküler”, Kültürümüzde Türküler Sempozyumu Bildirileri, 22- 25 Ekim, Sivas.
Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı (2003). Tarih Öğretiminde Çoğulcu ve Hoşgörülü Bir Yaklaşıma Doğru. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
URL 1 http://www.osmanlicaturkce.com/?k=haf%C4%B1za&t=%40, Erişim Tarihi: 08.03.2017.
URL 2 http://www.kastamonugezgini.com/istiklal-marsinin-ilk-dile-geldigi-yer/kastamonu-nasrullah-camiimehmet-akif-ersoy/, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 3 http://www.taskoprusarimsakcisi.com/ , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 4 http://www.milliyet.com.tr/seyh-saban-i-veli-ve-kastamonu-evliyalarini-kastamonu-yerelhaber-177407/, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 5 http://www.kastamonubirincihaber.com/basyazimiz-sadaka-tasini-diktiler/2014/ , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 6 http://www.kastamonukultur.gov.tr/TR,63835/muze-mudurlugu.html , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 7 http://www.gzt.com/gundem/ilgaz-15-temmuz-istiklal-tuneli-torenle-acildi-2586829 , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 8 http://www.turkish-media.com/forum/topic/179489-kastamonu-ataturk-ve-sehit-serife-baci-aniti/, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 9 http://www.tarihgazetesi.net/index.php/yazilar/guncel-yazilar/202-mehmed-akif-in-milli-muecadeledekastamonu-nasrullah-camii-vaaz, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 10 http://sinanculuk.blogspot.com.tr/2014/12/mehmed-akifin-kastamonu-nasrullah camii.html#!/2014/12/mehmed-akifin-kastamonu-nasrullah-camii.html, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 11 http://www.kastamonur.com/eyh-aban-i-vel-kuellyes/ , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 12 http://www.istiklalyolu.com/?page_id=350, Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 13 http://www.trekearth.com/gallery/Middle_East/Turkey/Black_Sea/Kastamonu /merkez/photo1318136.htm , Erişim Tarihi: 01.04.2017.
URL 14 http://kastamonucemsultan.com/, Erişim Tarihi: 01.04.2017.