ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: TRABZON/AKÇAABAT ÖRNEĞİ

Milli Eğitim Bakanlığı, öğretmen açığını maliyeti yüksek atamalar yerine ücretli öğretmenlik gibi kadrolar ile kapatmaya çalışmaktadır. Ücretli öğretmenler, öğretmen sayısının yetersiz olması durumunda MEB tarafından geçici olarak görevlendirilen öğretmenlerdir. Bu araştırmanın amacı ücretli öğretmenlerin görev yaptıkları okullara ilişkin bağlılığını uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarında incelemektir. Ayrıca örgütsel bağlılığın katılımcılara ilişkin cinsiyet, branş ve okul kademesi değişkenleri açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki soruya cevap aranmıştır. Ücretli öğretmenlerin uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarında örgütsel bağlılık algılarında cinsiyete, branşa ve okulun kademesine göre anlamlı bir farklılık bulunmakta mıdır?Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Trabzon ili Akçaabat ilçesindeki okullarda görev yapmakta olan 55 (12 erkek, 43 kadın) ücretli öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada, ücretli öğretmenlerin örgütsel bağlılık algılarını ölçmek için, Balay (2000) tarafından geliştirilmiş olan beşli likert tipi "Örgütsel Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizinde frekans, ortalama, standart sapma, yüzde (%),Mann Whitney U-testi ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre araştırma sonuçları şunlardır: Ücretli öğretmenlerin uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarına ilişkin örgütsel bağlılık algıları cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Ücretli öğretmenlerin uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarına ilişkin örgütsel bağlılık algıları branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Benzer şekilde ücretli öğretmenlerin uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarına ilişkin örgütsel bağlılık algıları okul kademesi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

THE ANALYSIS OF SUBSTITUTE TEACHERS’ ORGANIZATIONAL COMMITMENT LEVELS: TRABZON/AKÇAABAT CASE

The Ministry of National Education (MNE) is trying to close teacher deficits with like substitute teachers instead of high cost assignments. Substitute teacher are teachers who are temporarily assigned by the MNE in case the number of teachers is insufficient. The aim of this study is to examine the commitment of substitute teachers to their schools in terms of compliance, identification and internalization. In addition, it is to examine participants' organizational commitment the gender, branch and school level variables. For this purpose, the following questions have been sought. Is there a meaningful difference in substitute teachers’ perceptions of organizational commitment the regarding the dimensions of compliance, identification and internalization of compared to the sex, age, and school level?Screening model, one of quantitative research methods, was used for the study. The sample of the research is composed of 55 (12 male, 43 female) substitute teachers who are working in Trabzon/Akçaabat in the academic year of 2016-2017. In the study, five point Likert type scale "Organizational Commitment Scale", which was developed by Balay (2000) was used to measure the perceptions of substitute teachers on organizational commitment. Mean, standard deviation, percent, Mann Whitney U and Kruskal Wallis were used in the analysis of the data. The results in the light of the findings of the study are as follows: There is no meaningful difference between the perceptions of organizational commitment of substitute teachers and gender in terms of compliance, identification and internalization. There is no meaningful difference between the perceptions of organizational commitment of substitute teachers and branch in terms of compliance, internalization and identification. There is no meaningful difference between the perceptions of organizational commitment of substitute teachers and school level in terms of compliance, identification and internalization.

PDF

___

Açıkgöz, K. Ü. (2014). Aktif Öğrenme. İzmir: Biliş Yayınları.
Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). “The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization.” Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
Balay, R. (2000). Özel ve Resmi Liselerde Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı: Ankara İli Örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel Davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Bayram, G. (2009). Öğretmenlerin İstihdam Biçimi Farklılıkları ve Yarattığı Sorunlar: Ankara’da Çalışan Sözleşmeli ve Ücretli Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Boylu, Y., Pelit, E. ve Çüçer, E. (2007). “Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma.” Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(514), 55-74.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. edt: SB DEMİR). Ankara: Eğiten Kitap.
Cullen, L. B., Parboteeah K. P. ve Victor, B. (2003). “The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two-Study Analysis.” Journal of Business Ethics 46: 127–141.
Çelik, C. (2008). “Relationship of organizational commitment and job satisfaction: A field study of tax office employees,” International Conference on Management and Economics.
Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
Dalgıç, G., Doyran, F. ve Vatanartıran, S. (2012). “Ücretli Öğretmenlerin, Katıldıkları Pedagojik Formasyon Programına İlişkin Deneyimleri.” Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 39-54.
Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Şimşek, U. (2005). “İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi Üzerine Derleme: I. İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi ve Yöntemle İlgili Çalışmalar.” Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 59-83.
Erdem, M. (2010). “Öğretmen Algılarına Göre Liselerde İş Yaşamı Kalitesi ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi.” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 511-536.
Gençtürk, E. ve Sarpkaya, G. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yeterlilikleri. Sosyal bilgiler öğretimi (47). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Hersovitch, L. ve Meyer, J.P. (2002). “Commitment to Organizational Change: Extension of a Three-Component Model.” Journal of Applied Psychology, 87, 474-487.
Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). “İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki Öz-yeterliklerine İlişkin Görüşleri.” Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kıroğlu, K. (2007). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. Eğitim Bilimlerine Giriş (341). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Kuşaksız, A. (2011). “Kadrosuz usta öğreticilerin sosyal güvenlik hakları.” Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 23-35.
McDonald, D. J. ve Makin, P. J. (2000). “The psychological contract, organizational commitment and job satisfaction of temporary staff.” Leadership & Organization Development Journal, 21(2), 84–91.
Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research and application, Thousand Oaks: Sage Publications.
Meyer, J.P., Stanley, D.J., Herscovitch, L. ve Topolnytsky, L. (2002). “Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization: A Meta Analysis of Antecedants, Correlates and Consequences.” Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52.
Mowday, R. T., Steers, R. ve Porter, L. W. (1982). Employee-organizational linkages: The Psychology of commitment, absenteeism and turnover. CA: Academic Press, San Diego.
Nartgün, Ş. S.ve Menep, İ. (2010). “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığa İlişkin Algı Düzeylerinin İncelenmesi: Şırnak/İdil Örneği.” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 288-316.
Odoch, H., & Nangoli, S. (2014). “The effect of organizational commitment on job satisfaction in Uganda colleges of commerce.” Issues in Business Management and Economics, 2, 165–171.
O'Reilly, C. A. ve. Chatman, J. (1986). “Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Prosocial Behaviour.” Journal of Applied Psychology 71, 492-499.
Öğülmüş, K. (2012). Ücretli Öğretmenlerin Görevlerini Yaparken Karşılaştıkları Sorunlar ve Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Okul Yöneticilerince Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Peters, T. J. & Waterman, R. H. (1982). In Search of Excellence. Lessons From Americas. New York: Best-Run Companies.
Riketta, M. (2002). “Attitudinal Organizational Commitment and Job Performance: A Meta-Analysis.” Journal of Organizational Behavior, 23(3), 257-266.
Selamat, N., Nordin, N. and Adnan, A. A. (2012). “Rekindle Teacher’s Organizational Commitment: The Effect of Transformational Leadership Behavior.” Procedia - Social and Behavioral Sciences 90, 566-574.
Shiu-Chuan, C., ve Chien-Pei, K. (2010). “The relationships among organizational commitment and job performance of Aroma therapist: A case study of Day Spa in Taipei.” In Management and Service Science, 2010 International Conference in Wuhan, China IEEE.
Suma, S. ve Lesha, J. (2013). “Job Satısfactıon and Organızatıonal Commıtment: The Case of Shkodra Munıcıpalıty.” European Scientific Journal, 9(17), 41-51.
Şekerli, E. B., Taslak, S. ve Çetinel, M. H. (2016). “Mesleki Bağlılığın Çalışanların İhbarcılık Eğilimleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesine Yönelik Görgül Bir Çalışma.” Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 1-25.
Şimşek, U., Aydoğdu, S. ve Doymuş, K. (2012). “İyi Bir Eğitim İçin Yedi İlke ve Uygulanması.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 241-254.
Thamrin, H. M. (2012). “The influence of transformational leadership and organizational commitment on job satisfaction and employee performance.” International Journal of Innovation, Management and Technology, 3, 566–657.
Uştu, H. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Sosyo Demografik Özelliklerinin Örgütsel Bağlılığı Yordama Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Wahyuni, D. U., Christiananta, B. and Eliyana, A. (2014). “Influence of Organizational Commitment, Transactional Leadership, and Servant Leadership to the Work Motivation, Work Satisfaction and Work Performance of Teachers at Private Senior High Schools in Surabaya.” Educational Research International, 3(2), 82-96.
Valentine, S., Godkin, L. ve Lucero, M. (2002). “Ethical Context, Organizational Commitment, and Person Organization Fit.” Journal of Business Ethics, 41(4), 349-360.
Yalçın, S., Yıldırım, İ. ve Akan, A. (2016). “Öğretmenlerin İş Yaşam Kaliteleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 205-224.
Yılmaz, E. (2009). “İlköğretimde Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarının, İş Doyumları ve Okullardaki Örgütsel Yaratıcılık Açısından İncelenmesi.” İlköğretim Online, 8(2), 476-484. 15 Nisan 2017 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr adresinden alınmıştır.