TOPLUMSAL DEĞERLER SİSTEMLERİ OLARAK AİLECİLİK VE BİREYCİLİĞİN DOĞURGANLIK ÜZERİNE YANSIMALARI

Düşünümsel modern toplumlarda aile; yapısı, işlevleri ve etkileşimleri bağlamında önemli değişimler göstermiştir; buna paralel olarak doğurganlık da, küresel çapta hızlı ve geri döndürülmesi zor bir azalma eğilimi sergilemektedir. Bununla birlikte topluluğun istek ve çıkarlarının ön planda tutulduğu aileciliği vurgulayan özgeci bir düşünsel sistemden, bireyin kendini gerçekleştirmesini önceleyen bireyci bir düşünsel sisteme geçiş son on yıllara damga vurmuştur. Bu bağlamda İkinci Demografik Geçiş Kuramı, doğurganlığın nüfusun yenilenme seviyesinin altında olduğu nüfuslarda bu eğilimi çözümlemede, sanayileşme, kentleşme ve göç gibi makro olguların yanı sıra, mikro düzeyde bireylerin değişen aile kurma ve doğurganlık davranışı tercihlerinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini savunmaktadır. Bu makalenin amacı, ilk olarak düşük doğurganlığın altında yatan motivasyonların, literatürde genellikle göz ardı edilen ailecilikten bireyciliğe geçiş gibi yeni değer yönelimleri temelinde de ele alınması gerektiğini vurgulamak ve ikinci olarak da konuya ilişkin çözüm önerileri getirmeye yönelik makro ve mikro açıklamaların arandığı bütünlükçü kuramsal bir bakış açısı sunmaktır.

Reflections of Familism and Individualism as Social Value Systems upon Fertility

The family in reflexive modern societies has undergone huge changes in terms of its structure, functions and interactions. Therefore, fertility displays a rapid and irreversible downward trend at the global scale. Besides, recent decades are marked by a transition from an altruistic ideational system, in which familism -the tendency in which demands and interests of the community are given high priority- is emphasized, to an individualistic ideational system, in which self-realization is prioritized. In this context, the Second Demographic Transition Theory argues that any analysis towards populations with below replacement level fertility requires to consider the micro level dynamics such as individuals’ changing preferences for family-formation and fertility behaviors, in addition to the macro level dynamics such as industrialization, urbanization and migration. The aim of this paper is firstly to stress that the motivations behind low level fertility from the aspects of new value orientations such as the transition from familism to individualism, which is generally under-explored in the literature, should be approached; and secondly to provide a holistic theoretical perspective in which macro and micro explanations are sought together to suggest solutions regarding the problem in question.

PDF

___

Allık, Jüri ve Anu Realo (2004). “Individualism-collectivism and Social Capital”. Journal of Cross-Cultural Psychology, C. 35, S. 1, s. 29-49.
Bäck-Wiklund, Margareta (2002). “The Family and the Welfare State: A Route to De-Familialization”. Autonomy and Dependence in the Family, Ed: Rita Liljeström ve Elisabeth Özdalga, İstanbul: Numune Matbaası, s. 157-175.
Beck, Ulrich (2014). Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru. Çev: Kazım Özdoğan ve Bülent Doğan, İstanbul: İthaki Yayınları.
Beck, Ulrich ve Elisabeth Beck-Gernsheim (1995). The Normal Chaos of Love. Malden: Blackwell Publishers.
Beck, Ulrich ve Elisabeth Beck-Gernsheim (2002). Individualization: Institutionalized Individualism and Its Social and Political Consequences. Gateshead: Athenaeum Press Sage Publications.
Becker, Gary Stanley (1993). A Treatise on the Family. Massachusettes: Harvard University Press.
Boratav, Korkut (2004). Tarımsal Yapilar ve Kapitalizm. Ankara: İmge Kitabevi.
Brannen, Julia ve Ann Nilsen (2002). “Young People’s Time Perspectives: From Youth to Adulthood”. Sociology, C. 36 S. 3, s. 513-537.
Caldwell, John C. (1976). “Toward a Restatement of Demographic Transition Theory”. Population and Development Review, C. 2, S. 3-4, s. 321-366.
Caldwell, John C. (1978). “A Theory of Fertility: From High Plateau to Destabilization”. Population and Development Review, C. 4, S.4, s. 553-577.
Caldwell, John C. (2005). “On Net Intergenerational Wealth Flows: An Update”. Population and Development Review, C. 31, S. 4, s. 721-740.
Coleman, James S. (1990). Foundations of Social Theory. Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press.
Esping-Andersen, Gøsta (1990). The Three Worlds of Welfare Capitalism. Cambridge: Polity Press.
Esping-Andersen, Gøsta (2003). Social Foundations of Postindustrial Economies. New York: Oxford University Press.
Giddens, Anthony (1996). Introduction to Sociology. New York: W.W. Norton ve Company, Inc.
Giddens, Anthony (2004). Modernliğin Sonuçları. Çev: Ersin Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Giddens, Anthony (2010). Modernite ve Bireysel Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. Çev: Ümit Tatlıcan, İstanbul: Say Yayınları.
Giddens, Anthony (2011). Sosyolojinin Savunusu: Makaleler, Yorumlar ve Yanıtlar. Çev: İbrahim Kaya, İstanbul: Say Yayınları.
Goode, William J. (1968). “The Role of the Family in Industrialization”. Selected Studies in Marriage and the Family, Ed: Robert F. Winch ve Louis Wolf Goodman, New York: Holt, Rinehart ve Winston Inc., s. 64-70.
Hammel, Eugene A. (1990). “A Theory of Culture for Demography”. Population and Development Review, C. 16, S. 3, s. 455-485.
Inglehart, Ronald ve Christian Welzel (2005). Modernization, Cultural Change and Democracy: The Human Development Sequence. New York: Cambridge University Press.
Inglehart, Ronald ve Wayne E. Baker (2000). “Modernization, Cultural Change, and the Persistence of Traditional Values”. American Sociological Review, C. 65, S. 1, s. 19-51.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem (1982). “Türkiye’de Çocuğun Değeri, Kadının Rolü ve Doğurganlığı”. Türk Toplumunda Kadın, Ed: Nermin Abadan-Unat, İstanbul: Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları. s. 73-96.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem ve Bilge Ataca (2005). “Value of Children and Family Change: A Three-Decade Portrait from Turkey”. Applied Psychology: An International Review, C. 54, S. 3, s. 317-337.
Kirk, Dudley (1996). “Demographic Transition Theory”. Population Studies, S. 50, s. 361-387.
Koç, İsmet vd. (2010). Türkiye’nin Demografik Dönüşümü: Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler 1968-2008. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
Koç, İsmet vd. (2013). “Doğurganlık”. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayını, Yayın No: NEE-HÜ.14.01, Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık. s. 59-73.
Kongar, Emre (1970). “Türkiye’de Aile: Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”. Amme İdaresi Dergisi, C. 3, S. 2, s. 58-83.
Lesthaeghe, Ron (1983). “A Century of Demographic and Cultural Change in Western Europe: An Exploration of Underlying Dimensions”. Population and Development Review, C. 9, S. 3, s. 411-435.
Lesthaeghe, Ron ve Dominique Meekers (1986). “Value Changes and the Dimensions of Familism in the European Community”. European Journal of Population, S. 2, s. 225-268.
Lesthaeghe, Ron ve G. Moors (2000). “Recent Trends in Fertility and Household Formation in the Industrialized World”. Review of Population and Social Policy, S. 9, s. 121-170.
Lesthaeghe, Ron ve Johan Surkyn (1988). “Cultural Dynamics and Economic Theories of Fertility Change”. Population and Development Review, C. 14, S. 1, s. 1-45.
Nehring, Daniel (2011). “Negotiated Familism: Intimate Life and Individualization among Young Female Professionals from Mexico City”. Canadian Journal of Latin American and Caribbean Studies, C. 36, S. 71, s. 165-196.
Notestein, Frank W. (1945). “Population- The Long View”. Food for the World, Ed: Theodore W. Schultz, Chicago: University of Chicago Press.
OECD, 2011, Doing Better for Families, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264098732-en
Ogburn, William Fielding (1964). Social Change with Respect to Culture and Original Nature. Gloucester, Mass: The Viking Press Inc.
Ogburn, William Fielding ve M. F. Nimkoff, (1955). Technology and the Changing Family. Massachusetts: The Riverside Press.
Özbay, Ferhunde (2015). Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İstanbul: İletişim Yayınları.
Peker, Mümtaz (2016). “Türkiye’de Nüfussal Dönüşüm”. Sosyoloji Dergisi, S. 34, s. 133-196.
Popenoe, David (1993). “American Family Decline, 1960-1990: A Review and Appraisal”. Journal of Marriage and Family, C. 55, S. 3, s. 527-542.
Preston, Samuel H. (1986). “Changing Values and Falling Birth Rates”. Population and Development Review, S. 12, Ek Sayı: Below-Replacement Fertility in Industrial Societies, s. 176-195.
Rowland, Donald T. (2006). Demographic Methods and Concepts. New York: Oxford University Press.
Sayın, Önal (1990). Aile Sosyolojisi. Bornova: Ege Üniversitesi Basımevi.
Sunar, Diane ve Güler Okman Fişek (2005). “Contemporary Turkish Families”. Families in Global Perspective, Ed: Jaipaul Roopnarine ve Uwe P. Gielen, Allyn Beacon/Pearson. s. 169-183.
Thompson, Warren S. (1929). “Population”. The American Journal of Sociology, C. 34, S. 6, s. 959-975.
Thornton, Arland ve Linda Young-De-Marco (2001) “Four Decades of Trends in Attitudes toward Family Issues in the United States: The 1960s through the 1990s”. Journal of Marriage and Family, S. 63, s. 1009-1037.
Toffler, Alvin (2008). Üçüncü Dalga. Çev. Selim Yeniçeri, İstanbul: Koridor Yayıncılık.
Toros, Aykut (1999). “Doğurganlık”. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Ensitüsü Yayını, Calverton, Maryland: Macro International Inc., s. 35-44.
TÜİK (2014). Türkiye İstatistik Kurumu Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Doğum İstatistikleri, www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1592. [Erişim: 22.11.2016]
UN (2015a). United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division, Population Division, World Fertility Patterns, Data Booklet, (ST/ESA/SER.A/370).
UN (2015b). United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division, World Population Prospects, The 2015 Revision, https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ [Erişim: 04.11.2016]
Van de Kaa, Dirk J. (1987). “Europe’s Second Demographic Transition”. Population Bulletin, C. 42, S. 1, s. 2-57.
Van de Kaa, Dirk J. (2001). “Postmodern Fertility Preferences: From Changing Value Orientation to New Behavior”. Population and Development Review, S. 27, Ek Sayı: Global Fertility Transition, s. 290-331.