Halil ÜNAL, KAMİL ALİBAŞ

Buğday ve ayçiçeği saplarının yakılmasından elde edilen enerjinin maliyeti ve diğer yakıtlarla karşılaştırması

Bu çalışmada, Türkiye 'de önemli üretim potansiyeline sahip buğday ve ayçiçeği saplarının yakılması yoluyla elde edilen enerjinin maliyeti üzerinde durulmuştur. Saplar, bir katı yakıt kazanında iki değişik forma dönüştürülerek yakılmıştır. Buğday sapları, sap balyası dilimleri (I.form) ve gevşek saman (Il.form); ayçiçeği saplan da tarla hasat artığı (I.form) ve parçalanmış halde gevşek (Il.form) olarak yakılmıştır. Buğday ve ayçiçeği saplarının işletmenin kendi ürünü olması ve buğday sapının dışarıdan satın alınması durumları dikkate alınarak, kömür ve fuel-oil yakıtlarlyla enerji maliyetleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmaya göre, yıllık, ısı kaybı 1,27x$10^8$ kJ olan işletme binasının, buğday ve ayçiçeği saplar ile ısıtılması için kazan verimi dikkate alındığında yaklaşık 5,15x $10^8$kJ/yıl'lık ısıya ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Bu ısının karşılanması için en düşük yakıt maliyeti ortalama 648.000.000 TL/yıl ile işletmenin kendi ürünü olan buğday ve ayçiçeği saplarının II. formlarında çıkmıştır. Buğday sapının dışarıdan satın alınması maliyeti yaklaşık 2,5 kat artırmıştır. Sapların I. formlarda yakılması ise, yıllık yakıt maliyetini II. forma göre 182.000.000 TL arttırmıştır. Isının Soma kömürü ile karşılanması durumunda yakıt maliyeti, sapların her iki formunun ortalamasına göreen az 5 kat, fuel-oil ile karşılanmasında ise en az 7 kat artırdığı belirlenmiş-tir.

Anahtar Kelimeler:

atık değerlendirme, ayçiçeği, yakıt, maliyet analizleri, buğday samanı

The cost of energy obtained from the burning of wheat straw and sunflower stalks and comparisons with other fuels

In the study, the cost of energy obtained by burning the wheat straw and sunflower stalks which have an important potential in Turkey was considered. The stalks were burnt after being converted into two different forms in a solid fuel boiler. Wheat straw were burnt as straw bale slices (I. form) and loose straw (II. form); while the sunflower stalks were burnt as field harvest waste (I. form) and loose straw (II. form). Energy costs were examined comparatively with coal and fuel-oil, considering the situations that, both wheat straw and sunflower stalk are being produced in the farm or the wheat straw being purchased from outside. According to the experiment, it was determined that a heat of approximately 5,15x$10^8$ kJ/year was required for the heating of the farm building whose annual heat loss was 1,27x$10^8$ kJ, using wheat straw and sunflower stalks, considering the boiler efficiency. The lowest fuel cost to meet this heat requirement was determined in the II. forms of wheat straw and sunflower stalk produced in the farm, with an average of 648.000.000 TL/year. This cost was increased nearly by 2,5 fold in case that the wheat straw was purchased form outside. Burning in the I. form increased the annual fuel cost 182.000.000 TL compared with the II. form. Fuel cost raised at least 5 fold when Soma coal was used for heating compared with the average of the two forms of stalks, whereas this cost raised at least 7 fold when fuel-oil was used for heating.

Keywords:

waste utilization, sunflowers, fuels, cost analysis, wheat straw,

___

Anonim 1994. Kalorifer tesisatı projelendirme kuralları. Türk Standartları Enstitüsü, TS 2164, 119 s. Anonim 1992. Kalorifer tesisatı proje hazırlama teknik esasları. 9. Baskı, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Yayın No: 84, 192 s. Anonim 1998. Binalarda ısı yalıtımı kuralları. Türk Standartları Enstitüsü, TS 825, 62 s. “Yakıt Fiyatlarının Güncel Karşılaştırma Tabloları” http://www.teknikyayincilik.com/tablo/konutyakit.htm Brendörfer, M. 1984. Burning straw and wood from a present-day standpoint. Landtechnik, KTBL, Lfd Nr. 207, 41(2): 88-91. Gunnarson, S. 1985. Solid fuel from agriculture. An analysis of costs and economic feasibility. Agricultural Engineering Abstracts, Vol:1, No:11, p.462. Iversen, G. 1984. Utilization of straw for district heating. In Bioenergy’84, Elsevier Applied Science Publishers, Vol: 4, p. 368-375. Kraus, U. 1985. The results from pilot plants for firing wood and straw in the Federal Republic of Germany. Elsevier Applied Science Publishers, p.799-803. Köktürk, U. 1980. Isıtma Tesisatı Mühendislik El Kitabı. Türk Demir Döküm Fabrikaları Anonim Şirketi Eğitim Yayınları, Arpaz Matbaacılık, İstanbul, 332s. Küçükçalı, R. 1997. Kalorifer tesisatı. Isısan Çalışmaları, No: 153, 3. Baskı, İstanbul, s.195-199. Strehler, A. 1984. Commercial and practical aspects of small scale combustion of biomass. Bioenergy’84. Elsevier Applied Science Publishers, Vol: 1, p.354-367. Teisen, P.H. 1982. The use of wood and straw-fired boilers in agricultural production. Proceedings of the 2nd International Seminar on Energy Conservation and the use of Renewable Energies in the Bio- Industries, 6-10 September, Oxford, p. 640-648. Türe, S., S. Özdoğan, Ö. Sayın, 1994. Biyokütleden enerji üretimi. Türkiye 6. Enerji Kongresi, 17-22 Ekim 1994, İzmir, Özel Oturum Tebliğleri 1, s.486-493. Wilen, C., K. Sipila, P. Stahlberg, J. Ahokas, 1985. Pelletization of straw. Bioenergy’84, Elsevier Applied Science Publishers, Vol: 3 p.542- 549.