TÜRKİYE'DE KOOPERATİF GELİR GİDER FARKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ

Ülke ekonomisine, belirli sektörlere ve gruplara sağladığı katkılar nedeniyle kooperatifleri desteklemek ve kooperatif kazançlarının vergilendirilmesi halinde yaşanacak güçlükleri önlemek amaçlarıyla, kooperatiflere vergisel avantaj sağlayan düzenlemeler yapılması yaygın bir yaklaşımdır. Çalışmada, kooperatiflere avantaj sağlayan vergisel düzenlemelerin gerekçeleri, genel görünümü ve Türkiye uygulaması irdelenmiştir. Kooperatiflere yönelik geliştirilen vergisel avantajlar irdelendiğinde; bu avantajların kooperatifçilik ilkeleriyle uyumlu koşullara bağlandığı görülmektedir. Koşula bağlı bu uygulama kooperatiflerin, kooperatifçilik ilkelerine uygun davrandığı müddetçe vergi avantajlarından yararlanmasını sağlamaya yöneliktir. Kooperatiflerin vergi avantajlarından yararlanıp yararlanmadığını tespit bakımından etkili olan bu koşullar, aynı zamanda ortakların vergi yasaları karşısındaki durumunu da belirlemektedir.

TAXING THE NET MARGINS OF COOPERATIVES IN TURKEY

It is very common approach that setting advantageous tax treatment to stimulate the cooperatives because of their contribution to economy, special sectors and groups and to avoid negative consequences of cooperative taxation. In this study, general view and rationales of cooperative taxation procedure and its Turkey practice were examined. There are some conditions which are coherent with principle of cooperatives to take advantage of these benefits. These conditions are highly effective to determine both the tax status of cooperatives and patronage income.

PDF

___

Bulutoğlu, K. (1981). Türk Vergi sistemi-Son Vergi Kanunları. Fakülteler Marbaası, İstanbul. Caplin, M.M. (1969-1970). Taxing The Net Margins of Cooperatives., Georgetown Law Journal, 58/6:6-45. Cooperative Financing and Taxation. (1995). Cooperative Information Report 1. U.S. Dept. of Agriculture. Doğrusöz, B. (2006). Kooperatiflerin Kurumlar Vergisi Muafiyetinde Üst Birlik Şartı Aranmaz., Yaklaşım, 167: 50-52. Yercan, M.; Engindeniz, S. (2001). Türkiyede Tarımsal Kooperatiflerin Vergilendirilmesi Üzerine Bir Değerlendirme., Vergi Sorunları, 151:136-145. Erkilet, Ş. (1982).Kooperatiflerin Vergilendirilmesi ve Vergi Sorunları. Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayınları, Ankara. Karadeniz, S. (1987a).Kooperatiflerde Risturnlar ve Risturn İstisnası Uygulaması (I).,Vergi Dünyası,68:34-44. Karadeniz, S. (1987b).Kooperatiflerde Risturnlar ve Risturn İstisnası Uygulaması (II).,Vergi Dünyası,69:41-53. Karadeniz, S. (2007). Kooperatiflerde Risturn İstisnası. Yaklaşım, 178:84- 87.Karyağdı, N. (1996). Kooperatiflerin Dağıttıkları Risturnlar ve Kar Paylarının Elde Edenler Yönünden Vergilendirilmesi., Vergi Dünyası, 176:121-135. Karyağdı, N.;Karyağdı, M. (20019. Kooperatiflerin Vergilendirilmesi. Türmob Yayınları, Ankara. Maç, M. (1996). Güncel Kurumlar Vergisi. Denet Yayıncılık, İstanbul. Mülayim, Z.G. (1999). Kooperatifçilik. Yetkin Yayınları, Ankara. Özbalcı, Y. (2002). Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları. Oluş Yayıncılık, Ankara. Pehlivan, O. (1990). Vergi Yükümlülüğü Açısından Kooperatifler., Vergi Dünyası, 104:62-73. Pollack, M.B. (1966). Taxation of Co-operatives: A Tentative Explanation of A Problem in Semantics., Wis. Law Rew.;930-941. Reynolds, C.S. (2004-2005). Patronage-Sourced Income: An expanding Universe., Tax Lawyer, 58/2:479-508. Semercigil, M. (1995). Kurumlar Vergisi Kanunu ve Açıklamaları. Feryal Matbaacılık, Ankara. Sönmez, E.;Ayaz, G. (1997). Kooperatiflerde Özellik Arzeden Ortak Dışı İşlemlerin Vergisel Boyutu., Vergi Dünyası, 189:101-111. Sudderth, T.N.; Flesher, T.K. (2002). Patronage Dividends: Bumper Crop or Tax Bligth for Small Farmers., Taxes, 80:35-51. Şisman, B. (2006). Kurumlar Vergisi Beyannamesi Üzerinden Yapılacak İstisna ve İndirimler., Vergi Dünyası, 296:79-92. Taş, M. (2006). Yapı Kooperatiflerinde Muafiyet Koşullarına İlişkin Son Değişiklikler ve Getirilen Yaptırımlar., Yaklaşım, 165:32-35. Tekinalp, Ü.; Poroy, R.;Çamoğlu, E. (1982). Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku. Fakülteler Matbaası, İstanbul. Yılmaz, S.; Dorukkaya Ş.;Şükürer, S. (1985). Kooperatiflerde Risturn İstisnası., Vergi Dünyası, 52:53-68. Zivan, J.A. (1971). Need for Reform in Taxation of Agricultural Cooperatives., Georgia Law Review,5:529-538.