OYA KAÇAR, Fevzi ÇAKMAK, Nazan ÇÖPLÜ, Nedime AZKAN

Bursa koşullarında bazı kuru fasulye çeşitlerinde (Phaseolus vulgaris L.) bakteri aşılama ve değişik azot dozlarının verim ve verim unsurları üzerine etkisinin belirlenmesi

Bu araştırma Bursa İli ekolojik koşullarında bazı fasulye çeşitlerinde bakteri aşılama ve değişik azot dozlarının verim ve verim öğeleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile 1999-2000 yıllarında Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tanmsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde yürütülmüştür. Bu çalışmada bitki materyali olarak Yalova-5 ve Yalova-17 ile Bursa 'da yaygın ekim alanına sahip Şahin-90 fasulye çeşitleri, azotlu gübre olarak Amonyum Nitrat (-% 26) ve 5 dozu (0, 3, 6, 9, 12 kg/da), aşılama materyali olarak fasulyeye ait bakteri susu kullanılmıştır. Araştırma tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre planlanmış ve üç tekrarlamak olarak kurulmuştur. Yapılan tarla denemelerinde bitki boyu, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, tane verimi ve 1000 tane ağırlığı gibi bazı agronomik özellikler incelenmiştir. İki yıllık birleştirilmiş verilere bakıldığında, Bursa ekolojik koşullarında aşılamanın çeşitler üzerinde incelenen özelliklerde bir etkisinin olmadığı, gübre dozlarının artması ile verim ve verim komponentlerinde genellikle artışlar sağlandığı ye çeşitler arasında Şahin-90 çeşidinin 9 kg/da N uygulaması ile en yüksek verime (186.9 kg/da) ulaşarak öne çıktığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

azot, tarımsal özellikler, kuru fasulye, Bursa (şehir), Phaseolus vulgaris, inokulasyon, tohum verimi, verim ögeleri, verim

The effect of bacterial inoculation and different nitrogen doses on yield and yield components of some dry beans (Phaseolus vulgaris L.) in Bursa province

This study was carried to determine the effect of bacterial inoculation and different nitrogen doses on yield and yield components of some dry beans in Bursa province at Uludağ University, Agricultural Faculty, Field Crops Department, Application and Training Centre in 1999 and 2000. Two dry beans cultivars Yalova-5, Yalova-17 and cv. Sahin-90 commonly grown in Bursa and five different doses of nitrogen fertilizer (0, 3, 6, 9, 12 kg/da) and bacterial isolate (Rhizobium phaseoli) belonging to dry beans were used as material. The complete randomized blocks design with three replications was used in this study. Plant height, number of pods per plant, number of seeds per plant, seed yield and 1000 seed weight were measured. Data from two years showed that inoculation of seed did have no effect on yield and yield components of dry beans. Generally, increasing nitrogen doses positively affected the examined characters compared to control. As a result Sahin-90 gave the highest seed yield (186.9 kg/da) at 9 kg/da nitrogen among dry bean cultivars used.

Keywords:

nitrogen, agronomic characteristics, dry beans, Bursa, Phaseolus vulgaris, inoculation, seed yield, yield components, yields,

PDF

___

Anonim 1999. Bursa Yöresi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar).
Anonim 2000. Bursa Yöresi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar).
Azkan, N. 2002. Yemeklik Tane Baklagiller. U.Ü. Zir. Fak. Ders Notları No: 40, Bursa.
Bozoğlu, H., E. Pekşen ve A. Gülümser. 1997. Değişik Azotlu Gübrelerin ve Farklı Dozlarda Bakteri Kültürü İle Aşılamanın Kuru Fasulyede Tane Verimi ve Bazı Özellikler Üzerine Etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, s. 183-187, Samsun.
Bremer, E., C. van Kessel, L. Nelson, R.J. Rennie, D.A. Rennie and C. van Kessel. 1990. Selection of Rhizobium Leguminosorum strains for lentil (Lens culinaris) under growth room and field conditions. Plant and Soil 121(1): 47-56.
Ekingen, H.R. 1992. Bitki Islahı. U.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Notları No:31, Bursa.
Evans, A. and H.E. Gridley. 1979. Propect for the Improvement of Protein and Yield in Food Legumes, Curr. Adv. Plant Sci., 32, 1-47, Common Beans, C.I.A.T., 212, Colombia.
Graham,P.H.and S.C.Harris. 1981.Biological Nitrogen Fixation Technology for Tropical Agr. Centro Internacional de Agr. Tropical AA 67-13, Cali Colombia. 705 p.
Ham, G.E., R.J. Lawn and W.A. Brun. 1976. Influence of Inoculation, Nitrogen Fertilizers and Photosynthetic Source-Sink Manipulations on Field Grown Soybeans. Symbiotic Nitrogen Fixation in Plants. Ed. P. S. Nutman. Cambridge University Press. London, Newyork, Melbourne. 239-253.
Kantar, F., T. Kiziloğlu, Ö. Çağlar and Ş. Akten. 1994. Lentil Yield in Relation to Rhizobium leguminosarum Inoculation in Eastern Anatolia. LENS Newsletter 21(2), 36-39 p.
Karahan, A. ve S. Sehirali. 1999. Trakya Koşullarında Şehirali-90 Fasulya Çeşidinde (Phaseolus vulgaris L. var. nanus DEKAP) Bakteri Aşılama ve Değişik Azot Dozlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-20 Kasım, s. 389-394, Adana.
Karuç, K. 1992. Inokulasyonun Fasulye (Phaseolus vulgaris) ye Münavebe Bitkisi Buğday (Triticum aestivum) Verimi Üzerine Etkileri İle İnokulasyon Bakterisinin Toprakta Canlı Kalma Süre ve Oranının Belirlenmesi. Tarım ve Köy İşleri Bak., Köy Hizmetleri Genel Müd.,; Toprak ve Gübre Araş.Ens. Müd. Genel Yayın No: 192, 60 s.
Katkat, A.V., F. Ayla ve İ. Güzel. 1985. U.Ü. Uyg.ve Araştırma Çiftliği Arazisinin -Toprak Etüdü ve Verimlilik Durumu. U.Ü. Zir. Fak. Derg. Sayı 3, s.71-78, Bursa.
Kızıloğlu, F.T. 1991. Değişik Dozlardaki Nitrojenli Gübrelemenin ve Rhizobium japonicum Kültürleri İle Aşılamanın, Erzurum Tarla Koşullarında, Bazı Soya Çeşitlerinin Ürün Verimi, Protein ve Yağ İçeriğine Etkisi (1). Atatürk Ün. Zir. Fak. Derg. 22(2), 78-92.
Mendes, I.C., A.R. Suhet, J.R.R. Peres and M.A.T. Vargas. 1994. Nitrogen Fixing Efficiency Rhizobium in Two Dry Beans Cultivars. Revista Brasileira de Ciencia do Solo 18:3, 421-425 17 p, Brazil.
Neuvel, J. and H. Floot. 1992. Research on French Beans. Inoculum can Lower Nitrogen App. Groenter Fruit, Vollegrandsgroenter 2:2, 18-19; 2pl, Holland.
Neuvel, J.J., H.V.G. Floot, S. Postma and M.A.A. Evers. 1994. Research on Reducing Nitrogen Fertilizer Application to Snap Beans {Phaseolus vulgaris L.) by Inoculation with Rhizobium phaseoli. No: 16 120 pp, 40 p., Holland.
Peres, J.R.R., A.R. Suhet, I.C. Mendes and M.A.T. Vargas. 1994. Effect of Inoculation with Rhizobium and of Nitrogen Fertilizers on Seven Bean Cultivars in a Cerrado Soil. EMBRAPA, Centro de Pesquisa Agropecuaria Dos Cerrados 18:3,415-420, Brazil.
Roughley, R.J. 1970. The Preparation and Use of Legume Seed Inoculants. Plant and Soil, 32:675-701.
Singh, A.K., R.K. Choudhary and R.P.R. Sharma.1993. Effect of Inoculation and Fertilizer Levels on Yield, Yield Attributes and Nutrient Uptake of Greengram (P. Radiatus) and Blackgram (P. Mungo). Indian Journal of Agronomy 38:4, 663-665, 3 ref, India.
Şehirali, S. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ank.Ü. Zir. Fak. Yayın. No: 1089, 435 s.
Sparrow, S.D. and G.E. Ham. 1983. Nodulation, N2 Fixation and Seed Yield of Navy Beans as Influenced by Inoculant Rate and Inoculant Carrier. Agr. Jour. 75:20-23.
Turan, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. U.Ü.Zir.Fak. Ders Not. No: 62, 121s.
Yaman, M. ve A.S. Cinsoy.1997. Soya Fasulyesinde Bakteri (Rhizobium japonicum L.) Aşılaması İle Azotlu Gübre Uygulamasının Verim ve Bitkide Tane Ağırlığı Üzerine Etkisi. Anadolu, J. of AARl. 7(1) 1997, 21-29.