Mutlu BARBAROS, Salih KALAYCI, Demet BAKIR

Türkiye’de Sıcak Para Girişleri ve Cari Açık Arasındaki İlişki

1980 yılında dış ticaretini liberal hale getiren Türkiye, 1989 yılında da sermaye hareketlerindekikısıtlamaları kaldırmış ve ekonomik olarak liberal bir yapıya geçmiştir. Bu serbestleşme ile birlikteözellikle 2000 yılından sonra Türkiye’ye yabancı sermaye girişleri artış göstermiştir. Sermayegirişlerindeki bu artışla beraber, Türkiye’de cari açığın da arttığı görülmüştür. Bu çalışmada 1998Q1-2019Q2 dönemini kapsayan veriler ile Türkiye’deki sıcak para girişlerinin cari açık ile ilişkisiincelenmiştir. Yapılan incelemede sıcak para girişlerinin cari açığa neden olduğu ve sıcak paragirişlerindeki %10’luk artışın cari açığı %3,47 artırdığı tespit edilmiştir.

Relationship Between Hot Money Inflows and Current Account Deficit in Turkey

Turkey has liberalized its foreign trade in 1980; it has also lifted restrictions on capital movements in 1989, and has adopted a liberal economic system. Especially after liberalization process, the foreign capital inflow of Turkey has increased considerably in the 2000. The current deficit has increased significantly due to increase in capital inflows. This study is to investigate the capital movements and foreign trade of Turkey by using empirical analysis. In this context, the 1998Q1-2019Q2 period examined whether foreign capital inflows caused current account deficit or not which is determined by the Granger causality test. According to the test results, while there was no statistically significant causality from direct investments to the current account deficit, it was determined that hot money inflows caused the current account deficit and the 10% increase in hot money inflows increased the current account deficit by 3.47%.

PDF

___

Alkin, E. (2010). Kapitalizm, Finansal Serbestlik ve Parasal Ekonomi: Bir Sistem Eleştirisi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(88), 9-34.
Aslan, N., Terzi, N., Siampan, E. (2014). Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme Ve Reel Döviz Kuru İle İlişkisi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), 15-31.
Başaran, İ. (2018). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri. Politik Ekonomik Kuram, 2(1), 124-141.
Boratav, K. (2018). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2015, Ankara: İmge Kitapevi.
Demir, Y. (2007). Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye olan Etkisinin Türkiye Bağlamında Test Edilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (34), 152-161.
Direkçi, T. B., Kaygusuz, S. (2013). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Değişkenler ile olan Etkileşimi: Türkiye Örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 28-42.
Erden, L., Çağatay, O. (2011). Türkiye’de Cari İşlemler ve Sermaye Hesapları Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 49-67.
Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Çev. U. Senesen ve GG Senesen). İstanbul, Turkey: Literatür Yayınları.
Güloğlu, B., & Altunoğlu, E. (2002). Finansal serbestleşme politikaları ve finansal krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye krizleri. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 27, 107-134.
Karaca, O. (2011). Türkiye'de Enflasyon-Büyüme İlişkisi: Zaman Serisi Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 247-255.
Kaya, A., Kahreman, Y. (2017). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Etkisi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 25-39.
Keskin, N. (2019). Türkiye’de Cari İşlemler Hesabı ile Finans Hesabı Arasındaki Nedensellik İlişkisi. İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 279-297.
Keskingöz, H., & Karataş, A. (2016). Yabancı Sermaye Yatırımları ile Cari İşlemler Açığı İlişkisi ve Cari İşlemler Açığı için Politika Önerileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 597-610.
Korkmaz, T., Çevik, E. İ., Birkan, E. (2010). Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme ve Finansal Krizler Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Journal of Yaşar University, 5(17), 2821- 2831.
Kıran, B., Güriş, B. (2011). Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992- 2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 69-80.
Mangır, F., & Yılmaz, M. L. (2009). Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Finansal Liberalizasyonun Etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 12(1-2), 191-212.
Mangır, F. (2008). Küreselleşme Sürecinde Gelişmekte olan Ülkelerde Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Makroekonomik Etkileri: 2001-2006 Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1-2), 237-262.
McKinnon, R.I., (1973). Money and Capital in Economic Development. Brookings Institute, Washington.
Oktayer, A. (2009). Türkiye’de Finansal Serbestleşme ve Derinleşme Süreci Üzerine Nitel Bir İnceleme. Akademik İncelemeler, 4(1), 73-100.
Örnek, İ. (2008). Yabanci Sermaye Akimlarinin Yurtiçi Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(02), 199-217.
Özel, H. A. (2012). Küresellesme Sürecinde Ticari ve Finansal Açikligin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örnegi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(19), 1- 30.
Savrul, B. K., Özekicioğlu, H., Özel, H. (2013). Türkiye’de Finansal Serbestleşmenin Tarihsel Gelişimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 227-238.
Shaw, E. S. (1973). Financial Deepening in Economic Development. Oxford University Press, London.
Söylemez, A. O., Yılmaz, A. (2012). Türkiye Ekonomisinde Finansal Serbestleşme Döneminde Uluslararası Sermaye Girişi-Büyüme İlişkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 47- 66.
Tarı, R. ve Kumcu, F. S. (2005). Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin Analizi (1983 – 2003 Dönemi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 156-179.
Tarkun, S., Ergür, H. O., Aydın, A. F. (2014). İşlem Bazlı Manipülasyon Şirketlerinin Vektör Otoregresif Analizi ile İncelenmesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 37-57.
TCMB (2020) EVDS Verinin Merkezi https://evds2.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 15.01.2020).
TCMB (2018) Sermaye Hareketleri Genelgesi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d58bd2eb-b966-4765-a0cc626c507449d8/Sermaye+Hareketleri+Genelgesi+Yay%C4%B1m.pdf?MOD=AJPERES &CACHEID=ROOTWORKSPACE-d58bd2eb-b966-4765-a0cc-626c507449d8- mUXXIl2 (Erişim Tarihi: 06.01.2020).
TÜİK (2019). Konularına Göre İstatistik Veri Tabanları http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046# (Erişim Tarihi: 09.12.2019).
TÜİK (2020). Türkiye İstatistik Kurumu, Haber Bülteni, Dış Ticaret İstatistikleri, Şubat 2020 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33850 (Erişim Tarihi: 01.02.2020).
Yeldan, E. (2001). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi Bölüşüm, Birikim ve Büyüme (Turkish Economy in the Process of Globalization, Accumulation and Growth). İletisim Yayınları, Istanbul.
Yapraklı, A. (2007). Ticari Ve Finansal Disa Aciklik Ile Ekonomik Buyume Arasindaki Iliski: Turkiye Uzerine Bir Uygulama. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, 5(1), 67-89.