Donmuş spermanın saklanması ve eritilmesi

Günümüzde genetik kaynakların saklanarak gelecek yıllara aktarılması önemli bir konudur. Hayvancılık, biyoteknoloji, türlerin soyunun korunması ve klinik uygulamaları gibi geniş bir kullanıma sahip spermanın dondurularak saklanması süt sığırcılığı alanında büyük bir potansiyele sahiptir. Donmuş spermanın uygun koşullarda sak-lanması ve eritilmesi üzerine sun'i tohumlama alanında çalışanlar tarafından çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu derlemede donmuş spermanın saha koşullarında saklanması ve eritilmesi sırasında fertiliteyi düşürebilecek hatalı uygulamaların önüne geçmek için dikkat edilmesi gereken kritik noktalara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

dondurarak depolama, örnek işleme, teknikler, semen, soğuk depolama, dondurulmuş semen, suni tohumlama, çözülme

Storing and thawing of frozen semen

Preserving genetic resources for next millenium is of greet importance, whereas the major contribution of conserving sperms has the potential in many applications such as agriculture, biotechnology, species conservation and clinical medicine. The artificial insemination industry has been carried out many studies on proper handling and thawing procedures for frozen semen. The ultimate objective of this review has been to provide accurate recommendations for semen handling under field conditions so that fertility is not limited due to semen handling errors.

Keywords:

frozen storage, specimen handling, techniques, semen, cold storage, frozen semen, artificial insemination, thawing,

PDF

___

1.AISEN, E.G., ALVAREZ, H.L., VENTURINO, A., GAEDE, J.J. Effect of trehalose and EDTA on cryoprotective action of ram semen diluents. Theriogenology, 2000; 53, 1053-1061.

2.AN, T.Z., IVAKIRI. M., EDASHIGE, K., SAKURAI, T., KASAI, M. Factors affecting the survival of frozen-thawed mouse spermatozoa. Cryobiology, 2000, 40, 237-249.

3.BAHAMONDES, L., FAZANO, F., DE LUCIO, M.A., NEVES, P.A., BOTTOCHER LUIZ, F., LORENZETTI, G.B. Evaluation of human sperm membrane integrity using the water test and the hypoosmotic test. Andrologia, 2001; 33: 75-77.

4.BARTH, A.D., BOWMAN, A.P. Determination of the best practical method of thawing bovine semen. Can. Vet. J. 1988; Vol. 29: April. 366-369.

5.BLACKSHAW, A.W. Factors effecting the reveal of bull and ram spermatozoa after freezing to –79ºC. The Australian Veterinary Journal, 1995; September 238-241.

6.BORG, K., COLENBRANDER, B., FAZELI, A., PARLEVLIET, J., MALMGREN, L. Influence of thawing method on motility, plasma membrane integrity and morphology of frozen-thawed stallion spermatozoa. Theriogenology, 1997; 48:531-536.

7.CORREA, J.R., PACE, M.M., ZAVOS, P.M. Relationships among frozen-thawed sperm characteristics assessed via the routine semen analysis, sperm functional tests and fertility of bulls in an artificial insemination program. Theriogenology, 1997; 48: 721-731.

8.CORREA, J.R., RODRIGUEZ, M.C., PATTERSON, D.J., ZAVOS, P.M. Thawing and processing of cryopreserved bovine spermatozoa at various temperatures and their effects on sperm viability, osmotic shock and sperm membrane functional integrity. Theriogenology, 1996; 46:413-420.

9.DE JARNETTE, J.M., BARNES, D.A., MARSHALL, C.E. Effects of pre-and post- thaw thermal insults on viability characteristics of cryopreserved bovine semen. Theriogenology, 2000; 53: 1225-1238.

10.ERIKSON, B.M., RODRIGUEZ-MARTINEZ, H. Effect of freezing and thawing rates on the post-thaw viability of boar spermatozoa frozen in flat packs and maxi-straws. Animal Reproduction Science, 2000; 63:205-220.

11.FABROCINI, A., DEL SORBO, C., FASANO, G., SANSONE, G. Effect of differential addition of glycerol and pyruvate to extender on cryopreservation of Mediterranean buffalo (B. Bubalis) spermatozoa. Theriogenology, 2000; 54: 193-207.

12.GIL, J., LUNDEHEİM, N., SÖDERGUIST, L., RODRIGUEZ-MARTINEZ, H. Influence of extender, temperature, and addition of glicerol on post-thaw sperm parameters in ram semen. Theriogenology, 2003,59, 1241-1255.

13.GİL, J., RODRIGUEZ-IRAZOQUI,M., LUNDEHEIM, N., SÖDERGUIST, L., RODRIGUEZ-MARTINEZ, H. Fertility of ram semen frozen in Bioexell and used for cervical artificial incemination. Theriogenology, 2003, 59, 1157-1170.

14.GÜNEY, H.Ö., İLERİ, İ.K. Paillette yöntemine göre dondurulmuş boğa spermasının farklı ısı ve sürelerde eritilmesinin ve eritme sonrası düşük ısı uygulamalarının spermatozoitlerin motilite ve morfolojik yapıları üzerine etkisi. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 1991; 17 (11): 75-91.

15.HAFEZ, E. S. E. Semen evaluation in Hafez, E. S. E. (Ed) Reproduction in Farm Animals. 6. ed. Lea and Fabiger, Philadelphia, 405-423 1993.

16.HOLT, W.V. Basic aspects of frozen storage of semen. Reproduction Science, 2000; vol. 62: 3-22.

17.HORWARD, T.H., PACE, M.M. Seminal evaluation and artificial incemination In:Laing, J.A. (ed). Fertility and Infertility in Veterinary Practice. 4. ed. Bailliere Tindal, London. 1988.

18.İLERİ, İ.K., AK, K. Payet yöntemine göre dondurulmuş boğa spermasının eritilmesinde eritme ısısı ve sürelerinin spermaztozoitlerin motilite ve akrozom yapıları üzerine etkileri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Münih Ludwing-Maximilian Üniversitesi Veteriner Fakültesi Türk-Alman Günleri 1993; 29-30 Nisan Mayıs Tebliğler, 58-62.

19.İLERİ, İ.K., AK, K., PABUÇÇUOĞLU, S., BİRLER, S. Reprodüksiyon ve sun’i Tohumlama. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Yayını. Ders Notu No: 23. 2000.

20.KAYA, A., ÇOYAN, K., YILDIZ, C., ATAMAN, M.B. Dondurulmuş boğa spermasını değişik ısı ve sürelerde çözdürmenin spermatolojik özellikler ve payet içi ısısı üzerine etkisi. Hayvancılık Araştırma Derg. 1998; 8, 1-2: 29-33.

21.KOSIMOTO, C., MAZUR, P. Effects of warming rate, temperature, and antifreeze proteins on survival of mause spermatozoa frozen at an optimal rate. Cryobiology,, 2002, 45, 49-59.

22.NUR, Z. Donmuş boğa spermasına uygulanan ısı farklılıklarının eritme sonrası oluşturulan soğuk şokuna etkileri: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez (2001).

23.ÖZKOCA, A. Çiftlik Hayvanlarında Reprodüksiyon ve Sun’i Tohumlama. İ.Ü. Vet. Fak. Yayınları, İstanbul 1984.

24.PICKETT, B.W., BERNDTSON, W.E. Procedures for handling frozen bovine semen in the field. in. Morrow, D.A. (ed) Current Therapy in 1.Theriogenology: Diagnosis, Treatment and Prevention of Reproductive Diseases in Animals. W.B. Saunders Company, Philadelphia London Toronto, 354-370, 1980.

25.SAINT JALME, M., LACOQ, R., SEIGNEURIN, F., BLESBOSİS, E., PLOUZEAU, F. Cryopreservation of semen from endangered pheasants: the fırst step towards a cryobank for endangered avian species. Theriogenology, 2003, 59, 875-888.

26.SENGER, P.L. Handling frozen bovine semen-factors wich influence viability and fertility. Theriogenology, 1980 13: No: 1; 51-62.

27.SILVA, A.R., CARDOSO, R.C.S., UCHOA,D.C., SİLVA, L.D.M. Quality of canin semen submitted to single or fractionated glicerol addition during the freezing process. Theriogenology, 2003, 59, 821-829.

28.SZTAIN, J.M., NOBLE, K., FARLEY, J. S., MOBRAATEN, L.E. Comparation of permeating and non permeating cryoprotectants for mose sperm cryopreservation, Cryobiology,41, 28-39, 2001.

29.TEKELI, T., ÇOYAN, K. İneklerde Sun’i Tohumlama. Bahçıvanlar Basım San. A. Ş. Konya 1996.

30.THIBER, M., GUERIN, B. Hygienic aspects of storage and use of semen for artificial insemination. Reproduction Science, 2000; vol. 62: 233-251.

31.THURSTON, L.M., HOLT, W.V., WATSON, P.F. Post-thaw functional status of boar spermatozoa cryopreserved using three conttrolled rate freesers: a comparison. Theriogenology, 2003, 8829, 1-13 in press.

32.UZEY,N., AK, K., İLERİ, İ.K. Konteynerde saklanan boğa spermasına çevre faktörlerinin etkileri. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. 2000; 26: (82), 519-526.

33.VİDAMENET, M., YVON, J.M., COUTY, I., ARNAUD, G., NGUEKAM-FEUGANG, J., NOUE, P., COTTRON, S., LE TELLEIER, A., NOEL, F., PALMER, E., MAGISTRINI, M. Advences in cryopreservation of satallion semen in modified INRA82 Animal Reproduction Science, 2001; 68: 201-218.

34.WATSON P.F. The causes of reduced fertility with cryopreserved semen. Reproduction Science, 2000; vol. 60-61, 481-492.

35.WOELDERS, H. Fundamentals and recent development in cryopreservation of bull and boar semen. Vet. Quart. 1997; Vol. 19: 135-8.

36.YAVAŞÇA, İ., AK, K., İLERI, İ.K. Einwirkungen verschiedener Umgebungstemperaturen und Besamungszeiten auf die Fertilität der nach Paillettenverfahren tiefgefrorenen und aufgetauten Bullenspermien. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. 1999; 25 (2), 215-223.

37.YILMAZ, N., YURDAYDIN, N. Değişik süre ve ısılarda çözülmüş boğa spermalarının akrozom yapısı ve dölverimi üzerine etkisi. Lalahan Hay. Arş. Ens. Der. 1993; 33 (1-2), 20-27.

38.YOSHIDA, M. Conservation of sperms: Current status and new trends. Animal Reproduction Science, 2000; vol. 60-61: 349-355.