DEVRİMLER, KAOS VE İSTİKRAR ARAYIŞLARI İÇİNDE LİBYA: TARİHSEL VE YAPISAL BİR ANALİZ

Bu makalenin amacı tarih boyunca Libya’nın yaşadığı siyasi çalkantıları, geçirdiği askeri darbeleri ve bu darbelerin sonucunda ortaya çıkan yapısal ve işlevsel dönüşümün ana hatlarını ortaya koymaktır. Bilindiği üzere Libya Kuzey Afrika’da geçiş bölgesinde yer alan önemli bir ülkedir. Gerek etnik yapısı, gerekse de jeopolitik konumu Libya’yı her zaman etkilemiş ve dünyanın gündeminde tutmayı başarmıştır. Uzunca bir süre çeşitli güçlerin egemenliğinde kalan Libya, 20. Yüzyılın ortalarında bağımsızlığına kavuşmuş, buna karşın modern devletin temelleri daha atılamadan Kaddafi devrimiyle tanışmıştır. Yaklaşık kırk yıl Kaddafi rejimiyle yönetilen Libya, siyasi istikrarını kendine özgü devlet anlayışıyla kurmaya çalışmıştır. Ancak Arap Baharı Kaddafi rejimin aslında sağlam temelleri olmadığını ve Libya toplumuna aradığı refahı getiremediğini ortaya koymuştur. Nitekim 2010 yılının sonunda başlayan Arap Baharından ilk etkilenen ülkelerden biri olan Libya, Kaddafi rejiminin yıkılmasıyla yeni bir iç savaş ve istikrarsızlık içine girmiştir. Yaşanan siyasi çalkantılar halen devam ederken Libya günümüzde yeni bir devlet ve siyaset anlayışıyla kendisine yeni bir istikrar arayışına girmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Libya, Muammer Kaddafi, Devrim

REVOLUTION, CHAOS AND SEEKING STABLITY OF LIBYA: HISTORICAL AND STRUCTURAL ANALYSIS

The aim of this article is to clarify the headlines of the structural and functional transformation arisen from the coup d’états and, military interventions and political turmoils suffered by Libya during the history. As known, Libya is very crucial country which was located in Northern Africa as a transitionary region. Both its ethnic structure and its geopolitical positioning always shaped Libya and come it into hot agenda of the world. Libya which was under the subjection of the various powers for a long time gained its independence at the middle of the 20th century and confronted with the Gaddafi revolution before establishing the fundamental principles of the modern state. As a country under the Gaddafi regime more than 40 years attempted to create its own stability with the sui generis administration. Nevertheless, the Arab Spring demonstrated that Gaddafi regime deprived of having strong and coherent ties and away from providing the welfare which the Libya community desired. As a matter of fact, Libya was one of the first countries negatively influenced by the Arab Spring emerged at the end of 2010 entered into a civilian war and permanent instability as a result of collapsing the existing Gaddafi regime. Nowadays Libya seeks to provide a new kind of stability with a new comprehension of state and politics while keeping the suffered political turmoil still alive.

Keywords:

Libya Muammer al-Gaddafi, Arab Spring, Revolutions,

PDF

___

Adams Simon, (2012), “Libya And Responsibility to Protect”, Global Centre for the Responsibility to Protect Occasional Paper Series, No. 3, October 2012.
Bearman Jon, (1986), Qadhafi’s Libya, Zed Books Inc. UK.
Busotti Lucca, (2016), “A History of Italian Citizenship Laws During Teh Era of the Monarchy (1861-1946)”, Advances in Historical Studies, Vol:5, ss. (143-167).
Ceviz Nurettin, (2011), “Libya Tarihine Kısa Bir Bakış”, Ortadoğu Analiz, Cilt:3, Sayı:27, Mart 2011, ss. 80-90.
ÇILDır Şükrü, (2016), “1969 Libya Askeri Darbesi”, Ortadoğu, Cilt:8, Sayı:78, Eylül-Ekim 2016, ss.54-57.
Doğan Gürkan, Durgun Bülent, (2012), “Arap Baharı Ve Libya: Tarihsel Süreç ve Demokratikleşme Kavramı Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2012/1, Sayı:15, ss.61-90.
El-Kaddafı Muammer, (1980), Yeşil Kitap, Libya Halk Bürosu Yayınları, Libya.
Hizmetli Sabri, (1991),“Osmanlı Yönetimi Döneminde Tunus ve Cezayir’in Eğitim ve Kültür Tarihine Genel Bir Bakış”, AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:1, 1991, ss.2-4
Joffe George, Paoletti Emanuela, (2010) “Libya's Foreign Policy: Drivers and Objectives”, Mediterranean Paper Series 2010, The German Marshall Fund of the United States, 2010, ss.19-39.
Libya Anayasası, (1951), (Erişim Adresi: https://www.temehu.com/NTC /kingdom-of-libya-constitution-english-1951.pdf, E.T.12.12.2017)
Libyan Political Agremeent, (2015, 17 December), Erişim Adresi: (https://unsmil.unmissions.org/sites/default/files/Libyan%20Political%20Agreement%20-%20ENG%20.pdf, E.T.22.12.2017)
Nadhım Marwan, (2016), Arap Baharında Sancılı Bir Devrim: Libya, Yayımlanmamış Lisans Bitirme Tezi, İÜ İktisat Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü, İstanbul.
Okaneme Godwin, (2015), “The Libyan Revolution: Philosophical Interpretations”, Open Journal of Philosophy, 2015, Vol:5, ss. 31-38.
Olıvıerı Enrica, Libya Before and After Gaddafi: An International Law Analysis, Universita Ca’Foscari Venezia, Lisans Tezi, Venedik, 2011.
Orhan Müge, (2010), Osmanlı Vesikalarına Göre Trablusgarp Harbi, Trakya Üniversitesi SBE, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne.
Ramutsındela Maano, (2009), “Gaddafi, Continentalism and Sovereignty in Africa.” South African Geographic Journal, 91:1, ss.1-3.
Seta, (2011), Batı ve Kaddafi Makasında Libya, SETA Rapor, Ankara.
Toprak Seydi Vakkas, (2012), “Osmanlı Yönetiminde Kuzey Afrika Garp Ocakları”, Türkiyat Mecmuası, Cilt:22, ss. 223-237
Totman Sally, Mat HARDY, “When Good Dictators Go Bad: Examining the Transformation" of Colonel Gaddafi”, International Journal of Interdisciplinary Global Studies, Vol. 10, No. 2, ss. 1-6.
https://www.revolvy.com/main/index.php?s=General%20People%27s%20Congress%20(Libya)&uid=1575 (17.12.2017).
https://www.revolvy.com/main/index.php?s=General%20People%27s%20Committee&uid=1575 (18.12.2017).
Libya 2012, African Economic Outlook, https://www.afdb.org/fileadmin /uploads/afdb/Documents/Generic-Documents/Libya%20Full%20 PDF%20Country%20Note.pdf (18.12.2017).
http://blog.milliyet.com.tr/kaddafi-libyasi-ve-kaddafi-nin-mektubu/Blog /?BlogNo=427596 (18.12.2017).
http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/731(1992) (18.12.2017)
http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/748(1992)(18.12.2017).
https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N93/626/78/PDF/ N9362678.pdf?OpenElement, (18.12.2017).
http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7047627.stm (18.12.2017
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1559878/Gaddafi-admits-Bulgarian-nurses-were-tortured.html (18.12.2017)
https://web.archive.org/web/20090618082911/http://www.senato.it/parlam/leggi/09007l.htm (20.12.2017)
https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/aug/26/gaddafi-legacy-meddling-africa (18.12.2017)
http://www.aljazeera.com/news/africa/2011/02/201121755057219793.html (18.12.2017)
https://www.onwar.com/aced/chrono/c2000s/yr10/libyancivilwar2011.htm, (20.12.2017).
http://www.novinite.com/view_news.php?id=125881 (20.12.2017)
https://www.icc-cpi.int/NR/rdonlyres/081A9013-B03D-4859-9D61-5D0B0F2F5EFA/0/1970Eng.pdf (20.12.2017)
http://web.archive.org/web/20160201213940/http://www.independent.co.uk/news/world/africa/operation-ellamy-designed-to-strike-from-air-and-sea-2246411.html, (20.12.2017)
http://www.hurriyet.com.tr/libyaya-hava-ve-denizden-buyuk-operasyon-17316795 (18.12.2017)
http://www.aljazeera.com/news/africa/2011/10/2011103118460574109.html, (20.12.2017)
http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/libya-secimleridemokratiklesme -surecinde-ilk-adim, (21.12.2017)
https://unsmil.unmissions.org/sites/default/files/Libyan%20Political%20Agreement%20-%20ENG%20.pdf (22.12.2017)
https://www.alarabiya.net/articles/2011/02/22/138673.html, (22.12.2017)