Kuzularda doğum ağırlığının kalite göstergesi olarak kullanılması ve bunu etkileyen faktörlerin Taguchi yaklaşımı ile incelenmesi

Üretim, insan gereksinmelerinin doğa tarafından tam olarak karşılanamaması sonucu ortaya çıkan bir faaliyet, kalite ise bir ürün veya hizmetin özelliklerinin insan topluluklarının istek potansiyelini karşılayabilme derecesi olarak tanımlanmaktadır. Kalite mutlak anlamda en iyi demek değildir. Amaca göre kalite kavramından anlaşılması gereken şey değişebilir. Büyümeyi karakterize eden özellikler doğum ağırlığı ve çeşitli dönemlerdeki canlı ağırlıklardır. Gerek kuzuların doğum sonrası dönemdeki büyüme hızına etkisi yönünden gerekse ananın üretim gücünü ifade etmesinden dolayı, büyüme ile ilgili olarak bir canlının doğum ağırlığı ile çeşitli dönemlerindeki canlı ağırlıkları kalite göstergesi olarak kullanılabilir. Çalışmanın amacı, doğum ağırlığının kalite göstergesi olarak dikkate alındığı Ramlıç ve Sakız X Kıvırcık (Fi) kuzularda genotip, cinsiyet, ana yaşı (2 ve 6 yaş) ve doğum tipi (tek, ikiz) faktörlerine ait etkilerin Taguchi yaklaşımı ile incelenmesidir. Çalışmada, Türkiye'de Ramlıç ve Sakız X Kıvırcık (F^ ırklarında büyüme ile ilgili olarak bilimsel dergilerde yayımlanan ve Taguchi deneme düzenine uygun çalışmalardan elde edilen bilgiler kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, çalışmada dikkate alınan Ramlıç ve Sakız X Kıvırcık (Fi) kuzulara ait doğum ağırlığının şekillenmesi ile ilgili olarak öncelik sırasına göre doğum tipi, genotip, cinsiyet ve ana yaşının etkin rol oynadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kuzu, yaş farklılıkları, koyunlar, metodoloji, doğum ağırlığı, vücut ağırlığı, genotip, büyüme oranı, cinsiyet farklılıkları

Using of lamb birth weight as a quality indicator and investigation birth weight effecting factors by the Taguchi method

While productionis an activity due to non-reciprocating, exactly, of human necessities by nature, quality is described as degree of properties of a production or a service reciprocation of demand potential of human community. However, quality doesn't mean absolutely the best. According to aim the concept of quality can be changed. Growth is characterised by the birth weight and the live weight in different periods. Birth weight and live weight in different periods of lambs can be used as a quality indicator in both effectiveness of growth rate of lambs in the period after birth and productivity of mother. The aim of this study is to investigate the factors that effect genotype, gender, age of mother (2 and 6) and birth type (single and twin) in Ramlıç and Sakız X Kıvırcık (Fi) lambs by Taguchi Method when birth weight is assumed to be quality indicator. In this study, the experimental data which is obtained from the suitable studies according to Taguchi experimental design that was published in Turkey and are concerned with growth in Ramlıç and Sakız X Kıvırcık (F,) lambs. Consequently, it is found that the birth weight of the Ramlıç and Sakız X Kıvırcık (Fİ) lambs are affected by the birth type, genotype, gender and age of the mother respectively.

Keywords:

lambs, age differences, ewes, methodology, birth weight, body weight, genotypes, growth rate, sex differences,

PDF

___

1. AKÇAPINAR H. Koyun Yetiştiriciliği. İsmat Matbaacılık, Ankara, 2000.

2. AKÇAPINAR H, ÖZBEYAZ C. Hayvan Yetiştiriciliği Temel Bilgileri. Kariyer Matbaacılık, Ankara, 1999.

3. AKIN B. ISO 9000 Uygulamasında İşletmelerde İstatistik Proses Kontrol Teknikleri. Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul, 1996.

4. ALTINEL A, EVRİM M, DELİGÖZOĞLU F, ÖZCAN M, GÜNEŞ H. Kıvırcık, Sakız ve Alman Siyah Başlı Koyun Irkları Arasında Yapılacak Melezleme Yoluyla Döl ve Et Verim Özelliklerinin Geliştirilmesi: 1. Kıvırcık Koyunlarda Döl Verimi, Sakız X Kıvırcık (Fİ) Kuzularda Yaşama Gücü ve Büyüme Özellikleri, Hayvancılık Araştırma Dergisi 1994; 4(1): 29-33.

5. BAŞKAN Ş. İstatistiksel Kalite Kontrolü. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları No: 159, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1997.

6. HACIİSLAMOĞLU B, EVRİM M. Ramlıç Koyunlarının Önemli Verim Özelliklerinin Fenotipik ve Genetik Parametreleri, I. Genel Verim Düzeyi. Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi 1994; 18: 269-280.

7. KAYA N. Deney Düzeninde Taguchi Yaklaşımı (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1996.

8. MONTGOMERY D. C. Introduction to Statistical Quality Control. John Wiley & Sons. Inc, New York, 1997.

9. PIGNATELLO J, RAMBERG J. S. Top Ten Triumphs and Tragedies of Genichi Taguchi. Quality Engineering 1992; 4 (2): 221-225.

10. ROY R. K. A Primer On The Taguchi Method. Van Nostrand Reinhold Press, New York, 1990.

11. ŞİRVANCI M. Kalite İçin Deney Tasarımı 'Taguchi Yaklaşımı". Literatür Yayıncılık, İstanbul, 1997.